Αφρικανική σκόνη: Επιπτώσεις υγείας – LIVE χάρτες για την Ελλάδα

Η αφρικανική σκόνη της Σαχάρας μεταφέρεται εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα προς σχεδόν κάθε κατεύθυνση, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες. Καταιγίδες και κυκλώνες μπορούν να παράγουν ανέμους υψηλής ταχύτητας που σηκώνουν τη σκόνη και την μεταφέρουν σε μέρη της Ευρώπης, της Νότιας Αμερικής, της Κεντρικής Αμερικής, της Καραϊβικής και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Αφρικανική σκόνη: Τι επιπτώσεις έχει στην υγεία

Η σκόνη της Σαχάρας μπορεί να είναι επιβλαβής για την υγεία σας. Μέσω της φυσικής διαδικασίας της αναπνοής, τα σωματίδια μπορούν να εισέλθουν στους πνεύμονες και στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας πιθανώς κρίσεις άσθματος (σε άτομα που έχουν άσθμα) και επιδεινώνοντας άλλες αναπνευστικές παθήσεις. Η αφρικανική σκόνη επιδεινώνει την ποιότητα του αέρα και αυξάνει τα επίπεδα σωματιδίων στην ατμόσφαιρα.

Η αφρικανική σκόνη μπορεί να επηρεάσει τον οποιονδήποτε. Αλλά όπως κάθε άλλη μορφή σωματιδιακής ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ενοχλεί μερικούς ανθρώπους περισσότερο από άλλους. Εκείνοι που είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας από την έκθεση στην αφρικανική σκόνη είναι:

• Παιδιά και μωρά
• Μεγαλύτεροι ενήλικες
• Άτομα με υποκείμενες πνευμονικές παθήσεις
• Άτομα με χρόνιες καρδιοπνευμονικές παθήσεις

Εάν έχετε άσθμα, η αφρικανική σκόνη μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά σας. Ακολουθήστε προσεκτικά τις σχετικές οδηγίες των ειδικών ειδικά τις ημέρες που τα επίπεδα ρύπανσης είναι υψηλά.

Τα μεγαλύτερα σωματίδια από τη σκόνη της Σαχάρας μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα και τα μάτια. Τα μικρότερα σωματίδια εισπνέονται και προκαλούν αναπνευστικές διαταραχές και καρδιαγγειακά επεισόδια.

Η αφρικανική σκόνη έχει συνδεθεί με αυξημένες νοσηλείες για:

• Άσθμα
• Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
• Αναπνευστικές λοιμώξεις

Πώς να προστατεύσετε την οικογένειά σας από την αφρικανική σκόνη

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να προστατεύσετε τον εαυτό σας και την οικογένειά σας από τις επιπτώσεις στην υγεία που προκαλεί η σκόνη της Σαχάρας. Η σκόνη επηρεάζει την ποιότητα του αέρα, επομένως ξεκινήστε μαθαίνοντας για τον Δείκτη Ποιότητας Αέρα.

Ο δείκτης ποιότητας αέρα των σας ενημερώνει για το πότε η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πιθανό να φτάσει σε επίπεδα που θα μπορούσαν να είναι επιβλαβής. Μπορείτε να τον χρησιμοποιήσετε ως εργαλείο για να μειώσετε την έκθεση στην αφρικανική σκόνη, αλλά και σε άλλα σωματίδια ρύπανσης. Είναι σώφρον να ελέγχετε τακτικά τους σχετικούς χάρτες, όταν σχεδιάζετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες. Σκοπός είναι τις ώρες με μεγαλύτερη ρύπανση να είστε σε εσωτερικούς χώρους και να διεκπεραιώνετε τις εξωτερικές σας υποχρεώσεις τις ώρες με την μικρότερη ατμοσφαιρική ρύπανση.

Αφρικανική σκόνη στην Ελλάδα σήμερα: LIVE χάρτες και συγκεντρώσεις στην ατμόσφαιρα

Η αφρικανική σκόνη που επηρεάζει την Ελλάδα είναι ένα σχετικά συχνό φαινόμενο, ιδιαίτερα όταν οι μετεωρολογικές συνθήκες ευνοούν τη μεταφορά σωματιδίων σκόνης από την έρημο Σαχάρα.

