Πλαστικά και καρκίνος: Πόσο αυξάνουν τον κίνδυνο, ποια να αποφεύγετε, πώς θα προστατευτείτε
Το μαύρο πλαστικό που χρησιμοποιείται σε παιδικά παιχνίδια, σκεύη κουζίνας, δοχεία φαγητού και συσκευασίες τροφίμων, μπορεί να περιέχει ανησυχητικά επίπεδα τοξικών επιβραδυντικών φλόγας που διαρρέουν από ηλεκτρονικά προϊόντα κατά τη διαδικασία ανακύκλωσης, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Τα πιο επικίνδυνα επιβραδυντικά φλόγας που εντόπισαν οι ερευνητές στα καταναλωτικά προϊόντα, είναι αυτά που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονικά περιβλήματα των τηλεοράσεων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών, σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης Megan Liu, υπεύθυνη επιστήμης και πολιτικής για την περιβαλλοντική ομάδα Toxic-Free Future.
«Φαίνεται ότι τα πλαστικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των καταναλωτικών προϊόντων μολύνθηκαν με επιβραδυντικά φλόγας λόγω λαθών στην ανακύκλωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων», λέει.
Ένας μαύρος πλαστικός δίσκος σούσι, περιείχε 11.900 μέρη ανά εκατομμύριο της χημικής ουσίας decaBDE, μια χημική ουσία που ανήκει στην κατηγορία των πολυβρωμιωμένων διφαινυλαιθέρων ή PBDEs, βρωμιούχων επιβραδυντικών φλόγας.
Οι άνθρωποι με τα υψηλότερα επίπεδα PBDEs στο αίμα είχαν περίπου 300% περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρκίνο από ό,τι οι άνθρωποι με τα χαμηλότερα επίπεδα, σύμφωνα με μια μελέτη του Απριλίου 2024.
Η decaBDE απαγορεύτηκε πλήρως το 2021 από την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, ωστόσο βρέθηκε στο 70% των δειγμάτων που εξετάστηκαν, σε επίπεδα που κυμαίνονταν από πέντε έως 1.200 φορές μεγαλύτερα από το όριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 10 μερών ανά εκατομμύριο, δήλωσε η Liu.
Με βάση την έκθεση σε μολυσμένα μαύρα πλαστικά σκεύη κουζίνας, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ένα άτομο θα μπορούσε να εκτεθεί κατά μέσο όρο σε 34,7 μέρη decaBDE ανά εκατομμύριο κάθε μέρα.
Η μελέτη διεξήχθη από την Toxic-Free και το Ινστιτούτο για τη Ζωή και το Περιβάλλον του Άμστερνταμ, στο Πανεπιστήμιο Vrije. Οι ερευνητές εξέτασαν 203 καταναλωτικά προϊόντα –χωρίς να κατονομάζουν τις εμπορικές ονομασίες τους– για βρώμιο, βασικό δείκτη της χρήσης επιβραδυντικών φλόγας, και στη συνέχεια εξέτασαν πιο προσεκτικά τα 20 προϊόντα με τα υψηλότερα επίπεδα.
«Δεν γνωρίζω κανένα ασφαλές επίπεδο βρωμιούχων επιβραδυντικών φλόγας», τονίζει ο Δρ. Leonardo Trasande , καθηγητής παιδιατρικής και υγείας του πληθυσμού στο ιατρικό κέντρο NYU Langone Health στη Νέα Υόρκη.
Τα βρωμιούχα επιβραδυντικά φλόγας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά λόγω της τοξικότητάς τους και της τάσης τους να βιοσυσσωρεύονται, δηλαδή να παραμένουν στον οργανισμό για χρόνια, εξηγεί ο ίδιος.
Οι ηλεκτρονικές συσκευές που χρησιμοποιούν επιβραδυντικά φλόγας ως τρόπο πρόληψης των πυρκαγιών είναι πολύ συνηθισμένες στα νοικοκυριά. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Αμερικανικού Συμβουλίου Χημείας, «το μέσο σπίτι περιέχει περισσότερα από 20 ηλεκτρονικά προϊόντα, όπως τηλεοράσεις, smartphones, υπολογιστές, συστήματα παιχνιδιών και tablet. Αυτές οι συσκευές είναι ενσωματωμένες στην καθημερινή μας ζωή, ωστόσο θα μπορούσαν να ενέχουν πρόσθετους κινδύνους για την ασφάλεια αν δεν υπήρχαν επιβραδυντικά φλόγας».
Οι κατασκευαστές χρησιμοποιούν επίσης επιβραδυντικά φλόγας σε καναπέδες, πολυθρόνες, καρέκλες γραφείου, ταπετσαρίες αυτοκινήτων, παιδικά καθίσματα αυτοκινήτων, χαλιά, χαλάκια γυμναστικής με αφρώδη επένδυση και βρεφικά είδη με επένδυση. Από εκεί, τα επιβραδυντικά φλόγας μπορούν «να διαρρεύσουν στον αέρα και στη συνέχεια να προσκολληθούν στη σκόνη, τα τρόφιμα και το νερό, τα οποία μπορούν να καταποθούν», σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Επιστημών Περιβαλλοντικής Υγείας.
Τι μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές
Οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν τρόποι με τους οποίους οι καταναλωτές μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο από τα επιβραδυντικά φλόγας.
«Αντικαταστήστε τα πλαστικά σκεύη της κουζίνας σας με επιλογές από ανοξείδωτο ατσάλι ή επιλέξτε αντικείμενα χωρίς πλαστικό για να μειώσετε τη συνολική σας έκθεση σε επιβλαβή πρόσθετα», σημειώνει η Liu.
Το ξεσκόνισμα, το σφουγγάρισμα και το τακτικό σκούπισμα με ηλεκτρική σκούπα θα απομακρύνουν τη σκόνη που πιθανώς είναι μολυσμένη με πλαστικά και άλλες ανησυχητικές χημικές ουσίες εκτός από τα επιβραδυντικά φλόγας, ενώ το συχνό πλύσιμο των χεριών και ο σωστός αερισμός μπορούν επίσης να βοηθήσουν.
Όσον αφορά τις μαύρες πλαστικές συσκευασίες τροφίμων, θα πρέπει το φαγητό να βγει αμέσως από εκεί και να τοποθετηθεί σε ένα γυάλινο, ανοξείδωτο ή κεραμικό δοχείο ή πιάτο. Επιπλέον αυτές οι συσκευασίες δεν θα πρέπει να ζεσταίνονται σε φούρνο μικροκυμάτων ή με άλλο τρόπο, καθώς η θερμότητα ενθαρρύνει την έκχυση χημικών ουσιών στο φαγητό.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Chemosphere.
