Τα 9 επίσημα κριτήρια ότι ο/η σύντροφός σας είναι νάρκισσος

Αυτό το άρθρο παρέχει μια ολοκληρωμένη επισκόπηση της ναρκισσιστικής συμπεριφοράς, τα σημάδια που την αναδεικνύουν, συμβουλές για την αντιμετώπισή της και οδηγίες για την ασφαλή έξοδο από μια ναρκισσιστική σχέση.

Τι είναι η Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας

Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD) είναι μια πάθηση ψυχικής υγείας, που χαρακτηρίζεται από μια διογκωμένη αίσθηση αυτοπεποίθησης, έλλειψη ενσυναίσθησης και βαθιά ανάγκη για θαυμασμό.

Τα άτομα με NPD δυσκολεύονται να δημιουργήσουν υγιείς σχέσεις λόγω της τάσης τους να χειραγωγούν και να ελέγχουν τους άλλους, για να διατηρήσουν την εικόνα του εαυτού τους. Η κατανόηση της NPD μπορεί να βοηθήσει τους συντρόφους να αναγνωρίσουν εάν έχουν σχέση με κάποιο άτομο που μπορεί να έχει ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά.

Ποια είναι τα 9 χαρακτηριστικά ενός ναρκισσιστή

Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5) παραθέτει εννέα κριτήρια για τη NPD. Ωστόσο, διευκρινίζει ότι αρκεί να πληρούνται τουλάχιστον πέντε από αυτά, για να χαρακτηριστεί κλινικά κάποιος ως νάρκισσος.

1. Μεγαλοϊδεατισμός: Ένα ναρκισσιστικό άτομο έχει συχνά μια υπερβολική κρίση της σημασίας του εαυτού του, πιστεύοντας ότι είναι μοναδικό ή ιδιαίτερο. Μπορεί να μιλάει για τα επιτεύγματά τους εκτενώς και να αναμένει ότι θα λάβει αναγνώριση και θαυμασμό χωρίς ανάλογα επιτεύγματα.
2. Ανάγκη για υπερβολικό θαυμασμό: Ο συνεχής έπαινος και η επικύρωση είναι απαραίτητα για την αυτοεκτίμηση ενός ναρκισσιστή. Λαχταρούν τον θαυμασμό και γίνονται αμυντικοί ή θυμώνουν αν δεν λάβουν την προσοχή που θεωρούν ότι τους αξίζει.
3. Δικαιωματισμός: Οι ναρκισσιστές τείνουν να περιμένουν ευνοϊκή μεταχείριση και απογοητεύονται, όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως θα ήθελαν. Πιστεύουν ότι οι κανόνες δεν ισχύουν για εκείνους και απαιτούν ειδική μεταχείριση.
4. Χειριστική συμπεριφορά: Οι ναρκισσιστές χρησιμοποιούν συχνά χειραγώγηση, για να πάρουν αυτό που θέλουν. Μπορεί να εκμεταλλεύονται άλλους για να καλύψουν τις ανάγκες τους, χρησιμοποιώντας ενοχές, κολακείες ή άλλες τακτικές, για να ελέγξουν τις ενέργειες του/της συντρόφου τους.
5. Έλλειψη ενσυναίσθησης: Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός ναρκισσιστή είναι η αδυναμία του να συμπάσχει σε κάτι που βιώνει κάποιος άλλος. Δυσκολεύονται να αξιολογήσουν τα συναισθήματα ή την οπτική πλευρά των άλλων ανθρώπων, εστιάζοντας μόνο στις δικές τους ανάγκες.
6. Φθόνος: Οι ναρκισσιστές συχνά νιώθουν φθόνο για τις επιτυχίες των άλλων ή πιστεύουν ότι οι άλλοι τους ζηλεύουν. Αυτή η ανασφάλεια μπορεί να οδηγήσει σε αρνητική συμπεριφορά, ειδικά αν αντιλαμβάνονται τους άλλους ως ανταγωνιστές.
7. Αλαζονεία: Τα ναρκισσιστικά άτομα μπορεί να αυτο-παρουσιάζονται ως ανώτερα, κοιτάζοντας τους άλλους αφ'υψηλού. Τείνουν να δείχνουν περιφρόνηση για άτομα που θεωρούν κατώτερα ή στερούνται των αντιληπτών ιδιοτήτων τους.
8. Φαντασιώσεις επιτυχίας και δύναμης: Οι ναρκισσιστές συχνά ονειροπολούν την εξουσία/δύναμη, την επιτυχία και τον έλεγχο, εξιδανικεύοντας συχνά ένα μέλλον όπου θα τους θαυμάζουν όλοι.
9. Δυσκολία με τα όρια: Οι ναρκισσιστές έχουν συχνά φτωχά προσωπικά όρια. Μπορεί να αγνοούν τα συναισθήματα, τον χώρο ή την ιδιωτικότητα του/της συντρόφου τους, πιστεύοντας ότι οι δικές τους ανάγκες έχουν την απόλυτη προτεραιότητα.

