Γιατί βλέπουμε τα ίδια όνειρα σε επανάληψη;

Γιατί όμως βλέπουμε τα ίδια όνειρα σε επανάληψη;

«Τα όνειρα έχουν το ίδιο περιεχόμενο, την ίδια αφηγηματική δομή και προκαλούν τα ίδια συναισθήματα», εξηγεί ο Antonio Zadra, καθηγητής ψυχολογίας και ερευνητής στο Κέντρο Έρευνας στην Ιατρική του Ύπνου στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ.

Τα κοινά θέματα περιλαμβάνουν την απώλεια δοντιών, το αίσθημα παράλυσης σε μια απειλητική κατάσταση, την αντιμετώπιση μιας φυσικής καταστροφής ή την εξαπάτηση. «Ένα σημαντικό κομμάτι των επαναλαμβανόμενων ονείρων είναι ιδιοσυγκρασιακό», λέει ο Zadra, ο οποίος έγραψε το βιβλίο When Brains Dream: Exploring the Science and Mystery of Sleep. «Και μερικοί άνθρωποι έχουν περισσότερα από ένα επαναλαμβανόμενα όνειρα».

Πόσο συχνά είναι τα επαναλαμβανόμενα όνειρα;

Η συντριπτική πλειονότητα των ενηλίκων βλέπει επαναλαμβανόμενα όνειρα σε κάποια φάση της ζωής τους, λένε οι ειδικοί. Για διάφορους λόγους, το φαινόμενο επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες. «Συνολικά, οι γυναίκες ανακαλούν τα όνειρά τους συχνότερα από τους άνδρες. Είναι επίσης πιο πιθανό να έχουν ενοχλητικά όνειρα», λέει ο Michael R. Nadorff, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπή και πρώην πρόεδρος της Εταιρείας Συμπεριφορικής Ιατρικής του Ύπνου.

Η παράξενη σύνθεση των επαναλαμβανόμενων ονείρων

Οι έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα περισσότερα επαναλαμβανόμενα όνειρα έχουν αρνητικό περιεχόμενο, καθώς συχνά σχετίζονται με την αδυναμία, την αποτυχία ή το κυνηγητό. Κάποιες φορές μπορεί να έχουν θετικά θέματα, όπως είναι η ανακάλυψη ενός νέου δωματίου στο σπίτι ή η διάκριση σε μια δραστηριότητα, π.χ. σε ένα άθλημα.

Μερικές φορές αυτά τα επαναλαμβανόμενα θέματα των ονείρων μπορεί να σας φαίνονται τυχαία. Άλλες φορές μπορεί να σχετίζονται με μια εμπειρία από το παρελθόν σας ή με κάτι που σας απασχολεί αυτή την περίοδο. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι που αισθάνονται ότι δεν τα έχουν καταφέρει στην ζωή και είναι αποκομμένοι από τους άλλους, είναι πιο πιθανό να βιώσουν αρνητικά επαναλαμβανόμενα όνειρα.

Αυτά τα όνειρα «συχνά συσχετίζονται με περιόδους αυξημένου στρες ή σημαντικών αλλαγών στη ζωή, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να αποτελούν δείκτες υποκείμενου άγχους», λέει η Deirdre Barrett, ερευνήτρια ονείρων στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Ένα συγκεκριμένο υποσύνολο επαναλαμβανόμενων ονείρων συμβαίνει σε επιζώντες τραυμάτων, ιδίως σε όσους πάσχουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες. Βιώνουν εφιάλτες που σχετίζονται με τις τραυματικές τους εμπειρίες».

Πώς αισθάνονται οι άνθρωποι που βλέπουν επαναλαμβανόμενα όνειρα

Ανάλογα με τα συναισθήματα που προκαλούν και το αν τα θυμούνται, τα επαναλαμβανόμενα όνειρα μπορούν να επηρεάσουν τους ανθρώπους με διαφορετικούς τρόπους.

Επίσης, «η επίδραση των ονείρων εξαρτάται έντονα από τη συχνότητά τους», λέει ο Michael Schredl, επικεφαλής έρευνας στο εργαστήριο ύπνου του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας στο Μανχάιμ της Γερμανίας. «Θα έλεγα ότι ένα επαναλαμβανόμενο όνειρο μια φορά το χρόνο, ακόμη και αρκετές φορές το χρόνο, προβληματίζει το άτομο, αλλά κατά τα άλλα δεν ενοχλεί. Αν όμως η συχνότητα είναι μία φορά την εβδομάδα ή συχνότερα, τότε μπορεί να υπάρχει κλινικά σημαντικό άγχος».

