ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Τι σκέφτονται οι διαγωνιζόμενοι στην TV ανάλογα με το πώς ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους

Μιχάλης Θερμόπουλος

Την επόμενη φορά που θα παρακολουθήσετε μια τηλεοπτική εκπομπή με ερωταπαντήσεις, εστιάστε στο πώς ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους οι διαγωνιζόμενοι.

Τι σκέφτονται οι διαγωνιζόμενοι στην TV ανάλογα με το πώς ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους
Bigstock

Οι τηλεοπτικές εκπομπές με κουίζ, όπου οι διαγωνιζόμενοι απαντούν σε ερωτήσεις σε ένα περιβάλλον υψηλού στρες, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του τηλεοπτικού προγράμματος. Τώρα απέκτησαν και ερευνητική αξία!

Αναλύοντας τη συμπεριφορά των διαγωνιζομένων και τα μοτίβα του βλεφαρίσματος (όταν ανοιγοκλείνουν τα μάτια) στη βρετανική τηλεοπτική εκπομπή "Mastermind", γνωστικοί επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Αριζόνα (UArizona) μελέτησαν την ανθρώπινη φυσιολογία υπό συνθήκες στρες με τρόπο που θα ήταν αδύνατο να αναπαραχθεί σε εργαστηριακές συνθήκες.

Η σχετική έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychophysiology.

"Αυτό είναι ένα όνειρο που είχα εδώ και πολύ καιρό: να προσπαθήσω να λάβω πληροφορίες για την φυσιολογία ενός ατόμου μέσα από εικόνες βίντεο", δήλωσε ο Robert Wilson, ανώτερος συγγραφέας στην εργασία, ο οποίος είναι αναπληρωτής καθηγητής στα γνωσιακά και νευρωνικά συστήματα στο τμήμα Ψυχολογίας του Κολεγίου Επιστημών του Uarizona.

Μοναδική ευκαιρία επιστημονικών παρατηρήσεων αυτές οι τηλεοπτικές εκπομπές

Στην τηλεοπτική εκπομπή “Mastermind”, οι διαγωνιζόμενοι κάθονται σε μια μεγάλη δερμάτινη καρέκλα, απαντώντας με ταχείς ρυθμούς σε ερωτήσεις κάτω από τη λάμψη των προβολέων καθώς μια κάμερα εστιάζει σταδιακά στο πρόσωπό τους. Τα έντονα φώτα και η αργή λειτουργία της κάμερας διευκολύνουν τον εντοπισμό του βλεφαρίσματος και του στρες από την “ανάκριση” σε δημόσια έκθεση πανεθνικής εμβέλειας δεν μπορεί να αναπαραχθεί σε συνθήκες εργαστηρίου.

“Αυτή είναι μια εφικτή μέθοδος για την πραγματοποίηση νευροεπιστημικών παρατηρήσεων που βασίζονται σε βίντεο σε συνθήκες εκτός εργαστηρίου. Μόνο έτσι μπορούμε να έρθουμε σε καταστάσεις που είναι πιο κοντά στα σενάρια του πραγματικού κόσμου”, δήλωσε η Skyler Wyly, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, η οποία την ξεκίνησε όταν εργαζόταν ως προπτυχιακή φοιτήτρια στο UArizona και τώρα κάνει το διδακτορικό της στο πανεπιστήμιο Duke.

Ο τρόπος με τον οποίο το βλεφάριασμα των ματιών σχετίζεται με τη γνωστική προσπάθεια μένει ακόμα να διερευνηθεί, ειδικά σε συνθήκες του πραγματικού κόσμου, είπε ο Wilson. Ωστόσο, ανέφερε ότι υπάρχει η υπόθεση ότι όσο πιο αγχωμένοι είναι οι άνθρωποι, τόσο περισσότερο ανοιγοκλείνουν τα μάτια τους.

“Δεν γνωρίζουμε ακόμη όλες τις γνωστικές διεργασίες που ρυθμίζουν το βλεφάρισμα”, είπε ο Wilson.

