ΚΕΕΛΠΝΟ: Κρίση δημόσιας υγείας η μικροβιακή αντοχή

Διαστάσεις μείζονος κρίσης έχει λάβει η αντοχή των μικροβίων στη χώρα μας, η οποία επί δεκαετίες κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στη μικροβιακή αντοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, η μικροβιακή αντοχή αποτελεί κρίσιμο πρόβλημα και διεθνώς, με την τη εξεύρεση λύσης να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και των Ηνωμένων Εθνών.

Η δρ Φλώρα Κοντοπίδου, παθολόγος -λοιμωξιολόγος, υπεύθυνη του Γραφείου Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και Μικροβιακής Αντοχής στο ΚΕΕΛΠΝΟ εξηγεί μερικές από τις σημαντικότερες πτυχές του προβλήματος.

Τι είναι μικροβιακή αντοχή ή, αλλιώς, αντοχή στα αντιβιοτικά;

Η μικροβιακή αντοχή είναι ένα εργαστηριακό φαινόμενο, που όμως εκφράζει σε αληθινές συνθήκες, την πιθανή αποτυχία της θεραπείας της λοίμωξης εάν δοθεί το συγκεκριμένο αντιβιοτικό στο οποίο το βακτήριο έχει αναπτύξει αντοχή. Η μικροβιακή αντοχή αναπτύσσεται με την υπερκατανάλωση ή μη ορθή χρήση των αντιβιοτικών και με την οριζόντια μετάδοση των ανθεκτικών βακτηρίων από ασθενή σε ασθενή όταν δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής. Γι αυτό το λόγο οι επιπτώσεις της δεν αφορούν την προσωπική υγεία του καθενός μας, αλλά και την υγεία των συνανθρώπων μας.

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η χώρα μας κατέχει μία απ ό τις πρώτες θέσεις, αν όχι την πρώτη στη μικροβιακή αντοχή στην ΕΕ. Έχει υπάρξει κάποια πρόοδος στον τομέα αυτό και σε τι συνίσταται;

Κατέχουμε την πρώτη θέση στην κατανάλωση των αντιβιοτικών στον εξωνοσοκομειακό χώρο, με το μεγαλύτερο ποσοστό να χορηγείται για λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Η βελτίωση που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια είναι περισσότερο ποιοτική, με τη χρήση παλαιότερων αντιβιοτικών. Σχετικά με τα επίπεδα μικροβιακής αντοχής, έχουμε τα υψηλότερα ποσοστά σε συγκεκριμένες κατηγορίες βακτηρίων που όμως αφορούν τα νοσοκομεία και που η διασπορά τους, γενικότερα στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο τα τελευταία χρόνια, αυξάνεται διαρκώς. Για το λόγο αυτό άλλωστε, η κινητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής είναι τόσο έντονη.

Ποιο θεωρείτε ως το πιο σημαντικό μέτρο που μπορεί να ληφθεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος;

Στον εξωνοσοκομειακό χώρο, η παγκόσμια κοινότητα έχει αναδείξει ως σημαντικότερο μέτρο την υπεύθυνη και ορθή χρήση των αντιβιοτικών στον άνθρωπο, στην κτηνιατρική και κτηνοτροφία και στο περιβάλλον. Αυτό αποτελεί και τη βάση για την ενιαία αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής ενιαία σε άνθρωπο, ζώα, περιβάλλον, αφού οι επιπτώσεις της αφορούν ολόκληρο το οικοσύστημα.

Όσον αφορά τα νοσοκομεία, το θέμα είναι πιο πολύπλοκο. Ο έλεγχος της μικροβιακής αντοχής στο νοσοκομειακό περιβάλλον απαιτεί πολύπλευρες δράσεις, που να στοχεύουν τόσο στην ορθή χρήση των αντιβιοτικών όσο και στην εφαρμογή των μέτρων πρόληψης, όπως για παράδειγμα η Υγιεινή των Χεριών.

Ο απλός πολίτης πώς μπορεί να προστατευθεί και να συμβάλει στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής;

Το σημαντικότερο είναι οι πολίτες να μην αγοράζουν αντιβιοτικά από τα φαρμακεία ή από το διαδίκτυο ή να χρησιμοποιούν αντιβιοτικά που τους έχουν περισσέψει στο σπίτι χωρίς να συμβουλευτούν τον γιατρό τους. Η επίσκεψη στον γιατρό σχετίζεται άμεσα με την ασφάλεια του ασθενή, γιατί η συνταγογράφηση του φαρμάκου ακολουθεί την κλινική εκτίμηση του ασθενή από τον ιατρό. Επίσης, ο γιατρός θα μας καθοδηγήσει για το πώς να λάβουμε τη θεραπεία μας και για πόσο χρονικό διάστημα. Πρόκειται για οδηγίες που βασίζονται σε διεθνείς επιστημονικά τεκμηριωμένες αρχές και γι’ αυτό θα πρέπει να τις τηρούμε. Η πρώιμη διακοπή των φαρμάκων προδιαθέτει στην ανάπτυξη ανθεκτικών μικροοργανισμών και στις υποτροπές της λοίμωξης, όπως και η υποδοσολογία. Τέλος, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι κάθε επεισόδιο λοίμωξης είναι διαφορετικό από τα άλλα, ακόμη κι αν εμφανίζουμε τα ίδια συμπτώματα, ειδικά όσον αφορά την θεραπεία τους.

Ειδικά για τις λοιμώξεις του αναπνευστικού, λόγω και της επερχόμενης χειμερινής περιόδου, να θυμάστε ότι η συντριπτική πλειονότητα των λοιμώξεων αυτών είναι ιογενούς αιτιολογίας, και άρα δεν χρειάζονται αντιβιοτικά για να θεραπευτούν. Υπάρχουν πολύ αξιόπιστα άμεσα τεστ που μπορούν να βοηθήσουν τον γιατρό να διαγνώσει την ιογενή από την μικροβιακή λοίμωξη και να αποφύγει την χορήγηση αντιβιοτικών.

Διαβάστε επίσης:

Σχεδόν 9 εκατομμύρια ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις κάθε χρόνο στην Ευρώπη

Καμπανάκι του ΟΟΣΑ για τα θανατηφόρα σουπερ-μικρόβια

Άμεση δράση για τα αντιβιοτικά ζητά ο ΠΟΥ