Πώς να αντιμετωπίσετε τις ναρκισσιστικές συμπεριφορές του/της συντρόφου σας

Η... πλοήγηση σε μια ναρκισσιστική σχέση μπορεί να γίνει δύσκολη. Ακολουθούν ορισμένες στρατηγικές για τη διαχείριση της συμπεριφοράς ενός νάρκισσου:

1. Θέστε όρια: Αναφέρετε ξεκάθαρα τα όριά σας και να είστε συνεπείς στην τήρησή τους. Η ειλικρινής θέσπιση ορίων θα προστατεύσει την ευημερία σας και θα σας βοηθήσει να μην κατακλυστείτε από τις ελεγκτικές τάσεις τους/της συντρόφου σας.
2. Εστιάστε στην αυτοφροντίδα: Είναι απαραίτητο να δώσετε προτεραιότητα στην ψυχική και συναισθηματική σας υγεία. Ασχοληθείτε με δραστηριότητες, που υποστηρίζουν την ευημερία σας και διατηρήστε ισχυρές σχέσεις εκτός της σχέσης.
3. Αποφύγετε τις αψιμαχίες επιβολής/εξουσίας: Οι ναρκισσιστές λατρεύουν τον έλεγχο και τις λογομαχίες για την επιβολή της γνώμης τους, καθώς όλο αυτό τροφοδοτεί τη συμπεριφορά τους. Αντισταθείτε και προσπαθήστε να παραμείνετε ήρεμοι και ψύχραιμοι, για να αποφύγετε να τους δώσετε την αντίδραση που αναζητούν.
4. Αναζητήστε υποστήριξη: Η συζήτηση με έμπιστους φίλους, μέλη της οικογένειας ή με επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί να προσφέρει καθοδήγηση και συναισθηματική υποστήριξη. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την επεξεργασία των συναισθημάτων σας και τον προγραμματισμό των επόμενων βημάτων σας.
5. Μάθετε πότε να αποστασιοποιηθείτε: Εάν μια σχέση γίνει πολύ τοξική ή συναισθηματικά κουραστική, η αποστασιοποίηση μπορεί να είναι απαραίτητη για την προστασία της ψυχικής σας υγείας.

Πώς να βγείτε από μια ναρκισσιστική σχέση

Η αποχώρηση από μια σχέση με έναν/μία νάρκισσο μπορεί να είναι περίπλοκη υπόθεση, λόγω της χειριστικής φύσης τέτοιων ατόμων. Ακολουθεί ένας οδηγός για το πώς να προσεγγίσετε μια τέτοια απόφαση:

1. Προετοιμαστείτε συναισθηματικά: Τα ναρκισσιστικά άτομα συχνά αντιδρούν άσχημα στην απόρριψη, επομένως είναι σημαντικό να προετοιμαστείτε για πιθανή άρνηση ή συναισθηματική χειραγώγηση. Η αντίδρασή τους μπορεί να είναι έντονη, αλλά είναι σημαντικό να παραμείνετε σταθεροί στην απόφασή σας.
2. Προγραμματίστε την απομάκρυνσή σας: Σχεδιάστε στρατηγική για την αποχώρησή σας, ειδικά εάν μοιράζεστε σπίτι, οικονομικά ή έχετε παιδιά μαζί. Οργανώστε τα οικονομικά σας και δημιουργήστε ένα δίκτυο υποστήριξης, που μπορεί να σας βοηθήσει κατά τη διάρκεια αυτής της μετάβασης.
3. Περιορίστε την επικοινωνία: Μόλις αποφασίσετε να φύγετε, η ελαχιστοποίηση της επαφής μπορεί να σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από τον κύκλο της χειραγώγησης. Εάν πρέπει να επικοινωνήσετε (π.χ. σχετικά με τα παιδιά), κρατήστε τις συνομιλίες σύντομες και εστιασμένες.
4. Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια: Η ψυχοθεραπεία ή η συμβουλευτική μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να παρέχει υποστήριξη και εργαλεία που θα σας βοηθήσουν να ανακτήσετε την εμπιστοσύνη σας και να επεξεργαστείτε την εμπειρία σας.
5. Εστιάστε στη θεραπεία σας: Αφού φύγετε, δώστε προτεραιότητα στο θεραπευτικό σας “ταξίδι”. Ασχοληθείτε με τη φροντίδα του εαυτού σας, δημιουργήστε υγιείς ρουτίνες και αφιερώστε χρόνο, για να επανασυνδεθείτε με αυτό που είστε εκτός της σχέσης.

Συχνές Ερωτήσεις

“Γιατί οι ναρκισσιστές δεν έχουν ενσυναίσθηση;”

Η έλλειψη ενσυναίσθησης στους ναρκισσιστές μπορεί να έχει τις ρίζες της σε έναν βαθιά ριζωμένο φόβο ευαλωτότητας. Εστιάζοντας αποκλειστικά στον εαυτό τους, αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν τις δικές τους ανασφάλειες, οι οποίες μπορεί να συμβάλλουν στην έλλειψη κατανόησης των συναισθημάτων των άλλων.

“Μπορεί ένας ναρκισσιστής να αλλάξει μέσω ψυχοθεραπείας;”

Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει ορισμένους ναρκισσιστές, αλλά η αλλαγή είναι συχνά δύσκολη και αργή. Μόνο τα άτομα που είναι αποφασισμένα να “κοιτάξουν τον εαυτό τους στον καθρέφτη” μπορούν να σημειώσουν πρόοδο με την μακροχρόνια θεραπεία.

“Τι αντίκτυπο μπορεί να έχει μια ναρκισσιστική σχέση στην ψυχική υγεία;”

Μια σχέση με έναν ναρκισσιστή μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική δυσφορία, χαμηλή αυτοεκτίμηση και αισθήματα απομόνωσης. Η αναζήτηση υποστήριξης και η προτεραιότητα της αυτοφροντίδας είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της ψυχικής ευεξίας.

Σύνοψη

Ο εντοπισμός ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών σε έναν σύντροφο είναι το πρώτο βήμα προς την προστασία της συναισθηματικής σας υγείας. Η γνώση των σημαδιών του ναρκισσισμού, η εκμάθηση της διαχείρισης δύσκολων συμπεριφορών και η κατανόηση της διαδικασίας ασφαλούς αποχώρησης από μια τέτοια σχέση είναι κρίσιμα για την ανάκτηση του ελέγχου και της ευημερίας.

Εάν υποψιάζεστε ότι είστε σε σχέση με έναν/μία ναρκισσιστή σύντροφο, δώστε προτεραιότητα στις ανάγκες σας και αναζητήστε επαγγελματική υποστήριξη, για να περάσετε στα επόμενα βήματα.

Πηγές: helpguide.org, healthline.com, health.clevelandclinic.org, betterhelp.com