Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης της Αυτοκτονίας: «Η αυτοκτονικότητα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας»
H 10η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τη Διεθνή Ένωση για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα ως η Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, προκειμένου να ενεργοποιηθεί η κοινή γνώμη με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού στα πεδία της πρόληψης της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών.
Σύμφωνα με την ΚΛΙΜΑΚΑ, τον μη κυβερνητικό οργανισμό που δραστηριοποιείται στη διάθεση υπηρεσιών ψυχικής υγείας και στην υλοποίηση προγραμμάτων κοινωνικής ενσωμάτωσης ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού στη χώρα μας, περισσότεροι από 600 άνθρωποι αυτοκτονούν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τουλάχιστον 3.000 πενθούντες ετησίως. Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες και μελέτες, για κάθε μία αυτοκτονία μένουν πίσω τουλάχιστον 5-10 άτομα που πενθούν, βιώνοντας όχι μόνο το συναισθηματικό φορτίο του πένθους αλλά και τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες του στίγματος της αυτοκτονίας. Ακόμη, στην Ελλάδα δεν έχουμε καταγραφή των μη θανατηφόρων αποπειρών αυτοκτονίας, οι οποίες εκτιμάται ότι είναι σχεδόν 25 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών.
Παράλληλα, η ΚΛΙΜΑΚΑ επισημαίνει ότι ο αριθμός των αυτοκτονιών στη χώρα εμφανίζεται σταθερά αυξανόμενος, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, όπως αυτά διατίθενται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (έως και το έτος 2015), αλλά και σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας (στοιχεία ετών 2016-2018).
Αυτοκτονίες στην Ελλάδα
Τα πλέον πρόσφατα στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, όπως αυτά αναλύθηκαν από το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας σχετικά με τις αιτίες θανάτου στην Ελλάδα, αναδεικνύουν μια μικρή μείωση των αυτοκτονιών για το έτος 2015, της τάξεως του 6,4%, σε σύγκριση με το 2014. Συγκεκριμένα, οι θάνατοι από αυτοκτονία για το 2015 ανήλθαν σε 529 έναντι του 2014 που είχαν καταγραφεί 565.
Κατά τα έτη 2010-2015 σημειώθηκαν τουλάχιστον 2.989 αυτοκτονίες.
- Σε κάθε μία αυτοκτονία γυναίκας αντιστοιχούν 4 αυτοκτονίες αντρών. Πιο συγκεκριμένα, ο δείκτης αυτοκτονιών ήταν 8,1 ανά 100.000 για τους άντρες και 1,91 ανά 100.000 για τις γυναίκες.
- Η περιφέρεια με τον υψηλότερο δείκτη θνησιμότητας από αυτοκτονία για το έτος 2015 ήταν η Κρήτη και ακολουθούν η Ήπειρος και η Ανατολική Μακεδονία & Θράκη.
- Η πιο συχνή μέθοδος αυτοκτονίας των αντρών ήταν ο απαγχονισμός, ενώ για τις γυναίκες η πτώση από ύψος. Το 61% του συνόλου των αυτοκτονιών έλαβαν χώρα εντός οικίας, ενώ τουλάχιστον το 15% έλαβαν χώρα σε εξωτερικούς, δημόσιους χώρους, σχολεία, ιδρύματα κ.λπ.
- Η πλειοψηφία των αυτοχείρων ήταν έγγαμοι/-ες.
- Στους άνδρες η ηλικιακή ομάδα με τις περισσότερες αυτοκτονίες ήταν οι υπερήλικες (άτομα άνω των 85 ετών), ενώ ακολουθούν οι άντρες της παραγωγικής ηλικίας (55-59 ετών).
- Στις γυναίκες, αντίστοιχα, η ηλικιακή ομάδα με τις περισσότερες αυτοκτονίες ήταν 60-64 ετών, ενώ ακολουθούν οι γυναίκες 85+.
- Ο μήνας με τις περισσότερες αυτοκτονίες για το έτος 2015 ήταν ο Μάιος.
- Η πλειοψηφία των αυτοχείρων (43%) άνηκαν στον οικονομικά ανενεργό πληθυσμό (συνταξιούχοι, οικιακά, άνεργοι, μαθητές-σπουδαστές κ.λπ.)
