ΥΓΕΙΑ

Γιατί τρίβουμε το δέρμα στο σημείο ενός τραυματισμού - Υπάρχει πολύ καλός λόγος

Μιχάλης Θερμόπουλος

Όταν βιώνουμε έναν μικροτραυματισμό, όπως το χτύπημα στο δάχτυλο του ποδιού ή το χτύπημα στον αγκώνα, το άμεσο ένστικτό μας είναι συχνά να τρίψουμε την πληγείσα περιοχή.

Γιατί τρίβουμε το δέρμα στο σημείο ενός τραυματισμού - Υπάρχει πολύ καλός λόγος
Bigstock

Αυτή η απόκριση είναι σχεδόν αυτόματη, αλλά γιατί το τρίψιμο φαίνεται να ανακουφίζει από τον πόνο; Η επιστήμη αποκαλύπτει ότι το τρίψιμο ενός τραυματισμού ενεργοποιεί το φυσικό σύστημα ρύθμισης του πόνου του σώματος, μειώνοντας την ενόχληση μέσω νευρολογικών και φυσιολογικών μηχανισμών.

Αυτό το άρθρο εξηγεί γιατί τρίβουμε το δέρμα μας μετά από έναν τραυματισμό, την επιστήμη πίσω από αυτό και πότε αυτό το ένστικτο μπορεί να μην είναι ευεργετικό.

Η επιστήμη πίσω από το τρίψιμο ενός τραυματισμού

Το τρίψιμο μιας τραυματισμένης περιοχής δεν είναι απλώς μια συνήθεια: είναι μια βιολογική απόκριση που βοηθά στη διαχείριση του πόνου. Διάφοροι μηχανισμοί εξηγούν γιατί το τρίψιμο ανακουφίζει από την ενόχληση:

1. Θεωρία ελέγχου της πύλης του πόνου

  • Ο νωτιαίος μυελός λειτουργεί ως «πύλη», ρυθμίζοντας τα σήματα πόνου που στέλνονται στον εγκέφαλο.
  • Όταν τρίβουμε μια τραυματισμένη περιοχή, τα σήματα αφής ταξιδεύουν πιο γρήγορα από τα σήματα πόνου, «κλείνοντας την πύλη» και εμποδίζοντας κάποια αντίληψη του πόνου.
  • Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το μασάζ σε έναν πονεμένο μυ ή η άσκηση πίεσης σε έναν μώλωπα μπορεί να αισθάνεται καταπραϋντικό.

2. Ενεργοποίηση υποδοχέων αφής

  • Το δέρμα περιέχει μηχανοϋποδοχείς, οι οποίοι ανιχνεύουν την πίεση και τους κραδασμούς.
  • Όταν ενεργοποιούνται με το τρίψιμο, αυτοί οι υποδοχείς στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο που ανταγωνίζονται τα σήματα πόνου, μειώνοντας την αίσθηση δυσφορίας.

3. Απελευθέρωση ενδορφίνης και ανακούφιση από τον πόνο

  • Το τρίψιμο ή το μασάζ σε μια τραυματισμένη περιοχή διεγείρει την παραγωγή ενδορφίνης, η οποία δρα ως φυσικό παυσίπονο.
  • Οι ενδορφίνες βοηθούν στην μείωση της αντίληψης του πόνου και προωθούν ένα αίσθημα ανακούφισης.

Πότε το τρίψιμο βοηθά και πότε όχι

1. Καταστάσεις όπου το τρίψιμο ενός τραυματισμού μπορεί να βοηθήσει

  • Μικρά χτυπήματα, μώλωπες ή μυϊκοί πόνοι – Το τρίψιμο αυξάνει την κυκλοφορία και καταπραΰνει την ενόχληση.
  • Μετά από έντονη άσκηση – Το μασάζ στους πόνους των μυών μειώνει την ένταση και βελτιώνει την ανάρρωση.
  • Ήπιοι πονοκέφαλοι – Το απαλό τρίψιμο των κροτάφων μπορεί να φέρει ανακούφιση από τους πονοκεφάλους τάσης.

