Κύπριος ερευνητής φτιάχνει τα αντικαρκινικά φάρμακα του μέλλοντος

Σε συνέντευξη στην εφημερίδα «Καθημερινή» της Κύπρου, ο κ. Νικολάου εκφράζει αισιοδοξία ότι τελικά η επιστήμη θα νικήσει τον καρκίνο, λέγοντας: «Τα βήματα είναι μικρά, αλλά σιγά-σιγά η ολική προσπάθεια είναι θετική».

Ο καθηγητής Κυριάκος Νικολάου είναι θεμελιωτής της διαδικασίας ολικής σύνθεσης και μαζί με την ερευνητική του ομάδα ήταν ο πρώτος, που συνέθεσε στο εργαστήριό του το αντικαρκινικό μόριο «ταξόλη» με αποτέλεσμα την παραγωγή ενός από τα πιο σημαντικά χημειοθεραπευτικά φάρμακα που έχουν παραχθεί ως σήμερα. Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολείται με τα ονομαζόμενα «κατευθυνόμενα βλήματα», τη νέα γενιά εξατομικευμένων αντικαρκινικών φαρμάκων, αποστολή των οποίων θα είναι η επιλεκτική καταστροφή καρκινικών κυττάρων, χωρίς να επηρεάζονται τα υγιή κύτταρα, και χωρίς παρενέργειες.

Ο καθηγητής Νικολάου εξήγησε ότι τα νέα φάρμακα αποτελούνται από τρία μέρη. Είναι ένα σύμπλεγμα μορίων που περιέχουν πολύ δυνατές τοξίνες για να σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα. Αυτές οι τοξίνες μόνες τους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φάρμακα, γιατί είναι πολύ τοξικές και έχουν σοβαρές παρενέργειες. Γι' αυτό, ανέφερε, «συνδέουμε αυτές τις τοξίνες με έναν χημικό κρίκο, με χημικούς δεσμούς, σε ένα αντίσωμα που είναι προϊόν της βιολογίας. Τα αντισώματα, τα οποία είναι ειδικά για κάθε διαφορετικό τύπο καρκίνου, είναι μεγάλα μόρια βιολογικά που έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τα καρκινικά κύτταρα χωρίς να επηρεάζουν τα υγιή κύτταρα. Δηλαδή, το αντίσωμα είναι σαν ένα κατευθυνόμενο μόριο που μπορεί να κατευθύνει την τοξίνη που είναι συνδεδεμένη μαζί του σε ένα καρκινικό κύτταρο χωρίς να το οδηγήσει σε ένα υγιές κύτταρο γι' αυτό αποφεύγεις όλες τις παρενέργειες. Αυτά τα φάρμακα είναι τα αντικαρκινικά φάρμακα του μέλλοντος. Υπάρχουν μεγάλες ελπίδες ότι σύντομα θα έχουμε φάρμακα για πολλά είδη καρκίνου που θα είναι πιο αποτελεσματικά και με πολύ λιγότερες παρενέργειες».

Η σύνθεση των μορίων για τα νέα φάρμακα γίνεται στο εργαστήριο. «Είναι πολύ σπάνια αυτά τα μόρια και μόνο μερικοί μπορούν να τα συνθέσουν γιατί είναι πολύπλοκα. Αυτά τα μόρια εντοπίζονται και στη φύση, αλλά είναι πολύ σπάνια και δεν είναι αρκετές οι ποσότητες για να εξελιχθούν σε φάρμακα» λέει ο Κύπριος καθηγητής, ο οποίος γεννήθηκε στον Καραβά της κατεχόμενης σήμερα Κερύνειας.

Ο Κυριάκος Νικολάου σπούδασε χημεία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, από το οποίο αποφοίτησε με άριστα. Τρία χρόνια μετά ανακηρύχθηκε διδάκτωρ χημείας και εργάστηκε στα Πανεπιστήμια Κολούμπια και Χάρβαρντ των ΗΠΑ ως μεταδιδακτορικός ερευνητής. Το 1983 διορίστηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας και το 1989 ανέλαβε ως καθηγητής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας και στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Σκριπς. Από το 2013 εργάζεται ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ράις στο Τέξας. Είναι μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών των ΗΠΑ και έχει λάβει σειρά διεθνών βραβείων και διακρίσεων.