- Ο υψηλότερος δείκτης αυτοκτονιών ανδρών εμφανίζεται στην Κρήτη, ενώ γυναικών στα νησιά του Ιονίου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, κατά τα έτη 2016, 2017 και μέχρι τις 31/8/2018:
- Ο αριθμός των αυτοκτονιών παραμένει σταθερά υψηλότερος σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.
- Τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών καταγράφηκαν από άντρες αυτόχειρες, επιβεβαιώνοντας τον επιβαρυντικό παράγοντα του φύλου.
- Άτομα παραγωγικής ηλικίας που ανήκουν στις ηλικιακές ομάδες των 40-44, 45-49 και 55-59 σημείωσαν το μεγαλύτερο ποσοστό αυτοκτονιών, ενώ ακολουθούν οι υπερήλικες (80 ετών και άνω).
- Οι περιφέρειες με το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από αυτοκτονία είναι η Κρήτη, η Αττική και η Δυτική Ελλάδα.
- Η πιο συχνή μέθοδος αυτοκτονίας τα τελευταία τρία χρόνια παραμένει ο απαγχονισμός.
Υποκαταγραφή των αυτοκτονιών
Εκτιμάται ότι στην πραγματικότητα οι αυτοκτονίες είναι πολύ περισσότερες αυτών που καταγράφονται, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία για τις μη θανατηφόρες απόπειρες, οι οποίες εκτιμάται ότι είναι σχεδόν 25 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών. Επισημαίνεται ότι παγκοσμίως είναι δεδομένη η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών, γεγονός το οποίο ισχύει σαφώς εντονότερα στη χώρα, λόγω πολιτισμικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων. Η υποκαταγραφή αποδίδεται είτε στη δυσκολία να εξακριβωθεί ότι όντως υπήρχε αυτοκτονική πρόθεση (όπως στην περίπτωση ενός ατυχήματος), είτε σε κοινωνικούς, θρησκευτικούς και άλλους λόγους. Είναι γεγονός, λοιπόν, ότι οι θάνατοι από αυτοκτονία είναι πολύ περισσότεροι από τους επίσημα καταγεγραμμένους, ενώ δε θα πρέπει να παραβλέπονται οι επιπτώσεις τους στις ζωές αυτών που μένουν πίσω πενθώντας.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ έχει απευθύνει συγκεκριμένες προτάσεις στα αρμόδια υπουργεία Υγείας & Εσωτερικών, καθώς και στις Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες της χώρας, προκειμένου να βελτιωθούν οι διαδικασίες καταγραφής και αποτύπωσης των περιστατικών προκειμένου να περιοριστεί η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών και να καταστεί εφικτή η παραγωγή αξιόπιστων δεδομένων.
Στοιχεία του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
- Από την ίδρυσή του ως τον Ιούλιο του 2018 ζήτησαν βοήθεια από το Κέντρο Ημέρας 2.408 άτομα και πραγματοποιηθήκαν 23.855 επισκέψεις.
- Το 61,2% των ατόμων που επισκέφτηκαν το Κέντρο Ημέρας ήταν γυναίκες και το 38,8% άνδρες.
- Από το σύνολο των χρηστών των υπηρεσιών του Κέντρου το 25,2% κατά την πρώτη τους επίσκεψη ήταν από 19-33 ετών, το 34,7% ήταν από 34 έως και 50 ετών, το 29,6% από 51-67 ετών ενώ το 7,9% ήταν πάνω από 68 ετών και μόλις το 2,6% κάτω των 18 ετών.
- Το 39,9% των χρηστών δήλωσαν άνεργοι, το 25,4% μισθωτοί, το 15,2% συνταξιούχοι (συμπεριλαμβανομένων και των συντάξεων αναπηρίας), το 10,7% ελεύθεροι επαγγελματίες, το 5,4% φοιτητές/-τριες και το 3,1% μαθητές/-τριες.
