Γιατί αυξάνεται τα τελευταία χρόνια η ενδομητρίωση
Περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί λόγοι ενοχοποιούνται από τουςεπιστήμονες για την αύξηση τα τελευταία χρόνια της ενδομητρίωσης, η οποίαεμφανίζεται πλέον στο 7 με 10% των γυναικών του γενικού πληθυσμού, ενώ το 20%των γυναικών που αντιμετωπίζουν προβλήματα στειρότητας έχουν ενδομητριωτικέςεστίες!
Αυτό τονίζει ο γυναικολόγος χειρουργός κ. Γιώργος ΠιστοφίδηςMB.BS.FRCOG διευθυντής της Γυναικολογικής Κλινικής του «Λευκού Σταυρού».Σύμφωνα με τον κ. Πιστοφίδη, άλλες θεωρίες ενοχοποιούν γενετικούς μηχανισμούς προδιάθεσηςγια την εμφάνιση της, ενώ σε ποσοστό μέχρι και 80% οι γυναίκες που υποφέρουναπό χρόνιο βαρύ πυελικό άλγος υπάρχει πιθανότητα να έχουν πρόβλημαοπισθοπεριτοναϊκής ενδομητρίωσης (εν τω βάθει ενδομητρίωση). Ακόμη οιμονοζυγωτικά δίδυμες γυναίκες έχουν πιο συχνά και οι δύο, ενδομητρίωση».
Ενδομητρίωση είναι η παρουσία και ανάπτυξη ενδομήτριου ιστούδηλαδή κυττάρων όπως αυτών που βρίσκονται στον εσωτερικό χώρο της μήτρας, σεάλλα όργανα εκτός μήτρας, τα οποία βρίσκονται εντός της πυέλου (πύελος είναι ηπεριοχή στο κατώτερο μέρος της κοιλιάς που περιέχει τα έσω γεννητικά όργαναδηλ. μήτρα, σάλπιγγες, ωοθήκες καθώς και την ουροδόχο κύστη και το τελικό μέροςτου παχέως εντέρου) ή και μακριά ακόμα από την πύελο.
Τέτοια όργανα είναι το πυελικό περιτόναιο (το κάλυμμα τουεσωτερικού της κοιλιάς), οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες, το παχύ - λεπτό έντερο αλλάκαι χώροι που βρίσκονται πίσω από το περιτόναιο.
Στο σημείο εμφάνισης των κυττάρων δημιουργούνται μικρέςεστίες οι οποίες σιγά- σιγά εξαπλώνονται και δημιουργούν κύστεις. Αυτές οικύστεις όταν είναι πάνω στην ωοθήκη αποκτούν την εικόνα της σοκολατοειδούςκύστης (κύστη που στο εσωτερικό περιέχει υγρό χρώματος καφέ που θυμίζει λίγοσοκολάτα) και μετά από κάποιο σημείο αρχίζουν και εμποδίζουν τη λειτουργία τηςωοθήκης.
Στο περιτόναιο, στο παχύ και λεπτό έντερο αυτές οι εστίεςμπορεί να δημιουργήσουν συμφύσεις δηλαδή συγκολλήσεις ανάμεσα στο έντερο και σεάλλα γειτνιάζοντα όργανα. Αν είναι πολύ εκτεταμένες μπορεί να παρεμποδίσουν τηνλειτουργία του οργάνου που τις φιλοξενεί με αποτέλεσμα π.χ. τη δυσκολίασύλληψης.
Παρόμοια ενδομητρίωση βρίσκεται κάτω από το περιτόναιο(περιτόναιο είναι ο υμένας που καλύπτει όλα τα εσωτερικά όργανα της κοιλιάςκαθώς και τα τοιχώματά της) και στην περίπτωση αυτή δημιουργεί ένα είδος όζου(όγκου) που στις περισσότερες περιπτώσεις προκαλεί πόνο.
Οι πιο πιθανές θεωρίες είναι ότι υπάρχουν ανοσολογικά αίτιατα οποία επιτρέπουν στα κύτταρα αυτά που -φυσιολογικά κατά την διάρκεια τηςπεριόδου περνάνε μέσα από τη σάλπιγγα και πέφτουν στο εσωτερικό της κοιλιάς -να βρουν εύφορο έδαφος πάνω στο οποίο να εμφυτευτούν. Άλλες θεωρίεςυποδεικνύουν γενετικούς μηχανισμούς προδιάθεσης σε αυτή τη δημιουργία ενώ άλλεςέχουν να κάνουν με περιβαλλοντολογικούς λόγους (τοξίνες στην τροφή ή στηνατμόσφαιρα).
Σε ορισμένα κράτη της Βόρειας Ευρώπης έχει παρατηρηθεί μιααύξηση κρουσμάτων της ενδομητρίωσης ώστε να θεωρείται ότι γενετικοί ήανοσολογικοί λόγοι δεν επαρκούν για να εξηγήσουν την αύξηση αυτή. Και στηνΕλλάδα έχει παρατηρηθεί μια σχετική αύξηση των γυναικών με προβλήματαενδομητρίωσης. Πιθανώς αυτό να έχει και κοινωνικούς λόγους, αφού όλο καιπερισσότερες γυναίκες επιδιώκουν την τεκνοποίηση σε μεγαλύτερες ηλικίες και όσοπερνάνε τα χρόνια οι πιθανότητες να βρεθεί ενδομητρίωση στο εσωτερικό τουοργανισμού αυξάνονται.
Η ενδομητρίωση πολύ σπάνια προκαλεί καρκίνο. Οι πιθανότητεςμίας κύστης να μετατραπεί σε καρκίνο είναι εξαιρετικά χαμηλές. Παρόλα αυτά οιγυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό που είναιυγιείς έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου.
Άλλα προβλήματα είναι η δυσκολία σύλληψης λόγω συμφύσεων. Οιμικρές εστίες ενδομητρίωσης σύμφωνα με όλες τις μελέτες δεν επηρεάζουν τηνεξωσωματική γονιμοποίηση. Όμως η παρουσία κύστεων άνω των 4 εκατοστών μέσα στηνωοθήκη εμποδίζει όχι μόνο την λειτουργία της ωοθήκης αλλά μπορεί να προκαλέσεικαι επιπλοκές (μόλυνση μετά την ωοληψία). Άρα μεγάλες κύστεις πρέπει νακαθαρίζονται πριν την θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Όλες οι μορφές φαρμάκων που προσπαθούν να καταστείλουν τηνόσο σε όλες τις μορφές εμφάνισής της έχουν μόνο πρόσκαιρη αξία. Ηαποτελεσματικότερη θεραπεία της νόσου είναι η χειρουργική αφαίρεση.
Μέχρι και πριν 15 χρόνια αυτή γινόταν με ανοιχτή χειρουργικήεπέμβαση (λαπαροτομία). Τα τελευταία χρόνια η λαπαροσκοπική αντιμετώπισή τηςκερδίζει έδαφος γιατί παρέχει καλύτερη οπτική εικόνα (καλύτερη ανάλυση τουχειρουργούμενου τμήματος), περισσότερες τεχνολογικές δυνατότητες (laser, ηλεκτρικόρεύμα, υπέρηχοι μέσω των οποίων καταπολεμάμε τη νόσο χωρίς την απώλειααίματος).