Η συχνότητα και η ένταση των φαινομένων αφρικανικής σκόνης στην Ελλάδα μπορεί να ποικίλλει από έτος σε έτος, από 7 έως 20 επεισόδια (μέσος όρος 13 επεισόδια/έτος), ανάλογα με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες και την ποσότητα της σκόνης που μεταφέρεται από τη Σαχάρα.

Μπορείτε να ελέγχετε τακτικά την συγκέντρωση της αφρικανικής σκόνης στην ατμόσφαιρα και το πώς κινείται ή αναμένεται να κινηθεί το νέφος μέσα από δύο έγκυρους χάρτες.

Ο πρώτος είναι από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στην φωτογραφία βλέπετε πού θα είναι το νέφος της αφρικανικής σκόνης στις 18:00 σήμερα το απόγευμα. Στην λεζάντα θα βρείτε τον σύνδεσμο για την σχετική ιστοσελίδα, ώστε να μπορείτε να ελέγχετε τακτικά την κατάσταση.

Ο δεύτερος χάρτης είναι από το meteo.gr. Στην φωτογραφία βλέπετε πού θα είναι το νέφος της αφρικανικής σκόνης στις 15:00 σήμερα. Και πάλι, στην λεζάντα θα βρείτε τον σύνδεσμο για την σχετική ιστοσελίδα.

Συστάσεις της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας για την προστασία από την αφρικανική σκόνη

Η αύξηση των σωματιδίων στην ατμόσφαιρα μπορεί να επιδεινώσει αναπνευστικά νοσήματα όπως το άσθμα, η βρογχίτιδα και οι αλλεργίες. Τα άτομα με προϋπάρχουσες αναπνευστικές παθήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε περιόδους αυξημένων επιπέδων σκόνης και αυτό απεικονίζεται και με αυξημένες προσελεύσεις στα νοσοκομεία.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για τους κατοίκους των αστικών κέντρων και περιοχών με ήδη χαμηλή ποιότητα της ατμόσφαιρας.

Επίδραση στο αναπνευστικό

Μία από τις πρωταρχικές επιπτώσεις της αφρικανικής σκόνης στην υγεία είναι η επίδρασή της στην αναπνευστική υγεία. Τα λεπτά σωματίδια της σκόνης μπορούν να διεισδύσουν βαθιά στους πνεύμονες και ακόμη και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Για άτομα με παθήσεις όπως το άσθμα, η βρογχίτιδα ή η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η έκθεση σε αυτά τα σωματίδια μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα, οδηγώντας σε δύσπνοια, βήχα, συριγμό και δυσφορία στο στήθος.

Αλλεργίες και ερεθισμός

Η αφρικανική σκόνη μπορεί να προκαλέσει αλλεργικού τύπου αντιδράσεις σε ορισμένα άτομα, ερεθισμό του αναπνευστικού συστήματος, ρινική συμφόρηση, φτέρνισμα και υγρά μάτια. Τα άτομα με αλλεργίες ή ευαισθησίες σε περιβαλλοντικούς παράγοντες μπορεί να εμφανίσουν αυξημένα συμπτώματα σε περιόδους αυξημένων επιπέδων αφρικανικής σκόνης.

Καρδιαγγειακές επιδράσεις

Εκτός από αναπνευστικά προβλήματα, η έκθεση στην αφρικανική σκόνη έχει συνδεθεί με καρδιαγγειακά προβλήματα. Τα σωματίδια μπορούν να συμβάλουν στη φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και την αγγειοσυστολή, που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων και άλλων καρδιαγγειακών παθήσεων, ιδιαίτερα σε ευάλωτους πληθυσμούς.

Επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα

Η παρατεταμένη έκθεση στην αφρικανική σκόνη μπορεί επίσης να επηρεάσει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τα άτομα πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και σε άλλες ασθένειες. Η φλεγμονώδης απόκριση που προκαλείται από τα σωματίδια σκόνης μπορεί να αποδυναμώσει την άμυνα του σώματος και να δυσκολέψει την καταπολέμηση των παθογόνων μικροοργανισμών.