- Τρεις στους τέσσερις χρήστες (75,7%) επισκέφθηκαν το Κέντρο Ημέρας για λιγότερο από έναν χρόνο, το 17,2% από 1 ως 2 χρόνια, το 6,1% από 3-5 χρόνια, ενώ το 1% πάνω από 6 χρόνια.
Στοιχεία της 24ωρης Γραμμής Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018
- Από την έναρξη λειτουργίας της Γραμμής, το 2007, το 1018 έχει δεχτεί περισσότερες από 180.000 κλήσεις.
- Το 2017 στη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία-1018 έγιναν 12.937 κλήσεις, εκ των οποίων 2.793 κλήσεις με αίτημα στο φάσμα της αυτοκτονικότητας, 6,38% των κλήσεων από άτομα ηλικίας 10-19 ετών, 12,6% των κλήσεων από άτομα ηλικίας 20-29 ετών, 45,1% των καλούντων άνδρες, 54,9% γυναίκες.
- 59% των καλούντων στο 1018 το έτος 2018 και 57% των καλούντων το έτος 2017 δεν είχαν έρθει σε επαφή με υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
Αυτοκτονίες σε Νοσοκομεία
Περισσότερες από 40 αυτοκτονίες έχουν γίνει μέσα σε νοσοκομεία ή Μονάδες Υγείας τα τελευταία 4 χρόνια. Η αυτοκτονία μέσα σε ένα νοσοκομείο αποτελεί ένα απαράδεκτο γεγονός για την ιατρική κοινότητα και τους ευρύτερους συντελεστές του συστήματος υγείας.
Το επιστημονικό προσωπικό του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας έχει επανειλημμένα προτείνει ένα σαφές πλαίσιο απαραίτητων παρεμβάσεων προκειμένου να αποφευχθούν οι αυτοκτονίες εντός μονάδων υγείας. Είναι σαφές, σύμφωνα και με την επιστημονική μας γνώση και εμπειρία, ότι υπάρχουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις οι οποίες μπορούν να λειτουργήσουν καταλυτικά στην αύξηση του επιπέδου ασφάλειας των μονάδων υγείας και στην πρόληψη της αυτοκτονίας νοσηλευομένων ασθενών, μέσω της διαμόρφωσης ειδικών συνθηκών νοσηλείας καθώς και τη σχετική εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.
Αυτοκτονίες σε Καταστήματα Κράτησης
Είναι γνωστό βιβλιογραφικά αλλά και εμπειρικά σε όσους εργάζονται ή έρχονται σε επαφή με τους χώρους των καταστημάτων κράτησης ότι οι αυτοκαταστροφικού τύπου συμπεριφορές εμφανίζουν εξαιρετικά μεγαλύτερη συχνότητα σε πληθυσμούς κρατουμένων απ’ ό,τι στο γενικό πληθυσμό. Τα περιστατικά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου και δεν περιλαμβάνουν τις απόπειρες αυτοκτονίας και τους αυτοτραυματισμούς κρατουμένων. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των κρατουμένων νοσεί, ενώ και ο ίδιος εγκλεισμός αποτελεί ένα ισχυρό πυροδοτικό παράγοντα εκδήλωσης ψυχικών διαταραχών και αυτοκτονικών συμπεριφορών. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τη θεσμοθέτηση της αξιολόγησης της ψυχικής υγείας των ατόμων τη στιγμή της σύλληψής τους, πριν και κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσής τους, κατά την είσοδο, παραμονή και έξοδο τους από τη φυλακή.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ λειτουργεί από τον Ιανουάριο του 2011 Ιατρείο Τηλεψυχιατρικής στο Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Ελεώνα Θηβών. Από την έναρξη της λειτουργίας του, το ιατρείο Τηλεψυχιατρικής στο Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Ελεώνα Θηβών έχει δεχθεί πάνω από 3.000 επισκέψεις από περισσότερες από 1.000 κρατούμενες.
Αυτοκτονίες στον Στρατό
Τουλάχιστον τέσσερις αυτοκτονίες αξιωματικών και στρατιωτών έχουν καταγραφεί το πρώτο εξάμηνο του 2018, ενώ περισσότερες από οκτώ αυτοκτονίες στρατιωτικών έχουν καταγραφεί αντίστοιχα το 2017. Η ΚΛΙΜΑΚΑ έχει επανειλημμένα επισημάνει την απουσία ενός σαφούς πλαισίου υποστήριξης των στελεχών του στρατού και των στρατευσίμων καθώς και της συνεπαγόμενης δυνατότητας τους οπλοφορίας και οπλοχρησίας.
