Ποιοι πρέπει να μην τρώνε παντζάρια

Υποστηρίζουν την υγεία της καρδιάς, την πέψη και την αθλητική απόδοση, ενώ συνδέονται, επίσης, με την μείωση της αρτηριακής πίεσης και την καλύτερη κυκλοφορία του αίματος. Ωστόσο, παρά τα οφέλη τους, τα παντζάρια δεν είναι κατάλληλα για όλους. Ορισμένα άτομα θα πρέπει να τα περιορίζουν ή να τα αποφεύγουν λόγω πιθανών κινδύνων για την υγεία.

Αυτό το άρθρο εξηγεί ποιοι και γιατί πρέπει να περιορίσουν ή να μην τρώνε καθόλου παντζάρια και τι μπορούν να κάνουν διατροφικά για να αντισταθμίσουν το πρόβλημα.

1. Άτομα με πέτρες στα νεφρά ή υψηλά επίπεδα οξαλικού

Τα παντζάρια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά άλατα, ενώσεις που μπορούν να συμβάλουν στον σχηματισμό λίθων στα νεφρά, ιδίως πέτρες από οξαλικό ασβέστιο, τον πιο κοινό τύπο.

Γιατί είναι πρόβλημα:

• Η περίσσεια οξαλικών ενώνεται με το ασβέστιο στα νεφρά, σχηματίζοντας κρυστάλλους, που εξελίσσονται σε πέτρες στα νεφρά.
• Η τακτική κατανάλωση παντζαριών αυξάνει τα επίπεδα οξαλικού στα ούρα, αυξάνοντας παράλληλα και τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων.

Ποιοι πρέπει να είναι προσεκτικοί:

• Άτομα με ιστορικό νεφρολιθίασης.
• Όσοι έχουν λάβει ιατρικές οδηγίες για δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε οξαλικά.

Τι να κάνετε: Πίνετε άφθονο νερό για να βοηθήσετε στην απομάκρυνση της περίσσειας οξαλικών από τα νεφρά.

2. Άτομα με χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση)

Τα παντζάρια είναι γνωστά για τις επιδράσεις τους στην μείωση της αρτηριακής πίεσης, κάτι που μπορεί να είναι επικίνδυνο για όσους είναι επιρρεπείς στην υπόταση (χαμηλή αρτηριακή πίεση).

Γιατί είναι πρόβλημα:

• Τα παντζάρια περιέχουν νιτρικά άλατα, τα οποία διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία, οδηγώντας σε πτώση της αρτηριακής πίεσης.
• Αυτό μπορεί να προκαλέσει ζάλη, λιποθυμία ή κόπωση, ιδιαίτερα σε άτομα που έχουν ήδη χαμηλή αρτηριακή πίεση.

Ποιοι πρέπει να είναι προσεκτικοί:

• Άτομα με φυσική χαμηλή αρτηριακή πίεση.
• Όσοι λαμβάνουν φάρμακα για την υπέρταση, καθώς τα παντζάρια μπορούν να ενισχύσουν τα αποτελέσματά αυτών των φαρμάκων.

Τι να κάνετε:

• Παρακολουθείτε στενά την αρτηριακή σας πίεση, εάν καταναλώνετε τακτικά παντζάρια.
• Μιλήστε με γιατρό πριν συμπεριλάβετε τα παντζάρια σε μια δίαιτα για χαμηλή αρτηριακή πίεση.

3. Διαβητικοί που χρειάζονται αυστηρό έλεγχο του σακχάρου στο αίμα

Τα παντζάρια συνιστώνται συχνά για διαβητικούς λόγω των φυτικών ινών και των νιτρικών αλάτων τους, τα οποία μπορεί να βελτιώσουν την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Ωστόσο, περιέχουν επίσης φυσικά σάκχαρα που μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, εάν καταναλωθούν σε υπερβολική ποσότητα.

Γιατί είναι πρόβλημα:

• Τα παντζάρια έχουν μέτριο γλυκαιμικό δείκτη (GI) αλλά υψηλό γλυκαιμικό φορτίο (GL), όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες.
• Αυτό μπορεί να προκαλέσει απρόσμενες αυξήσεις του σακχάρου στο αίμα, ειδικά σε άτομα με κακό έλεγχο της γλυκόζης.

Ποιοι πρέπει να είναι προσεκτικοί:

• Άτομα με μη ελεγχόμενο διαβήτη.
• Όσοι ακολουθούν αυστηρές δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων ή ελεγχόμενου γλυκαιμικού δείκτη.

Τι να κάνετε:

• Καταναλώνετε τα παντζάρια με μέτρο, κατά προτίμηση παράλληλα με τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες ή φυτικές ίνες, για να επιβραδύνετε την απορρόφηση της ζάχαρης.
• Να παρακολουθείτε τακτικά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα όταν, προσθέτετε παντζάρια στη διατροφή σας.

4. Όσοι είναι επιρρεπείς σε ουρική αρθρίτιδα ή υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος

Τα παντζάρια περιέχουν μέτρια επίπεδα πουρινών, τις οποίες το σώμα διασπά σε ουρικό οξύ. Η περίσσεια ουρικού οξέος μπορεί να προκαλέσει κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας σε ευαίσθητα άτομα.