Πώς έγινε η έρευνα

Οι ερευνητές ανέλυσαν 25 επεισόδια από δύο σεζόν της τηλεοπτικής εκπομπής για να συλλέξουν δεδομένα από 100 διαγωνιζόμενους. Μια ομάδα σχεδόν 60 βοηθών ερευνητών σημείωσε την έναρξη και το τέλος κάθε ερώτησης και κάθε απάντησης που έλαβαν και έδωσαν οι διαγωνιζόμενοι, καθώς και τον χρονισμό κάθε φορά που ανοιγόκλειναν τα μάτια τους. Όλα αυτά συνέβαλαν σε σχεδόν 100.000 τελικά σημεία δεδομένων.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδομένα για να προσδιορίσουν τον τρόπο με τον οποίο το ανοιγοκλείσιμο των ματιών διέφερε μεταξύ των ατόμων σε διαφορετικά σημεία του παιχνιδιού και συνέκριναν τα ευρήματά τους με εκείνα από πειράματα με λιγότερο στρες, που πραγματοποιήθηκαν σε προηγούμενες εργαστηριακές μελέτες.

Ένα βασικό εύρημα από το εργαστήριο είναι ότι το βλεφάριασμα λειτουργεί σαν "σημείο στίξης της σκέψης", είπε ο Wilson, και αυτό το αποτέλεσμα ισχύει και στην παρουσία διαγωνιζομένων σε τηλεοπτικές εκπομπές.

Τι έδειξε η έρευνα

Οι διαγωνιζόμενοι:

  • ανοιγοκλείνουν τα μάτια στα “σημεία στίξης” του παιχνιδιού: στην αρχή κάθε ερώτησης και στην αρχή της απάντησής τους
  • μειώνουν επίσης το βλεφάριασμα ενώ σκέφτονται πώς να απαντήσουν, κάτι που είναι επίσης σύμφωνο με τα αποτελέσματα από το εργαστήριο

Το στρες της συμμετοχής στην εκπομπή "Mastermind" ήταν επίσης εμφανές στο ανοιγοκλείσιμο των ματιών των διαγωνιζομένων, που μετρήθηκε σχεδόν διπλάσιος από τον ρυθμό τον συνήθη των 20 φορών ανοιγοκλεισίματος των ματιών ανά λεπτό ενός ατόμου που βρίσκεται σε ηρεμία.

Διαφορές ανάμεσα σε συνθήκες εργαστηρίου και πραγματικής ζωής

Ωστόσο, ορισμένα ευρήματα διέφεραν από τις εργαστηριακές εξετάσεις. Για παράδειγμα, στην τηλεοπτική εκπομπή, οι μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικες ανοιγόκλεισαν τα μάτια τους περισσότερο από τους νεότερους και οι γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες. Στο εργαστήριο, δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ αυτών των ομάδων, είπε ο Wilson.

Υπήρχαν επίσης κάποιες διαφορές συμπεριφοράς. Στις εργαστηριακές δοκιμές, οι άνθρωποι τείνουν να επιβραδύνουν και να ανταποκρίνονται πιο προσεκτικά και με ακρίβεια αφότου κάνουν ένα αρχικό λάθος. Στο “Mastermind”, αυτό δεν συνέβαινε.

Δεν είναι ξεκάθαρο που οφείλονται ακριβώς αυτές τις διαφορές μεταξύ του εργαστηρίου και της τηλεόρασης, αλλά σύμφωνα με τον Wilson, οι διαφορές είναι το πιο συναρπαστικό μέρος της έρευνας. Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα στην ψυχολογία αυτήν τη στιγμή, είπε ο Wilson, είναι το πόσα από αυτά που παρατηρούνται στο εργαστήριο σχετίζονται με όσα συμβαίνουν στον πραγματικό κόσμο.

“Αυτή η ερώτηση είναι κρίσιμη, όχι μόνο για τη βασική μας κατανόηση του νου, αλλά και πιο πρακτικά εάν θέλουμε να βρούμε εργαστηριακές εξετάσεις που μπορούν να διαγνώσουν ψυχικές ασθένειες”, είπε ο Wilson.

Για τους ερευνητές στο UArizona, το βλεφάριασμα είναι μόνο η αρχή, καθώς υπάρχουν τόσες πολλές πληροφορίες σε τέτοια βίντεο, είπε ο Wilson. Η στάση σώματος, οι γκριμάτσες του προσώπου, ο τρόπος αναπνοής και το πώς κινούνται στο κάθισμά τους μπορεί επίσης να αναλυθεί. Όλα αυτά μπορούν να βοηθήσουν τους ερευνητές να αποκτήσουν μια πολυδιάστατη μέτρηση της φυσιολογίας εντός ατόμου.

“Αυτό ακριβώς πρέπει να μελετήσουμε: την ψυχοφυσιολογία της πραγματικής ανθρώπινης συμπεριφοράς και της πραγματικής ανθρώπινης σκέψης", κατέληξε ο Wilson.

Πηγή: medicalxpress.com