Το 1018 – Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία έχει δεχθεί πολλές κλήσεις στρατευσίμων, κυρίως, οι οποίοι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στην υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία. Σ’ αυτήν την κατεύθυνση επιβάλλεται η διεύρυνση και η πλήρης αναγνώριση του δικαιώματος στην αντίρρηση συνείδησης και την ισότιμη εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα, χωρίς περιορισμούς και εμπόδια.
Αυτοκτονίες Αστυνομικών
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, από το 2007 μέχρι το 2016 έχουν καταγραφεί περισσότερες από 55 αυτοκτονίες αστυνομικών (εν ενεργεία και αποστράτων), ενώ είναι δεδομένη η υποκαταγραφή των σχετικών περιστατικών. Πρόσφατα, πήραν εκτενείς διαστάσεις περιστατικά επεκτεινόμενων αυτοκτονιών (δολοφονίες – αυτοκτονίες) με δράστες στελέχη της αστυνομίας, εν ενεργεία ή απόστρατους.
Η άμεση επικαιροποίηση του πλαισίου ψυχιατρικής και ψυχολογικής αξιολόγησης των στελεχών των σωμάτων ασφαλείας, καθώς και η επανάληψη των σχετικών διαδικασιών ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να διασφαλισθεί ότι διαθέτουν έναν ικανοποιητικό βαθμό ψυχικής σταθερότητας και ανθεκτικότητας, αποτελούν προτεινόμενα μέτρα με άμεσα αποτελέσματα. Το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας επανειλημμένα έχει προτείνει συγκεκριμένες παρεμβάσεις σ’ αυτήν την κατεύθυνση, ενώ παράλληλα έχουν συγγραφεί και εκδοθεί δύο εγχειρίδια για την πρόληψη της αυτοκτονίας, απευθυνόμενα στα σώματα ασφαλείας και στρατού.
ΜΜΕ
Παρά τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, στη συντριπτική πλειοψηφία των σχετικών με περιστατικά αυτοκτονιών δημοσιεύσεων υπάρχει αναλυτική περιγραφή της μεθόδου αυτοκτονίας, φωτογραφίες με ακατάλληλο περιεχόμενο, ενώ παράλληλα σε κανένα από τα δημοσιεύματα δεν αναφέρονται πηγές βοήθειας για άτομα που σκέφτονται την αυτοκτονία ή βιώνουν την απώλεια κάποιου δικού τους προσώπου.
Είναι ερευνητικά τεκμηριωμένο ότι συγκεκριμένοι τρόποι δημοσίευσης των αυτοκτονιών μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα αυτοκτονίας σε ευάλωτα άτομα και το μέγεθος της αύξησης σχετίζεται με την ποσότητα, τη διάρκεια και την έμφαση που δίνεται στην είδηση από τα ΜΜΕ. Ο κίνδυνος για επιπρόσθετες και μιμητικές αυτοκτονίες αυξάνεται όταν δημοσιεύεται σαφώς η μέθοδος αυτοκτονίας, όταν χρησιμοποιούνται δραματικές εικόνες ή τίτλοι, όταν μια αυτοκτονία δημοσιεύεται εκτενώς και επαναλαμβανόμενα και όταν η αυτοκτονία παρουσιάζεται σαν μια ηρωική ή εντυπωσιακή πράξη.
Η προσεκτική, ακόμα και σύντομη, αναφορά των ΜΜΕ στην αυτοκτονία, μπορεί να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση του κοινού, στη διόρθωση εσφαλμένων αντιλήψεων για την αυτοκτονία και μπορεί να ενθαρρύνει εκείνους που είναι ευάλωτοι ή βρίσκονται σε κίνδυνο να αναζητήσουν βοήθεια. Θεωρείται, λοιπόν, επιτακτική η αναφορά της Γραμμής Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018 σε κάθε δημοσίευση περιστατικού αυτοκτονίας, σύμφωνα με τη σχετική δεοντολογία.
