Εγκεφαλικό: Ποια ομάδα αίματος συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα επεισοδίου

Οι ομάδες αίματος περιγράφουν την πλούσια ποικιλία χημικών ουσιών που εμφανίζονται στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Μεταξύ των πιο γνωστών είναι οι ομάδες αίματος Α και Β, οι οποίες μπορεί να υπάρχουν μαζί ως ΑΒ, μεμονωμένα ως Α ή Β, ή και καθόλου (ομάδα αίματος 0).

Αλλά σε κάθε έναν από αυτούς τους κύριους τύπους αίματος, υπάρχουν υποομάδες που προκύπτουν από ανεπαίσθητες παραλλαγές λόγω μεταλλάξεων στα υπεύθυνα γονίδια.

Η υποομάδα αίματος Α1 συνδέθηκε με τον μεγαλύτερο κίνδυνο για εγκεφαλικό

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022, ερευνητές αποκάλυψαν μια σαφή σχέση μεταξύ του γονιδίου για την υποομάδα Α1 και του πρώιμου εγκεφαλικού επεισοδίου.

Οι ερευνητές συγκέντρωσαν δεδομένα από 48 γενετικές μελέτες, οι οποίες περιλάμβαναν περίπου 17.000 άτομα με εγκεφαλικό και σχεδόν 600.000 άτομα χωρίς εγκεφαλικό (ομάδες ελέγχου στην έρευνα). Όλοι οι συμμετέχοντες ήταν μεταξύ 18 και 59 ετών.

Μια ανάλυση σε όλο το γονιδίωμα αποκάλυψε δύο τοποθεσίες που συνδέονται έντονα με έναν παλαιότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Η μία εξ αυτών συνέπεσε με το σημείο όπου βρίσκονται τα γονίδια για την ομάδα αίματος.

Μια δεύτερη ανάλυση συγκεκριμένων τύπων γονιδίων του τύπου αίματος βρήκε στη συνέχεια ότι τα άτομα των οποίων το γονιδίωμα κωδικοποιούσε μια παραλλαγή της ομάδας Α είχαν 16% μεγαλύτερη πιθανότητα εγκεφαλικού πριν από την ηλικία των 60 ετών, σε σύγκριση με έναν πληθυσμό άλλων τύπων αίματος.

Από την άλλη πλευρά, για όσους είχαν γονίδιο για την υποομάδα Ο1, ο κίνδυνος ήταν χαμηλότερος κατά 12%.

Οι ερευνητές σημείωσαν, ωστόσο, ότι ο πρόσθετος κίνδυνος εγκεφαλικού σε άτομα με ομάδα αίματος Α είναι μικρός, επομένως δεν χρειάζεται επιπλέον επαγρύπνηση ή έλεγχος σε αυτή την ομάδα.

“Ακόμα δεν γνωρίζουμε γιατί η ομάδα αίματος Α συνδέθηκε με υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού. Αλλά πιθανότατα έχει να κάνει με παράγοντες πήξης του αίματος, όπως τα αιμοπετάλια και τα κύτταρα που επενδύουν τα αιμοφόρα αγγεία, καθώς και με άλλες πρωτεΐνες που παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη θρόμβων αίματος”, δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, αγγειακός νευρολόγος, δρ. Steven Kittner από το πανεπιστήμιο του Μέριλαντ.

Καθησυχάζουν οι ειδικοί

Αν και τα ευρήματα της μελέτης μπορεί να φαίνονται ανησυχητικά (δηλαδή ότι η ομάδα αίματος επηρεάζει τον κίνδυνο πρώιμου εγκεφαλικού) οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι δεν είναι έτσι ακριβώς τα πράγματα.

Κάθε χρόνο στις ΗΠΑ λίγο λιγότερο από 800.000 άτομα παθαίνουν εγκεφαλικό. Τα περισσότερα από αυτά τα συμβάντα (περίπου τρία στα τέσσερα) συμβαίνουν σε άτομα 65 ετών και άνω, με τους κινδύνους να διπλασιάζονται για κάθε δεκαετία ζωής μετά την ηλικία των 55 ετών.

Επίσης, τα άτομα που συμπεριλήφθηκαν στην μελέτη ζούσαν στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη, την Ιαπωνία, το Πακιστάν και την Αυστραλία, με άτομα μη ευρωπαϊκής καταγωγής να αποτελούν μόνο το 35% των συμμετεχόντων. Μελλοντικές μελέτες με πιο ποικίλο δείγμα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αποσαφήνιση της σημασίας των αποτελεσμάτων.

Άλλωστε, ο ίδιος ο δρ. Kittner είπε: “Χρειαζόμαστε ξεκάθαρα περισσότερες μελέτες παρακολούθησης για να αποσαφηνιστούν οι μηχανισμοί αυξημένου κινδύνου εγκεφαλικού”.

Ένα άλλο βασικό εύρημα της μελέτης προέκυψε από τη σύγκριση ατόμων που έπαθαν εγκεφαλικό πριν από την ηλικία των 60 ετών με εκείνα που έπαθαν εγκεφαλικό μετά την ηλικία των 60 ετών.

Γι' αυτό, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα σύνολο δεδομένων περίπου 9.300 ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών που έπαθαν εγκεφαλικό και περίπου 25.000 άτομα άνω των 60 ετών που δεν έπαθαν εγκεφαλικό (ομάδα ελέγχου).

Διαπίστωσαν ότι ο αυξημένος κίνδυνος εγκεφαλικού στην ομάδα αίματος τύπου Α ήταν εν τέλει ασήμαντος στην ομάδα με όψιμη έναρξη εγκεφαλικού, υποδηλώνοντας ότι τα εγκεφαλικά που συμβαίνουν νωρίς στη ζωή μπορεί να έχουν διαφορετικό μηχανισμό σε σύγκριση με εκείνα που συμβαίνουν αργότερα.

Τα εγκεφαλικά σε νεότερους ανθρώπους είναι λιγότερο πιθανό να προκληθούν από συσσώρευση λιπαρών αποθέσεων στις αρτηρίες (αθηροσκλήρωση) και πιο πιθανό να προκληθούν από παράγοντες που σχετίζονται με τον σχηματισμό θρόμβων, είπαν οι συγγραφείς.

Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι τα άτομα με ομάδα αίματος Β είχαν περίπου 11% περισσότερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό, ανεξάρτητα από την ηλικία τους.

Προηγούμενες μελέτες υποδεικνύουν ότι το τμήμα του γονιδιώματος που κωδικοποιεί τον τύπο αίματος (“θέση ABO” στον εγκέφαλο), σχετίζεται με ασβεστοποίηση της στεφανιαίας αρτηρίας, η οποία περιορίζει τη ροή του αίματος και οδηγεί σε καρδιακή προσβολή.

Η γενετική αλληλουχία για τους τύπους αίματος Α και Β έχει επίσης συσχετιστεί με ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο θρόμβων αίματος στις φλέβες (φλεβική θρόμβωση).

Πηγή: sciencealert.com