Το περιεχόμενο του επαναλαμβανόμενου ονείρου μπορεί επίσης να επηρεάσει το πώς αισθάνεστε. Μετά από ένα ουδέτερο ή απλώς περίεργο όνειρο, μπορεί να ξυπνήσετε νιώθοντας αμηχανία ή προβληματισμό για το γιατί είδατε ξανά αυτό το όνειρο, λέει ο Zadra. Από την άλλη, τα θετικά επαναλαμβανόμενα όνειρα σχετικά με την κατάκτηση ενός μικρού στόχου για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσουν έμπνευση, αισιοδοξία ή ενθουσιασμό.

Τα επαναλαμβανόμενα όνειρα που περιέχουν ανατροπές, μπορούν να προκαλέσουν δυσφορία την επόμενη μέρα. «Τα επαναλαμβανόμενα αρνητικά όνειρα μπορεί να προκαλέσουν σημαντική συναισθηματική δυσφορία, οδηγώντας σε φόβο, άγχος ή αδυναμία κατά το ξύπνημα», λέει η Barrett. «Αυτό μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση και την εστίαση καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας».

Εάν αυτά τα δυσάρεστα όνειρα επαναλαμβάνονται συχνά, μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και φόβο για τον ύπνο, επηρεάζοντας τόσο την ίδια τη διαδικασία του ύπνου, όσο και τη συνολική ποιότητά του.

Πώς να δώσετε νόημα στα επαναλαμβανόμενα όνειρα

Για να κατανοήσετε ένα επαναλαμβανόμενο όνειρο που βλέπετε, σκεφτείτε τα στοιχεία του ονείρου -τσουνάμι, δόντια ή τίγρης- και τι σημαίνουν για εσάς, λέει η Barrett. Για παράδειγμα, όσον αφορά τα δόντια, «πολλοί θα σκέφτονταν: "Θα πεινάσω αν δεν τα έχω", "Μπορώ να δαγκώσω τους ανθρώπους με αυτά" ή "Θα ήμουν απαίσια χωρίς τα δόντια μου"», εξηγεί. «Κάθε ένα από αυτά υπονοεί μια διαφορετική μεταφορική ανησυχία».

Σκεφτείτε γεγονότα και συναισθήματα που τείνουν να επαναλαμβάνονται στην καθημερινότητά σας και πώς μπορεί να σχετίζονται με το επαναλαμβανόμενο όνειρο. Αν αισθάνεστε καταβεβλημένοι και μονίμως αργείτε στις υποχρεώσεις σας, για παράδειγμα, μπορεί να σχετίζεται με ένα όνειρο ότι δεν είστε προετοιμασμένοι για ένα διαγώνισμα στο σχολείο ή ότι χάνετε τον έλεγχο ενός αυτοκινήτου που οδηγείτε.

«Αναγνωρίζοντας γεγονότα και συναισθήματα που συνέβησαν την προηγούμενη ημέρα ή την ημέρα του ονείρου, οι άνθρωποι μπορούν να βοηθηθούν να καταλάβουν γιατί αυτά τα όνειρα τείνουν να επανέρχονται σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους», λέει ο Zadra.

Αν βλέπετε ευχάριστα επαναλαμβανόμενα όνειρα -ένα όμορφο τοπίο για παράδειγμα-, αναλογιστείτε πώς θα μπορούσε να σχετίζεται με ό,τι συμβαίνει στη ζωή σας. Ίσως αναγνωρίζετε μια υποτιμημένη ιδιότητα ή δεξιότητά σας ή ανακαλύπτετε ένα νέο ενδιαφέρον που θέλετε να ακολουθήσετε. Αυτά είναι τα είδη των επαναλαμβανόμενων ονείρων που δεν βλάπτουν τους ανθρώπους, λένε οι ειδικοί. Μπορούν ακόμη και να αποτελέσουν κίνητρο.

Οι περισσότεροι καλούνται να διαχειριστούν τα αρνητικά όνειρα. Όταν τα αρνητικά επαναλαμβανόμενα όνειρα επιμένουν, οι ειδικοί προτείνουν μια τεχνική την οποία μπορείτε να εφαρμόσετε μόνοι σας ή με τη βοήθεια ενός θεραπευτή. Η βασική ιδέα είναι να επιλέξετε ένα ενοχλητικό όνειρο, να απεικονίσετε το όνειρο ενώ είστε ξύπνιοι, να αλλάξετε το αφήγημα ή την έκβαση του ονείρου με κάποιο τρόπο και στη συνέχεια να προβάλετε το νέο όνειρο στο μυαλό σας κατά τη διάρκεια της ημέρας.

«Αλλάξτε το όπως σας φαίνεται σωστό», λέει ο Zadra. «Μπορεί να αλλάξετε τα πάντα ή μια μικρή λεπτομέρεια ή το τέλος. Αυτό επιδρά στους ανθρώπους κατά τη διάρκεια της ημέρας και τούς επιτρέπει να ελέγχουν σε κάποιο βαθμό ό,τι συμβαίνει στα όνειρά τους».

Πηγή: Time