2. Πότε το τρίψιμο μπορεί να κάνει τα πράγματα χειρότερα

  • Ανοιχτά τραύματα ή εγκαύματα – Το τρίψιμο μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω ερεθισμό ή να εισαγάγει βακτήρια, αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης.
  • Σοβαροί τραυματισμοί όπως κατάγματα ή διαστρέμματα – Η εφαρμογή πίεσης μπορεί να επιδεινώσει τον πόνο και τη βλάβη.
  • Τραυματισμοί νεύρων - Σε ορισμένες περιπτώσεις, το υπερβολικό τρίψιμο μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη ευαισθησία ή δυσφορία.
Injury-Knee-Trauma-Gym

Πώς το τρίψιμο συγκρίνεται με άλλες μεθόδους ανακούφισης από τον πόνο

Ενώ το τρίψιμο παρέχει προσωρινή ανακούφιση, άλλες στρατηγικές μπορούν να βοηθήσουν στην πιο αποτελεσματική διαχείριση του πόνου:

  • Θεραπεία ψύξης (παγοκύστη) – Μειώνει το πρήξιμο και μουδιάζει τον πόνο.
  • Θεραπεία θερμότητας (ζεστή κομπρέσα) – Χαλαρώνει τους μύες και προάγει την κυκλοφορία.
  • Θεραπεία μασάζ – Διεγείρει τη βαθιά επούλωση των ιστών πέρα από την ανακούφιση από τον πόνο σε επίπεδο επιδερμίδας.
  • Μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα – Βοηθούν στη διαχείριση του επίμονου πόνου, που το τρίψιμο μόνο του δεν μπορεί να ανακουφίσει.

Κάθε μέθοδος λειτουργεί διαφορετικά και σε ορισμένες περιπτώσεις, ένας συνδυασμός προσεγγίσεων είναι πιο αποτελεσματικός.

Συχνές Ερωτήσεις

"Γιατί μερικοί αισθάνονται περισσότερο πόνο από άλλους από τον ίδιο τραυματισμό;"

Η αντίληψη του πόνου ποικίλλει λόγω γενετικής, προηγούμενων εμπειριών και ψυχολογικών παραγόντων. Μερικά άτομα έχουν χαμηλότερη ανοχή στον πόνο, ενώ άλλα παράγουν φυσικά περισσότερες ενδορφίνες, μειώνοντας την ένταση του πόνου.

"Μπορεί το τρίψιμο ενός τραυματισμού να προκαλέσει ένα φαινόμενο εικονικού φαρμάκου;"

Ναι, ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην ανακούφιση από τον πόνο. Η πράξη της τριβής μπορεί να δημιουργήσει ένα φαινόμενο εικονικού φαρμάκου, κάνοντας τον εγκέφαλο να πιστεύει ότι ο πόνος είναι λιγότερο έντονος, ακόμα κι αν ο βιολογικός μηχανισμός είναι ελάχιστος.

"Γιατί η εφαρμογή θερμότητας ή κρύου λειτουργεί καλύτερα από το τρίψιμο σε ορισμένες περιπτώσεις;"

Η κρύα θεραπεία (παγοκύστη) μειώνει το πρήξιμο και τον πόνο, συστέλλοντας τα αιμοφόρα αγγεία. Η θερμοθεραπεία (ζεστή κομπρέσα) χαλαρώνει τους μύες και προάγει την κυκλοφορία. Το τρίψιμο λειτουργεί καλύτερα για μικροτραυματισμούς, ενώ η ζέστη ή το κρύο μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικά για βαθύτερη ανακούφιση από τον πόνο.

"Υπάρχουν πολιτισμικές διαφορές στο πώς αντιδρούν οι άνθρωποι στον πόνο;"

Οι αντιδράσεις στον πόνο διαφέρουν ανάλογα με την κουλτούρα του τόπου. Ορισμένες κοινωνίες ενθαρρύνουν την έκφραση πόνου, ενώ άλλες προωθούν την ανθεκτικότητα και την καταστολή. Αυτό επηρεάζει το αν οι άνθρωποι τρίβουν ενστικτωδώς τραυματισμούς ή αναζητούν άλλες θεραπείες.

Σύνοψη

Το τρίψιμο μιας τραυματισμένης περιοχής είναι ένας ενστικτώδης μηχανισμός ανακούφισης από τον πόνο, που λειτουργεί ενεργοποιώντας τους υποδοχείς αφής, κλείνοντας τις «πύλες» του πόνου και ενεργοποιώντας τις ενδορφίνες. Ενώ το τρίψιμο παρέχει προσωρινή ανακούφιση για μικρό πόνο, δεν είναι κατάλληλο για όλους τους τραυματισμούς, ειδικά για ανοιχτές πληγές, σοβαρό τραύμα ή νευρική βλάβη.

Βασικά συμπεράσματα:

  • Το τρίψιμο μπορεί να βοηθήσει στον αποκλεισμό των σημάτων πόνου και να διεγείρει την επούλωση σε μικροτραυματισμούς.
  • Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε ανοιχτά τραύματα, κατάγματα ή εγκαύματα.
  • Άλλες μέθοδοι ανακούφισης από τον πόνο, όπως ο πάγος, η ζέστη ή η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές σε ορισμένες περιπτώσεις.

Πηγές:
mit.edu
scientificamerican.com
nih.gov
medlineplus.gov
journals.sagepub.com