Παγκρεατίτιδα: Τι είναι, αίτια και συμπτώματα

Το πάγκρεας είναι ουσιαστικά ένας αδένας, ο οποίος παράγει δύο κύριους τύπους ουσιών: τα πεπτικά υγρά και τις πεπτικές ορμόνες.

Τα πεπτικά υγρά περιλαμβάνουν ένζυμα και διττανθρακικό οξύ. Αυτά μεταφέρονται μέσω ενός μικρού σωλήνα που ονομάζεται παγκρεατική δίοδος στο λεπτό έντερο (δωδεκαδάκτυλος). Εκεί, τα ένζυμα βοηθούν στην διάσπαση των πρωτεϊνών και των λιπαρών στις τροφές, για να επιτρέψουν την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από το στομάχι και το έντερο. Το διττανθρακικό οξύ εξουδετερώνει τα οξέα του στομάχου.

Οι πεπτικές ορμόνες είναι κυρίως ινσουλίνη και γλυκαγόνη. Αυτές απελευθερώνονται απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος. Ελέγχουν το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα του σώματος και, ως εκ τούτου, παίζουν σημαντικό ρόλο σε πιθανή εκδήλωση διαβήτη.

Αίτια

Η κατάχρηση αλκοόλ και οι πέτρες στη χολή είναι οι δύο κύριες αιτίες της παγκρεατίτιδας, αντιπροσωπεύοντας το 80% έως 90% όλων των περιπτώσεων.

Η παγκρεατίτιδα από την κατάχρήση αλκοόλ εμφανίζεται συνήθως σε άτομα που πίονουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ για τουλάχιστον πέντε έως επτά χρόνια. Οι περισσότερες περιπτώσεις της χρόνιας παγκρεατίτιδας οφείλονται στην κατάχρηση αλκοόλ.

Οι χολόλιθοι (πέτρες στη χολή) σχηματίζονται από την συσσώρευση υλικών εντός της χοληδόχου κύστης. Μία πέτρα μπορεί να φράξει την παγκρεατική δίοδο, παγιδεύοντας τα πεπτικά υγρά στο εσωτερικό του παγκρέατος. Η παγκρεατίτιδα που οφείλεται σε χολόλιθους τείνει να εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών.

Το υπόλοιπο 10% έως 20% των περιπτώσεων παγκρεατίτιδας έχουν διάφορα αίτια, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

-Κάποια φαρμακευτική αγωγή

-Έκθεση σε ορισμένα χημικά

-Ατύχημα (π.χ. άσχημη πτώση) που οδηγεί σε κοιλιακό τραύμα

-Κληρονομική ασθένεια

-Κάποια χειρουργική επέμβαση

-Μολύνσεις όπως η παρωτίτιδα

-Ανωμαλίες στο πάγκρεας ή το έντερο

-Υψηλά επίπεδα λίπους στο αίμα

Σε περίπου το 15% των περιπτώσεων οξείας παγκρεατίτιδας και στο 40% των περιπτώσεων χρόνιας παγκρεατίτιδας, η αιτία δεν προσδιορίζεται ποτέ με 100% ακρίβεια.

Συμπτώματα

Αυτά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: οξείας και χρόνιας παγκρεατίτιδας.

Το πιο κοινό σύμπτωμα της οξείας παγκρεατίτιδας είναι ο πόνος.

-Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή να αυξηθεί σταδιακά. Εάν ο πόνος αρχίζει ξαφνικά, πρόκειται συνήθως πολύ σοβαρή περίπτωση παγκρεατίτιδας.

-Ο πόνος συνήθως επικεντρώνεται στην άνω μεσαία ή στην άνω δεξιά πλευρά της κοιλιάς. Ο πόνος περιγράφεται συχνά σαν να "αντανακλάται" από το μπροστινό μέρος της κοιλιάς και να φτάνει προς τα πίσω.

-Ο πόνος συχνά ξεκινά ή επιδεινώνεται μετά το φαγητό.

-Ο πόνος διαρκεί συνήθως μερικές ημέρες.

-Ο πόνος μπορεί να γίνεται πιο οξύς όταν ο ασθενής ξαπλώνει ανάσκελα.

Οι άνθρωποι με οξεία παγκρεατίτιδα συνήθως αισθάνονται πολύ άρρωστοι. Εκτός από τον πόνο, μπορεί να έχουν και άλλα συμπτώματα όπως:

-Ναυτία (μερικοί άνθρωποι κάνουν εμετό, αλλά αυτός δεν φέρνει ανακούφιση των συμπτωμάτων)

-Πυρετός, ρίγη, ή και τα δύο

-Πρήξιμο στην κοιλιά, η οποία γίνεται πολύ ευαίσθητη στην αφή

-Ταχυκαρδία. Αυτό μπορεί να οφείλεται στον πόνο και τον πυρετό, την αφυδάτωση από τον εμετό, ή μπορεί να είναι μια αντίδραση του οργανισμού σε περίπτωση εσωτερικής αιμορραγίας

Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις με λοίμωξη ή με αιμορραγία, ο ασθενής μπορεί να αφυδατωθεί και να έχει χαμηλή πίεση του αίματος. Επίσης μπορεί να εκδηλώσει και κάποια από τα ακόλουθα συμπτώματα:

-Αδυναμία ή αίσθημα κόπωσης

-Αίσθημα ζαλάδας ή λιποθυμίας

-Λήθαργος

-Ευερεθιστότητα

-Σύγχυση ή δυσκολία συγκέντρωσης

-Πονοκέφαλος

Εάν η αρτηριακή πίεση πέσει πολύ χαμηλά, τα όργανα του σώματος δεν παίρνουν αρκετό αίμα για να εκτελέσουν τις συνήθεις λειτουργίες τους. Αυτή είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση που ονομάζεται "κυκλοφορικό σοκ".

Χρόνια παγκρεατίτιδα

Σε αυτή την περίπτωση μερικοί άνθρωποι έχουν έντονο πόνο, αλλά πολλοί άλλοι δεν νιώθουν καθόλου πόνο. Για εκείνους τους ανθρώπους που έχουν πόνο, αυτός είναι συνήθως σταθερός και εξαντλητικός. Επίσης, ο πόνος "φεύγει και έρχεται" καθώς η ασθένεια επιδεινώνεται.

Τα υπόλοιπα συμπτώματα της χρόνιας παγκρεατίτιδας που σχετίζονται με μακροχρόνιες επιπλοκές συμπεριλαμβάνουν τα ακόλουθα:

-Αδυναμία παραγωγής ινσουλίνης (διαβήτης)

-Αδυναμία του οργανισμού να αφομοιώσει τις τροφές (απώλεια βάρους και διατροφικές ελλείψεις)

-Αιμορραγία (χαμηλός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων, ή αναιμία)

-Προβλήματα με το συκώτι (ίκτερος)

Διαβάστε επίσης:

Χρόνιος βήχας: Τα 5 είδη και τι σημαίνει το καθένα

Μηνιγγίτιδα στα παιδιά: Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια

Μυικοί σπασμοί: Ποιες σοβαρές ασθένειες μπορεί να κρύβουν

Λεύκωμα στα ούρα: Τι είναι και πώς εκδηλώνεται