Αφρικανική σκόνη: Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι για την υγεία

Η χρόνια έκθεση στην αφρικανική σκόνη και τους σχετικούς ρύπους της έχει συσχετιστεί με μακροπρόθεσμους κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων αναπνευστικών ασθενειών, μειωμένης πνευμονικής λειτουργίας, καρδιαγγειακών διαταραχών, ακόμη και ορισμένων τύπων καρκίνου. Η συνεχής έκθεση σε υψηλά επίπεδα σωματιδίων σκόνης μπορεί να έχει συσσωρευτικές επιπτώσεις στην υγεία με την πάροδο του χρόνου. Σύμφωνα με μία ανασκόπηση του 2020 για την επίδραση της σκόνης στην ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη, εκτιμάται ότι 42.000 θάνατοι/έτος αποδίδονται στη σκόνη, ενώ στις μεσογειακές χώρες έχει υπολογιστεί ότι το 27-44% του αριθμού των θανάτων που σχετίζονται με τα σωματίδια PM10 οφείλεται στην αφρικανική σκόνη.

Είναι σημαντικό οι πολίτες και ειδικότερα εκείνοι με αναπνευστικά προβλήματα, να λαμβάνουν προφυλάξεις κατά τη διάρκεια περιόδων με αυξημένα επίπεδα αφρικανικής σκόνης. Ακολουθούν ορισμένες οδηγίες που θα σας βοηθήσουν να ελαχιστοποιήσετε τις επιπτώσεις του φαινομένου στην υγεία:

• Μείνετε ενημερωμένοι: Παρακολουθήστε τις αναφορές για την ποιότητα του αέρα και τις μετεωρολογικές προβλέψεις για να γνωρίζετε πότε τα επίπεδα αφρικανικής σκόνης αναμένεται να είναι υψηλά.
• Περιορίστε τις υπαίθριες δραστηριότητες: Εάν είναι δυνατόν, αποφύγετε να περάσετε εκτεταμένες χρονικές περιόδους σε εξωτερικούς χώρους, όταν τα επίπεδα σκόνης είναι υψηλά, ειδικά κατά τη διάρκεια των ημερών με αέρα, όπου τα σωματίδια είναι πιο πιθανό να αιωρούνται στον αέρα.
• Κλείστε τα παράθυρα και τις πόρτες: Ενώ γενικά πρέπει να αερίζονται οι κατοικίες και οι εργασιακοί χώροι, στις περιόδους έξαρσης της αφρικανικής σκόνης, αερίστε λίγο το πρωί και στη συνέχεια κρατήστε τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά για να αποτρέψετε την είσοδο σωματιδίων σκόνης στο σπίτι ή στον χώρο εργασίας σας. Αν διαθέτετε, χρησιμοποιήστε καθαριστές αέρα ή φίλτρα για να βελτιώσετε την ποιότητα του εσωτερικού αέρα.
• Χρησιμοποιήστε μάσκες: Όταν βγαίνετε έξω, ειδικά σε συνθήκες σκόνης, σκεφθείτε να φοράτε μάσκα για να μειώσετε την εισπνοή σωματιδίων σκόνης.
• Μείνετε ενυδατωμένοι: Πίνετε άφθονο νερό.

Σε περιόδους αυξημένων επιπέδων σκόνης, συνιστάται ιδιαίτερα, άτομα με προϋπάρχουσες αναπνευστικές παθήσεις, να λαμβάνουν προφυλάξεις για να ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση στα σωματίδια σκόνης.

Ασθενείς με άσθμα μπορεί να χρειαστεί να αυξήσουν τη δοσολογία ή τη συχνότητα λήψης των εισπνεόμενων φαρμάκων βάσει του πλάνου ελέγχου που τους έχει συστήσει ο γιατρός τους για να μειώσουν τα συμπτώματα. Επισημαίνεται ότι στην παρούσα φάση συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή στους ασθματικούς, λόγω εαρινών αλλεργιών.

Ασθενείς με ΧΑΠ μπορεί να χρειαστεί να αυξήσουν την ανακουφιστική αγωγή με εισπνεόμενα φάρμακα.

Πηγές: cdc.gov, ΑΠΕ-ΜΠΕ