Το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας έχει εκδώσει στα ελληνικά τον οδηγό του ΠΟΥ «Πρόληψη της Αυτοκτονίας - Μια πηγή ενημέρωσης για τους επαγγελματίες των ΜΜΕ».
Πάγιο αίτημα για την κατάρτιση Εθνικής Στρατηγικής για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας
Η αυτοκτονία είναι ένα μείζον πρόβλημα της δημόσιας υγείας και ως τέτοιο αναγνωρίζεται και αντιμετωπίζεται σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Δυνητικά αφορά τον καθένα, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής ή κοινωνικοοικονομικής τάξης. Σ’ αυτόν τον άξονα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, συστήνει ήδη από το 1990 την καθολική αναγνώριση της αυτοκτονίας ως ζήτημα δημόσιας υγείας και την ανάπτυξη εθνικών προγραμμάτων πρόληψης, τα οποία θα είναι διασυνδεδεμένα με τις πολιτικές δημόσιας υγείας.
Αν και η αυτοκτονία θεωρείται ως ένα από τα πλέον πολυσύνθετα προβλήματα στον τομέα της υγείας, οι διεθνείς πρακτικές καθώς και τα σχετικά ερευνητικά αποτελέσματα αναδεικνύουν ότι μπορεί να επιτευχθεί μια προληπτική προσέγγιση αυτής με εμφανή αποτελέσματα, μέσω συντονισμένων, διεπιστημονικών παρεμβάσεων σε διάφορα επίπεδα της κοινωνικής σφαίρας, καθώς και στους τομείς της υγείας και της εκπαίδευσης.
Στο πλαίσιο της εν λόγω στρατηγικής, η υλοποίηση διασυνδεδεμένων, χαμηλού κόστους, παρεμβάσεων και δράσεων καθώς και η αναμόρφωση μηχανισμών στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης και της εργασίας, θα διαμορφώσουν ένα συμπαγές και αποτελεσματικό δίχτυ προστασίας των ευάλωτων συνανθρώπων μας που πληττόμενοι από τις συνέπειες της κοινωνικοοικονομικής κρίσης, εκτός των ατομικών προδιαθεσικών παραγόντων, αναπτύσσουν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Είναι υποχρέωση όλων να κρατήσουμε ασφαλείς και ζωντανούς τους ανθρώπους που, υπό το φορτίο του ψυχικού πόνου, αποφασίζουν να αυτοκτονήσουν. Δεν επιτρέπεται να συνεχίσουμε, να είμαστε παθητικοί αποδέκτες ειδήσεων για αυτοκτονίες και «τραγικά τέλη». Δεν επιτρέπεται, όχι μόνο σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, αλλά και ως μία ένδειξη αφύπνισης και ουσιαστικής αλληλεγγύης απέναντι στο διπλανό, φίλο, συγγενή, οικείο που βιώνει την απογοήτευση και την απελπισία, συμβάλλοντας στην αποτροπή άδικων πρόωρων θανάτων.
Η αυτοκτονία δεν είναι ένα μοιραίο γεγονός.
Το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε να έχει προληφθεί.
Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, τη Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου, το Κέντρο ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας που λειτουργεί η ΚΛΙΜΑΚΑ με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας διοργανώνει Επιστημονική Εκδήλωση. Η Κεντρική Ομιλία της εκδήλωσης από τον Κυριάκο Κατσαδώρο, Ψυχίατρο & Επιστημονικό Διευθυντή έχει θέμα: «Η αφανής αυτοκτονικότητα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας». Η εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά από το Κλίμαξ Plus Internet Radio (εδώ).
Ακόμη, από το πρωί της Δευτέρας και για όλη την ημέρα, η ΚΛΙΜΑΚΑ θα βρίσκεται στην Πλατεία Συντάγματος με ενημερωτικό περίπτερο, ενώ έχουν προγραμματιστεί και παράλληλες δράσεις με τη συμμετοχή των Μονάδων Ψυχικής Υγείας που λειτουργεί η ΚΛΙΜΑΚΑ στην Αττική, την Πάτρα, την Κέρκυρα, τη Νάξο & τη Σαντορίνη.
