Σχεδόν κάθε μήνα, ένα ασθενής αυτοκτονεί σε κάποιο ελληνικό νοσοκομείο

Ρεπορτάζ: Δέσποινα Κουκλάκη

Οι περιπτώσεις που περιγράφουν οι ψυχίατροι και ψυχολόγοι της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Κλίμακα - του μοναδικού φορέα που ασχολείται με την πρόληψη των αυτοκτονίων στη χώρα - είναι συγκλονιστικές ενώ αποδεικνύουν πως με απλές και ανέξοδες παρεμβάσεις, μπορούν να σωθούν δεκάδες ζωές. Δείχνουν, ακόμη, πως το ΕΣΥ δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένο για την αντιμετώπιση αυτοκτονικών ασθενών.

Οι ειδικοί της Κλίμακας περιγράφουν την περίπτωση μιας γυναίας από πόλη της Πελοποννήσου η οποία αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει τραυματίζοντας τον εαυτό της στη κοιλιά. Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και αφότου αποκαταστάθηκαν τα τραύματα, της δόθηκε εξιτήριο χωρίς ψυχιατρική εκτίμηση και χωρίς συστάσεις. Ύστερα από λίγες μέρες, η γύναικα έκανε νέα απόπειρα πέφτοντας από το μπαλκόνι του σπιτιού της! Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Αθήνας, όπου νοσηλεύθηκε με πολλαπλά κατάγματα και για δεύτερη φορά πήρε εξιτήριο χωρίς ψυχιατρική συμβουλή. Τελικά, οι συγγενείς της απευθύνθηκαν στην Κλίμακα, η οποία και ανέλαβε την περίπτωση.

Μια άλλη γυναίκα, 60 χρόνων, μεταφερθηκε πρόσφατα σε επαρχιακό νοσοκομείο, έχοντας προσπαθήσει, να κόψει τις φλέβες της. Μετά την βασική περιποίηση των τραυμάτων στο τμήμα επειγόντων περιστατικών και ελλείψει ψυχιατρικού προσωπικού αφέθηκε να επιστρέψει σπίτι της με μοναδική οδηγία, να απευθυνθεί σε ιδιώτη ψυχίατρο... Με το που επέστρεψε στο σπίτι της, μέσα στην ίδια μέρα, έκανε δεύτερη απόπειρα αυτοκτονίας!

Τα δυο περιστατικά δείχνουν την ανετοιμότητα του συστήματος απέναντι στη διαχείριση τέτοιων ασθενών, ενώ το ίδιο δείχνουν και τα στοιχεία για τις αυτοκτονίες που συμβαίνουν εντός των νοσοκομειακών χώρων.

Όπως αναφέρουν τα μέλη της Κλίμακας - όπου λειτουργεί το παρατηρητήριο αυτοκτονιών - οι περισσότεροι νοσηλευόμενοι αυτόχειρες είναι ψυχιατρικοί ασθενείς και πριν την αυτοκτονία είτε έχουν κάνει άλλη απόπειρα είτε έχουν αναζητήσει ιατρική βοήθεια για άλλους λόγους.

Αυτό, εξηγούν οι ψυχίατροι, σημαίνει οτι ο αυτοκτονικός κίνδυνος μπορεί να διαγνωστεί - με 3 ή 4 απλές ερωτήσεις τις οποίες γνωρίζει ακόμη και ο ειδικευόμενος γιατρός - και άρα να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την παρακολούθηση και προστασία αυτών των ασθενών κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους.

Το πρώτο, και απλούστατο μέτρο, είναι να νοσηλεύονται σε ισόγειο θάλαμο. Στο 80% των ενδονοσοκομειακών αυτοκτονιών, οι ασθενείς έπεσαν από κάποιο όροφο!

Σύμφωνα με τους ειδικούς, «ακόμη και οι πρωτοετείς της ιατρικής ξέρουν πως μετά από μια απόπειρα, ο αυτοκτονικός κίνδυνος παραμένει υψηλός για μεγάλο διάστημα, με ή χωρίς την κατάλληλη θεραπεία». Επομένως, ένας ασθενής που νοσηλεύεται ύστερα από απόπειρα αυτοκτονίας θα πρέπει να παρακολουθείται στενά και σε 24ωρη βάση, οι γιατροί να προβλέπουν τον αυτοκτονικό κίνδυνο και οι συγγενείς να λαμβάνουν ειδικές οδηγίες για τη φροντίδα του ασθενή.

Στην ανάλυση των 44 αυτοκτονιών που καταγράφηκαν από 2014 ως και το τέλος του 2018 στα ελληνικά νοσοκομεία, οι ειδικοί της Κλίμακας διαπίστωσαν πως επρόκειτο για ασθενείς 30 - 70 ετών, κατά 90% άνδρες. Κατά πλεινότητα, οι ασθενείς νοσηλεύονταν σε γενικά νοσοκομεία και σε διάφορες κλινικές, πλην ψυχιατρικών.

Το επιστημονικό προσωπικό του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας έχει επανειλημμένα προτείνει απλές αλλά απαραίτητες παρεμβάσεις προκειμένου να αποφευχθούν οι αυτοκτονίες εντός μονάδων υγείας. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, οι αρμόδιοι δεν έχουν λάβει συγκεκριμένα μέτρα.

Στην Κλιμάκα λειτουργεί η 24ωρη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία 1018 στην οποία απαντούν εξειδικευμένοι ψυχίατροι και ψυχολόγοι, που δίνουν σαφείς οδηγίες και συμβουλές σε ασθενείς και συγγενείς ασθενών.