Κωνσταντίνος Τούτουζας: Το καλοκαίρι αυξάνονται τα εμφράγματα και οι αρρυθμίες

«Υπερτασικοί που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή και ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια είναι οι πιο ευάλωτοι για θερμοπληξία, όταν οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 35 βαθμούς Κελσίου και συνδυάζονται με υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία», επισημαίνει ο κ. Τούτουζας. Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία που παραθέτει από επιδημιολογική μελέτη σε 32 πολιτείες των ΗΠΑ και στην Ιαπωνία, η θνητότητα της στεφανιαίας νόσου και των εγκεφαλικών επεισοδίων αυξάνεται όταν η θερμοκρασία είναι πάνω 37 βαθμούς.

«Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι οι θάνατοι τους καλοκαιρινούς μήνες θα έχουν αυξητική τάση, λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου», λέει ο κ. Τούτουζας, ο οποίος μέσα από τη συνέντευξη που παραχωρεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ δίνει απαντήσεις στα κλασικά ερωτήματα ενός καρδιοπαθούς, για το τι πρέπει να προσέξει τους καλοκαιρινούς μήνες, στο μπάνιο, στο ταξίδι, στη διατροφή, στη φαρμακευτική του αγωγή, στα κλιματιστικά.

Ποια περιστατικά καρδιακών παθήσεων αυξάνονται το καλοκαίρι;

Παρατηρείται αύξηση στα εμφράγματα του μυοκαρδίου, στις αρρυθμίες, καθώς επίσης επιδεινώνονται οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Με τη ζέστη αυξάνονται σημαντικά τα επεισόδια θερμοπληξίας, τα οποία εκδηλώνονται λόγω χαμηλής αρτηριακής πίεσης, αυξάνονται τα επεισόδια αποπροσανατολισμού του ασθενούς (δηλαδή το να μην υπάρχει καλή επικοινωνία με το περιβάλλον ,όπως π.χ. σε ένα εγκεφαλικό), καθώς επίσης και η αφυδάτωση και η ολιγουρία.

Ποιοι ασθενείς είναι πιο ευάλωτοι και γιατί;

Ασθενείς που έχουν αρτηριακή υπέρταση και λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή και ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια είναι οι πιο ευάλωτοι για θερμοπληξία, όταν βέβαια η θερμοκρασία ξεπερνά τους 35 βαθμούς και συνδυάζεται με υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία. Ο βασικός λόγος που δημιουργούνται προβλήματα είναι η ανεπαρκής λειτουργία του θερμορρυθμιστικού συστήματος, ιδιαίτερα σε υπερήλικές (άτομα άνω των 75 ετών), καθώς και η λήψη φαρμάκων, όπως αγγειοδιασταλτικά ή διουρητικά, που επιτείνουν τα συμπτώματα της θερμοπληξίας. Φάρμακα τέτοια παίρνουν κυρίως οι υπερτασικοί.

Οι υπερτασικοί πού πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή τους καλοκαιρινούς μήνες;

Οι υπερτασικοί που λαμβάνουν αγγειοδιασταλτικά ή διουρητικά θα πρέπει να μετρούν την αρτηριακή πίεση πιο συχνά και να συμβουλεύονται τον καρδιολόγο τους για πιθανή μείωση της δοσολογίας αυτών των φαρμάκων. Τα υπόλοιπα καρδιολογικά φάρμακά τους να τα συνεχίζουν κανονικά. Επίσης θα πρέπει να προσέχουν να μην εκτίθενται στον ήλιο τις μεσημβρινές ώρες, ακόμα και για περίπατο.

Πώς συνδέει η ιατρική κοινότητα επιδημιολογικά την θνητότητα με την αύξηση της θερμοκρασίας;

Έχουν γίνει περιορισμένες μελέτες που συσχετίζουν τη θερμοκρασία με τη θνητότητα. Συγκεκριμένα, στη Νέα Ζηλανδία διαπιστώθηκε ότι για κάθε 1,5 βαθμό Κελσίου η ολική θνητότητα αυξάνεται κατά 1%, κυρίως διότι αυξάνεται η αναπνευστική θνητότητα κατά 3%. Παρόμοια αποτελέσματα είχαν και ερευνητές από τη Μασαχουσέτη, με αύξηση της θνητότητας κατά 3,34% για κάθε αύξηση κατά 1,5 βαθμούς από τους 22 βαθμούς Κελσίου. Στις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ παρατήρησαν ότι το διάστημα 1931-1991 μειωνόταν η ετήσια θνητότητα κατά 2% λόγω των κλιματιστικών που εξάλειφαν τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Σε άλλη επιδημιολογική μελέτη σε 32 πολιτείες των ΗΠΑ, αλλά και στην Ιαπωνία, η θνητότητα της στεφανιαίας νόσου και των εγκεφαλικών επεισοδίων αυξανόταν όταν η θερμοκρασία ήταν πάνω 37 βαθμούς . Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι το καλοκαίρι αυξάνεται η θνητότητα σε περιόδους υψηλής θερμοκρασίας και υγρασίας σε περιοχές που σπάνια αυξάνεται πολύ η θερμοκρασία. Οι επιστήμονες, πάντως, προβλέπουν ότι οι θάνατοι τους καλοκαιρινούς μήνες θα έχουν αυξητική τάση λόγω του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Ποιους κανόνες πρέπει να τηρούν οι καρδιοπαθείς για να απολαμβάνουν το μπάνιο τους με ασφάλεια;

