Ενεργειακό ισοζύγιο: η εξίσωση για σταθερό βάρος

Η έννοια του ενεργειακού ισοζυγίου και η σημασία της στη σύγχρονη επιστήμη της διαιτολογίας

Ο Δρ. James O. Hill, εξειδικευμένος σε θέματα διαχείρισης βάρους και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, έχει πρωταγωνιστήσει στην ανάδειξη της σημασίας του ενεργειακού ισοζυγίου στη σύγχρονη διατροφή. Ο Δρ. Hill και οι συνεργάτες του ερευνητές στηρίζονται στο θερμο-δυναμικό νόμο για να αποδείξουν ότι για την πρόληψη της παχυσαρκίας απαιτείται οι θερμίδες από την κατανάλωση τροφίμων και ποτών να αντιστοιχούν σε αυτές που δαπανούμε, θέση την οποία έχει πλέον υιοθετήσει επισήμως και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας: «Η θεμελιώδης αιτία του υπερβάλλοντος βάρους και της παχυσαρκίας είναι η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ των θερμίδων που προσλαμβάνονται και των θερμίδων που ξοδεύονται» (WHO, 2011).

Ο ασφαλέστερος τρόπος διατήρησης ή και απώλειας βάρους

Καθίσταται σαφές από τα παραπάνω ότι για να διατηρήσουμε το βάρος μας ή για να χάσουμε κιλά θα πρέπει είτε να καταναλώνουμε λιγότερες θερμίδες προσαρμόζοντας ανάλογα τη διατροφή μας είτε να «καίμε» περισσότερες θερμίδες αυξάνοντας τη σωματική άσκηση, είτε και τα δύο. Η τρίτη, μάλιστα, επιλογή φαίνεται και η προσφορότερη βάσει των επιστημονικών ερευνών. Συγκεκριμένα:

- Όταν μειώνεται η ενεργειακή πρόσληψη, δηλαδή καταναλώνονται λιγότερες θερμίδες, «πέφτει» και ο ρυθμός του μεταβολισμού. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το βάρος διατηρείται με μεγαλύτερο κόπο. Η άσκηση, αντιθέτως, παρόλο που συνήθως συνοδεύεται από κατανάλωση περισσότερων θερμίδων οδηγεί στην αύξηση του μεταβολισμού.

- Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, κατά την προσπάθεια για απώλεια βάρους το σώμα προσπαθεί να προστατευθεί από την ασιτία, με αποτέλεσμα να «μεροληπτεί» υπέρ της διατήρησης του βάρους. Για το λόγο αυτό είναι αποτελεσματικότερη η υψηλή θερμιδική πρόσληψη με έντονη σωματική άσκηση, παρά η μείωση των θερμίδων σε συνδυασμό με αδράνεια.

Άσκηση και ισορροπημένη διατροφή το κλειδί για υγιές σωματικό βάρος

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι το ενεργειακό ισοζύγιο αποτελεί τον οδηγό στην προσπάθεια ελέγχου του βάρους, γεγονός που ισχύει ακόμη περισσότερο στην περίπτωση του παχύσαρκου ελληνικού πληθυσμού: σχεδόν 1 στις 2 γυναίκες και 70% των ανδρών είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, σύμφωνα με μελέτες της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας και του ΠΟΥ, ενώ κατά πόδας βαδίζει και η επόμενη γενιά, καθώς ένα περίπου στα τρία παιδιά στην Ελλάδα είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο, όπως αποκάλυψε σχετική έρευνα του ΟΟΣΑ για την παιδική παχυσαρκία που δημοσιεύτηκε αυτή την εβδομάδα.

Χωρίς κανείς να αρνείται τους λοιπούς παράγοντες που επηρεάζουν ένα πρόβλημα τόσο σύνθετο όσο η παχυσαρκία (περιβάλλον, κληρονομικότητα, ενδοκρινικά αίτια ή άλλου είδους ορμονικές διαταραχές, άγχος, ψυχολογική πίεση, έλλειψη ύπνου κ.ά.), το βέβαιο είναι πως:

- το ενεργειακό ισοζύγιο καθορίζει βασικά αν θα πάρουμε, αν θα διατηρήσουμε ή αν θα χάσουμε βάρος.

- για να διατηρούμε ή να αποκτήσουμε ένα υγιές βάρος, πρέπει να μεγιστοποιήσουμε τις καύσεις μας μέσω της άθλησης και να ακολουθούμε ισορροπημένη διατροφή, βασισμένη στην ποικιλία και την κατανάλωση όλων των τροφών με μέτρο και σε κατάλληλες μερίδες, (Academy of Nutrition and Dietetics).