Στη σελίδα της ΚΛΙΜΑΚΑ στο Facebook (https://www.facebook.com/klimakango/) μπορείτε να βρείτε σχετικό υλικό καθώς και στις ιστοσελίδες www.klimaka.org.gr και www.suicide-help.gr.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ είναι ένας κοινωνικός φορέας, μη κυβερνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2000 και δραστηριοποιείται τόσο στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας όσο και στην υλοποίηση προγραμμάτων κοινωνικής ένταξης αποκλεισμένων πληθυσμιακών ομάδων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σε ένα πρώτο επίπεδο οι δράσεις και τα προγράμματα του φορέα στοχεύουν στην πολύπλευρη ενδυνάμωση των κοινωνικά αποκλεισμένων στις κατευθύνσεις: της υιοθέτησης ενεργού ρόλου απέναντι στη ζωή, της υπεύθυνης διεκδίκησης των δικαιωμάτων, της σταδιακής αυτονόμησης και της ισότιμης ένταξης στον κοινωνικό ιστό.
Απώτεροι στόχοι των δράσεων του φορέα αποτελούν:
- Η ανάπτυξη του ανθρώπινου και κοινωνικού κεφαλαίου για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού.
- Η ισότητα των ευκαιριών πρόσβασης και απολαβής των κοινωνικών αγαθών
- Η προαγωγή της ψυχικής υγείας
- Η αύξηση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης
Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας αποτελεί μια συλλογική προσπάθεια επιστημόνων ψυχικής υγείας με σκοπό:
- Την άμεση παρέμβαση στην αυτοκτονική κρίση,
- Την αντιμετώπιση της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς,
- Τον σχεδιασμό και τη διαμόρφωση μιας εθνικής στρατηγικής πρόληψης της αυτοκτονίας.
Στο πλαίσιο του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας παρέχονται υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε άτομα με αυτοκτονική/αυτοκαταστροφική συμπεριφορά και επιζώντες (ως επιζώντες ορίζονται τα άτομα που έχουν χάσει κάποιο οικείο πρόσωπο από αυτοκτονία):
- Ψυχιατρική και Ψυχοκοινωνική αξιολόγηση
- Διάγνωση και θεραπεία ψυχιατρικών διαταραχών
- Ατομικές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις
- Ομαδικές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις
- Παρέμβαση σε περίπτωση επείγοντος περιστατικού και διαχείριση κρίσης
- Συνταγογράφηση φαρμακευτικής αγωγής
- Ψυχοεκπαίδευση
- Survivors’ groups
- Ψυχολογική Αυτοψία
Το επιστημονικό προσωπικό του Κέντρου Ημέρας, επίσης, αναπτύσσει έργο στους παρακάτω άξονες:
- Ερευνητικό έργο
- Εκπαίδευση
- Κοινοτικές παρεμβάσεις
- Περιφερειακές Δράσεις
- Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών – Δίκτυο Πληροφόρησης & Καταγραφής
Στο πλαίσιο του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας εντάσσεται και η 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018, η οποία λειτουργεί από το 2007.
Η Γραμμή λειτουργεί σε 24ωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα και δέχεται κλήσεις από κινητό ή σταθερό τηλέφωνο, από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, με αστική χρέωση. Οι κλήσεις είναι ανώνυμες και εμπιστευτικές.
Απευθύνεται σε:
- Ανθρώπους που σκέφτονται να αυτοκτονήσουν
- Ανθρώπους που έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν στο παρελθόν
- Ανθρώπους με αυτοκαταστροφική συμπεριφορά
- Ανθρώπους που βιώνουν την απώλεια ή ανησυχούν για κάποιο δικό τους άνθρωπο
Επιπρόσθετα, λειτουργεί υπηρεσία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου όπου χρήστες του διαδικτύου μπορούν να αναζητήσουν βοήθεια για τον εαυτό τους ή για τρίτους στέλνοντας μήνυμα στο help@suicide-help.gr.
Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας λειτουργεί από την ΚΛΙΜΑΚΑ υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας.