Πώς φαίνεται αν το παιδί έχει τάσεις ναρκισσισμού

Η κατανόηση της ανάπτυξης του ναρκισσισμού, η αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων στα παιδιά και ο εντοπισμός πιθανών αιτιακών παραγόντων είναι κρίσιμα βήματα για τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς και τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Αυτό το άρθρο εμβαθύνει στο τι είναι ο ναρκισσισμός, πότε αρχίζει να αναπτύσσεται, τι μπορεί να “ωθήσει” ένα παιδί σε ναρκισσιστικές συμπεριφορές και ποιοι παράγοντες μπορούν να συμβάλλουν σε αυτό το χαρακτηριστικό της προσωπικότητας.

Τι είναι ναρκισσισμός

Ο ναρκισσισμός χαρακτηρίζεται από μια διογκωμένη αίσθηση της σημασίας του εαυτού, μια βαθιά ανάγκη για υπερβολική προσοχή και θαυμασμό, προβληματικές σχέσεις και έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους. Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD) συχνά πιστεύουν ότι είναι ανώτερα από τους άλλους και δικαιούνται ειδικής μεταχείρισης.

Ο ναρκισσισμός δεν είναι απλώς μια συμπεριφορά, αλλά μια διαταραχή προσωπικότητας που επηρεάζει σημαντικά την ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί σε κοινωνικούς, επαγγελματικούς και άλλους σημαντικούς τομείς της ζωής.

Σε ποια ηλικία αναπτύσσεται ο ναρκισσισμός

Ο ναρκισσισμός μπορεί να αρχίσει να αναπτύσσεται ήδη από την παιδική ηλικία. Έρευνες δείχνουν ότι τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά μπορούν να εμφανιστούν κατά την πρώιμη εφηβεία, περίπου στις ηλικίες 7 έως 12 ετών.

Αυτή είναι μια περίοδος κατά την οποία τα παιδιά αρχίζουν να διαμορφώνουν την αυτοπεποίθησή τους και μπορεί να αρχίσουν να εμφανίζουν συμπεριφορές, που σχετίζονται με τον ναρκισσισμό, όπως να αναζητούν υπερβολική προσοχή ή να πιστεύουν ότι είναι πιο ιδιαίτερα από τους άλλους.

Ωστόσο, αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να μην είναι πλήρως εμφανή παρά αργότερα στη ζωή, όταν εδραιωθούν περισσότερο και επηρεάζουν τις κοινωνικές σχέσεις.

Πώς δρα ένα ναρκισσιστικό παιδί

Ένα ναρκισσιστικό παιδί μπορεί να εκδηλώσει συμπεριφορές που αντανακλούν μια υπερβολική αίσθηση αυτο-σημασίας. Μερικά κοινά σημάδια είναι:

• Υπερβολική ανάγκη για θαυμασμό: Το παιδί μπορεί να αναζητά συνεχώς έπαινο και επικύρωση από τους άλλους.
• Έλλειψη ενσυναίσθησης: Μπορεί να δυσκολεύεται να αναγνωρίσει ή να νοιαστεί για τα συναισθήματα των άλλων, εστιάζοντας συχνά αποκλειστικά στις δικές του ανάγκες.
• Δικαιωματισμός: Το παιδί μπορεί να περιμένει ειδική μεταχείριση ή να πιστεύει ότι αξίζει περισσότερα από τα άλλα παιδιά.
• Χειριστικές συμπεριφορές: Μπορεί να χρησιμοποιήσει χειραγώγηση, για να πάρει αυτό που θέλει, δείχνοντας ελάχιστο προβληματισμό για τον αντίκτυπο που έχει η συμπεριφορά του στους άλλους.
• Δυσκολία με την κριτική: Ένα ναρκισσιστικό παιδί συχνά αντιδρά αρνητικά στην κριτική και γίνεται αμυντικό ή εχθρικό, όταν απειλείται η εικόνα του εαυτού του.

Τι "πυροδοτεί" τον ναρκισσισμό στα παιδιά

Διάφοροι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών στα παιδιά:

• Στυλ ανατροφής: Η υπερβολική τέρψη ή ο υπερβολικός έπαινος, ιδιαίτερα όταν επικεντρώνεται σε επιφανειακά χαρακτηριστικά, όπως η εμφάνιση ή τα επιτεύγματα, μπορεί να καλλιεργήσει ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά. Αλλά και η παραμέληση ή η υπερβολική κριτική μπορεί επίσης να οδηγήσει στον ναρκισσισμό ως αμυντικό μηχανισμό.
• Γενετική: Ενδέχεται να υπάρχει και μια κληρονομική συνιστώσα στον ναρκισσισμό, με ορισμένα παιδιά να έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση να αναπτύξουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά με βάση τη γενετική τους σύνθεση.
• Πολιτιστικές επιρροές: Μια κουλτούρα που δίνει έμφαση στον ατομικισμό, τον ανταγωνισμό και την επιτυχία μπορεί επίσης να συμβάλει στην ανάπτυξη ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών στα παιδιά.

Συνοπτικά

Ο ναρκισσισμός είναι ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που μπορεί να αρχίσει να εκδηλώνεται στην παιδική ηλικία. Διαμορφώνεται από έναν συνδυασμό γενετικών, περιβαλλοντικών και πολιτισμικών παραγόντων. Η έγκαιρη αναγνώριση των σημαδιών και η κατανόηση του τι πυροδοτεί αυτές τις συμπεριφορές είναι απαραίτητη για την καθοδήγηση των παιδιών προς μια υγιέστερη κοινωνική ανάπτυξη.

Η έγκαιρη παρέμβαση, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης της ενσυναίσθησης και της ενθάρρυνσης της ισορροπημένης αυτοεκτίμησης, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της κλιμάκωσης των ναρκισσιστικών χαρακτηριστικών στην ενήλικη ζωή.

Πηγές: mayoclinic.org, emedicinehealth.com, pnas.org, psychologytoday.com