Καλό είναι να κολυμπάνε δροσερές ώρες της ημέρας και να προστατεύονται από τον ήλιο (καπέλο, κρέμα). Επίσης να αποφεύγουν τις υπερβολές και ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι να μην κολυμπούν σε αβαθή νερά. Είναι πολύ πιο ασφαλές να είναι σε παρέα, παρά μόνοι τους. Όσον αφορά τη δραστηριότητά τους, αν γυμνάζονταν κατά τη διάρκεια του έτους, δεν υπάρχει πρόβλημα. Αν όμως κολυμπούν μόνο το καλοκαίρι, καλύτερα να αυξάνουν την ένταση και την απόσταση σταδιακά. Σημαντικότατο είναι να προφυλάσσονται από τον ήλιο. Πάνω από 15 λεπτά δεν συνιστάται γενικότερα. Αν βέβαια νοιώσουν στηθάγχη ή δύσπνοια να διακόψουν αμέσως την κολύμβηση.

Η διατροφή του καρδιοπαθούς πώς πρέπει να διαμορφωθεί την καλοκαιρινή περίοδο;

Η διατροφή το καλοκαίρι πρέπει να περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες υγρών (νερό σε θερμοκρασία δωματίου, χυμούς) καθώς και φρούτα. Τα γεύματα πρέπει να είναι μικρά και συχνά, χωρίς μεγάλο θερμιδικό φορτίο. Ιδιαίτερα ο καρδιοπαθής με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός με τη συχνότητα των γευμάτων. Ένα άλλο σημαντικό μέτρο είναι η αποφυγή του αλκοόλ κατά τη διάρκεια της ημέρας, διότι μπορεί να οδηγήσει σε υπόταση.

Ποιες περιπτώσεις καρδιοπαθών απαγορεύεται να μπουν σε αεροπλάνο;

Σε όλες τις περιπτώσεις που είναι σταθερός ο ασθενής μπορεί να ταξιδέψει με αεροπλάνο. Αν όμως έχει μη σταθεροποιημένη καρδιακή ανεπάρκεια ή ένα πρόσφατο μεγάλο έμφραγμα του μυοκαρδίου (<1 μήνα), καλό είναι να μην μπει σε αεροπλάνο.

Παχύσαρκοι ή ασθενείς με φλεβική ανεπάρκεια κάτω άκρων, τι πρέπει να κάνουν στο αεροπλάνο;

Ταξιδιώτες που είναι παχύσαρκοι ή έχουν φλεβική ανεπάρκεια κάτω άκρων, ιστορικό φλεβοθρόμβωσης ή πνευμονικής εμβολής καλό είναι να βάζουν ειδικές πιεστικές κάλτσες στα κάτω άκρα, να κάνουν ειδικές ασκήσεις κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και ίσως να συμβουλευθούν και τον καρδιολόγο για αντιπηκτική αγωγή, ιδιαίτερα σε πολύωρα ταξίδια.

Πρόσφατα χειρουργημένοι με τη μέθοδο bypass ή μετά από τοποθέτηση βηματοδότη, πότε μπορούν να ταξιδέψουν αεροπορικώς;

Κάποιος που έχει κάνει bypass, μετά την πλήρη ανάρρωση και κινητοποίηση του, που συνήθως συμβαίνει στον μήνα, μπορεί κανονικά να μπει σε αεροπλάνο. Επίσης, όποιος έχει κάνει τοποθέτηση βηματοδότη μπορεί αμέσως να μπει σε αεροπλάνο, μέσα στη βδομάδα.

Υπάρχουν ειδικές οδηγίες για όσους υποφέρουν από αρρυθμίες;

Επειδή αλλάζει καμιά φορά η διατροφή τους, θα πρέπει να γίνεται συχνότερα έλεγχος της αντιπηκτικής αγωγής.

Όσον αφορά τα κλιματιστικά, τι πρέπει να προσέχουν, όσοι έχουν προβλήματα με την καρδιά τους;

Στα κλιματιστικά επιβάλλεται να γίνεται σχολαστική συντήρηση, καθότι ελλοχεύει ο κίνδυνος μολύνσεων από τη νόσο των Λεγεωναρίων ή από Ασπέργιλλο. Και τα δύο προέρχονται από μικροοργανισμούς που επικάθονται στο κλιματιστικό, το οποίο αν δεν καθαριστεί καλά, ο ασθενής αναπνέει αυτούς τους μικροοργανισμούς και από κει μπορεί να πάθει ακόμα και σοβαρές λοιμώξεις. Ειδικά, οι ηλικιωμένοι που δεν έχουν ισχυρή άμυνα στον οργανισμό τους, πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στους δημόσιους χώρους που κινούνται.