Γιατί είναι πρόβλημα:

• Οι πουρίνες συμβάλλουν στη συσσώρευση ουρικού οξέος, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα ουρικής αρθρίτιδας.
• Η περιεκτικότητα σε οξαλικά στα παντζάρια μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω τη φλεγμονή των αρθρώσεων.

Ποιοι πρέπει να είναι προσεκτικοί: Άτομα με ιστορικό ουρικής αρθρίτιδας ή υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος.

Τι να κάνετε:

• Τρώτε παντζάρια περιστασιακά και όχι καθημερινά.
• Φροντίστε για καλή ενυδάτωση και μια ισορροπημένη διατροφή, για να διαχειριστείτε τα επίπεδα ουρικού οξέος.

5. Άτομα με διαταραχές σιδήρου (αιμοχρωμάτωση)

Τα παντζάρια είναι πλούσια σε σίδηρο, το οποίο μπορεί να είναι ωφέλιμο για όσους έχουν έλλειψη σιδήρου, αλλά επιβλαβές για εκείνους με διαταραχές υπερφόρτωσης σιδήρου, όπως η αιμοχρωμάτωση.

Γιατί είναι πρόβλημα:

• Η περίσσεια σιδήρου από τα παντζάρια μπορεί να συσσωρευτεί στο σώμα, οδηγώντας σε σχετική τοξικότητα.
• Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κόπωση, πόνο στις αρθρώσεις και βλάβη οργάνων με την πάροδο του χρόνου.

Ποιοι πρέπει να είναι προσεκτικοί: Άτομα που έχουν διαγνωστεί με αιμοχρωμάτωση ή άλλες διαταραχές αποθήκευσης σιδήρου.

Τι να κάνετε:

• Συμβουλευτείτε γιατρό σχετικά με τα ασφαλή όρια πρόσληψης σιδήρου για εσάς προσωπικά.
• Αποφύγετε να τρώτε συχνά παντζάρια, εάν υπάρχει κίνδυνος υπερφόρτωσης σιδήρου.

6. Άτομα με πεπτικές ευαισθησίες

Τα παντζάρια μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα, αέρια και πεπτική δυσφορία σε ορισμένους, ειδικά σε εκείνους με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή ευαίσθητη πέψη.

Γιατί είναι πρόβλημα:

• Τα παντζάρια περιέχουν ζυμώσιμους υδατάνθρακες (FODMAPs) που μπορεί να προκαλέσουν φούσκωμα και διάρροια σε άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
• Η περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες μπορεί να επιδεινώσει την ευαίσθητη πέψη, εάν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες.

Ποιοι πρέπει να είναι προσεκτικοί: Άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, συχνό φούσκωμα και ευαίσθητο έντερο.

Τι να κάνετε:

• Ξεκινήστε με μικρές μερίδες και παρακολουθήστε τις πεπτικές σας αντιδράσεις.
• Τα μαγειρεμένα παντζάρια είναι πιο εύπεπτα από τα ωμά.

Πρέπει να τρώτε παντζάρια κάθε μέρα;

Ακόμα κι αν δεν έχετε καμία από τις παραπάνω παθήσεις, η καθημερινή κατανάλωση παντζαριών μπορεί να μην είναι ιδανική για όλους.

Πιθανοί κίνδυνοι από την ημερήσια κατανάλωση παντζαριών:

• Μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό λίθων στα νεφρά σε άτομα που είναι επιρρεπή στη συσσώρευση οξαλικών.
• Μπορεί να προκαλέσει υπόταση εάν καταναλωθούν σε υπερβολική ποσότητα.
• Μπορεί προσωρινά να κοκκινίσουν τα ούρα ή τα κόπρανα, καταστάσεις αβλαβείς, αλλά μερικές φορές ανησυχητικές.

Βέλτιστη προσέγγιση για υγιή άτομα:

• Τρώτε παντζάρια με μέτρο (2-3 φορές την εβδομάδα).
• Εξισορροπήστε την κατανάλωση παντζαριών με άλλα λαχανικά και θρεπτικά συστατικά.
• Παρακολουθείτε τυχόν αλλαγές στο πεπτικό ή την αρτηριακή σας πίεση μετά την κατανάλωση παντζαριών.

Σύνοψη

Τα παντζάρια προσφέρουν πολλά οφέλη για την υγεία, αλλά δεν είναι κατάλληλα για όλους. Τα άτομα με πέτρες στα νεφρά, υπόταση, διαβήτη, ουρική αρθρίτιδα, διαταραχές σιδήρου ή πεπτικές ευαισθησίες θα πρέπει να είναι προσεκτικά σχετικά με το πόσο συχνά καταναλώνουν παντζάρια.

Εάν δεν είστε βέβαιοι εάν τα παντζάρια είναι ασφαλή για εσάς, συμβουλευτείτε γιατρό, για να καθορίσετε την καλύτερη προσέγγιση.

Πηγές: medicalnewstoday.com, webmd.com, webmd.com, healthline.com