Νέας μορφής τεχνητό δέρμα για την επούλωση διαβητικού έλκους προσπαθούν να δημιουργήσουν επιστήμονες

Ωστόσο, όσο καλά αποτελέσματα κι αν προσφέρει το τεχνητό δέρμα, αν δεν υπάρχει σωστή βασική θεραπεία, οι διαβητικοί δεν θα πρέπει να περιμένουν θαύματα στην επούλωση του διαβητικού έλκους, το οποίο είναι κύρια αιτία ακρωτηριασμών των κάτω άκρων, επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Αριστείδης Βέβες, ο οποίος ασχολείται με την παθοφυσιολογία των επιπλοκών του σακχαρώδη διαβήτη και την επούλωση των διαβητικών ελκών.

Ο κ. Βέβες ήταν ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης για τη δημιουργία υποκατάστατου δέρματος, το οποίο έχει πάρει έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Ποτών (FDA) από το 2000 και ήδη κυκλοφορεί στην αγορά.

"Στο εργαστήριό μας προσπαθούμε να βρούμε νέες τεχνικές για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε προϊόντα καλύτερα από αυτά που υπάρχουν τώρα. Το εμβιομηχανικό δέρμα είναι μία από τις κύριες μορφές της ασχολίας μου. Προσπαθούμε να βρούμε τις διαφορές που έχουν οι διαβητικοί ασθενείς με τους μη διαβητικούς ασθενείς, τι επηρεάζει τα κύτταρα, πώς τα κύτταρα μπορούν να επιβιώσουν καλύτερα σε ένα διαβητικό περιβάλλον όπου υπάρχει φλεγμονή, αλλά αυτά είναι ακόμη σε βασικό επίπεδο", επισημαίνει ο κ. Βέβες.

Η προσπάθεια για τη δημιουργία τεχνητού δέρματος ξεκίνησε από το ΜΙΤ και είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός υλικού που μοιάζει με τον ανθρώπινο δέρμα. Όπως εξηγεί ο κ. Βέβες, αυτό δημιουργήθηκε πριν από 15 χρόνια, με χρήση κολλαγόνου από βοοειδή, ινοβλάστες από περιτομές βρεφών και κερατινοκύτταρα, πήρε έγκριση από το FDA και ήδη χρησιμοποιείται. Ωστόσο, είχε αποτελεσματικότητα 56% στους ασθενείς που είχαν καλή φροντίδα στην αγωγή, ενώ περίπου στους μισούς ασθενείς το έλκος δεν επουλώθηκε.

"Τώρα συνεργάζομαι με χημικούς μηχανικούς από το Χάρβαρντ και το ΜΙΤ και προσπαθούμε να φτιάξουμε προϊόντα τα οποία θα βελτιώνουν και θα είναι καλύτερα ίσως από αυτό, αλλά η μελέτη είναι ακόμη σε βασικό στάδιο. Στα προϊόντα αυτά, αντί να έχουμε τους ινοβλάστες από μικρά παιδιά, οι οποίοι ίσως δεν είναι ευαίσθητοι στη φλεγμονή, θέλουμε να έχουμε καλύτερους ινοβλάστες. Προσπαθούμε, λοιπόν, να βρούμε ινοβλάστες από διαβητικούς ασθενείς και να μετρήσουμε τις επιγενετικές διαταραχές που παθαίνουν οι ινοβλάστες, για να δούμε αν μπορούμε να βελτιώσουμε την ποιότητα των νέων ινοβλαστών. Μετά, κοιτάμε αν μπορούμε να βελτιώσουμε την ποιότητα των παραγόντων που χρησιμοποιούμε για να έχουμε τους ινοβλάστες, το κολλαγόνο ή τα πολυμερή σε άλλα προϊόντα. Οπότε, προσπαθούμε να τα βελτιώσουμε όλα αυτά και να βρούμε παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την επούλωση διαβητικού έλκους. Τώρα δημοσιεύσαμε μια εργασία για ένα νευροπεπτίδιο, τον παράγοντα P (Substance P), το οποίο λείπει στους διαβητικούς γιατί έχουν νευροπάθεια και βλέπουμε ότι αυτό βελτιώνει την επούλωση σε διαβητικά ποντίκια. Οπότε, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε νέα προϊόντα, τα οποία θα έχουν ειδικά εμβιομηχανικά υλικά και θα μπορούμε να συνδυάσουμε π.χ. νευροπεπτίδιο με άλλες ουσίες, τις οποίες προσπαθούμε αυτή τη στιγμή να αναπτύξουμε και με αυτό τον τρόπο να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητα των ήδη διαθέσιμων θεραπειών. Δηλαδή, το τελικό αποτέλεσμα θα είναι ένα τεχνητό δέρμα που να έχει υλικά από τον άνθρωπο και υλικά που έχουν δημιουργηθεί στο εργαστήριο. Αλλά αυτό είναι πολύ δύσκολο να γίνει μεμιάς γιατί καθένας από τους παράγοντες πρέπει να πάει ξεχωριστά στον FDA να πάρει έγκριση", εξηγεί ο κ. Βέβες.

Εκείνο, όμως, που τονίζει ο κ. Βέβες είναι ότι όλες αυτές οι θεραπείες είναι συμπληρωματικές και ότι θα αποτύχουν αν δεν υπάρχει μια καλή βασική θεραπεία.

"Οι προϋποθέσεις για να είναι καλή η βασική θεραπεία στο διαβητικό πόδι είναι τέσσερις. Χρειάζεται πάρα πολύ καλός καθαρισμός. Το διαβητικό πόδι είναι χειρουργική ειδικότητα. Στην Αμερική υπάρχουν ποδίατροι για να κάνουν αυτόν το καθαρισμό. Δεύτερον, χρειάζεται πάρα πολύ καλή αποφόρτιση, δηλαδή δεν μπορεί ο ασθενής να βαδίζει με το έλκος, διότι ό,τι και να κάνει, αν συνεχίζει να τραυματίζεται, δεν επουλώνεται. Τρίτη έρχεται η θεραπεία της λοίμωξης, αν υπάρχει, και το τέταρτο είναι ότι χρειάζεται καλή αγγείωση, χρειάζεται δηλαδή καλούς αγγειοχειρουργούς. Εάν αυτά τα τέσσερα δεν είναι σωστά, όσο καλή και να είναι η θεραπεία θα αποτύχει", τονίζει ο κ. Βέβες.