Μήπως σας ταλαιπωρεί η ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση είναι η κατάσταση στην οποία ο ενδομητριωσικός ιστός, που καλύπτει τη μήτρα και ο οποίος διασκορπίζεται κατά την εμμηνόρροια, αναπτύσσεται έξω από τη μήτρα. Όταν αυτή η ανάπτυξη συμβαίνει έξω από την μήτρα, ο ιστός μπορεί να προκαλέσει επίπονα εμφυτεύματα, συνηθισμένα στις ωοθήκες, στους φαλλοπιανούς πόρους και στους συνδέσμους που στηρίζουν τη μήτρα. Άλλα πιθανά σημεία για ενδομητριακές αναπτύξεις είναι η κύστη, το έντερο και ο κόλπος.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης;

Το κύριο σύμπτωμα της ενδομητρίωσης είναι ο πόνος. Αυτό μπορεί να είναι πολύ μεταβλητό, τόσο για το πού εμφανίζεται ο πόνος όσο και για τη σοβαρότητα του πόνου που βιώνουν οι γυναίκες.

Ο πιο κοινός πόνος που περιγράφουν οι γυναίκες εμφανίζεται στη λεκάνη, στο κάτω μέρος της κοιλιάς ή στο κάτω μέρος της πλάτης. Αυτός ο πόνος ως προς την ένταση έχει συχνά κυκλική ροή - που σημαίνει ότι είναι χειρότερος λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια της περιόδου σας.

Αν και δεν είναι ασυνήθιστο για τις γυναίκες να βιώνουν κάποιο πόνο κατά τη διάρκεια της περιόδου τους, ο πόνος αυτός δεν πρέπει να επηρεάζει την ικανότητα να κάνουν καθημερινές δραστηριότητες. Οι πόνοι περιόδου που δεν υποχωρούν με παυσίπονα θα πρέπει να προβληματίσουν τις γυναίκες που βιώνουν το πρόβλημα ώστε να μιλήσουν με το γιατρό τους.

Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί σε διαφορετικά σημεία, συνήθως ανάλογα με το πού σχηματίζονται οι εναποθέσεις ενδομητρίωσης. Οι γυναίκες με την πάθηση μπορεί επίσης να αισθανθούν πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή, κόπωση, επώδυνη ούρηση ή κενώσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου και γαστρεντερικές διαταραχές. Η υπογονιμότητα και η αιμορραγία μεταξύ των περιόδων είναι επίσης συμπτώματα ενδομητρίωσης.

Μερικές γυναίκες δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα, αλλά συνειδητοποιούν ότι έχουν την πάθηση όταν προσπαθούν να μείνουν έγκυες.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της ενδομητρίωσης;

Η μεγαλύτερη επιπλοκή με την ενδομητρίωση είναι τα προβλήματα γονιμότητας, σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2022 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers in Endocrinology. Περίπου το ένα τρίτο έως το μισό των γυναικών με ενδομητρίωση δυσκολεύονται να μείνουν έγκυες. Επίσης, έως και το 50% των γυναικών που είναι υπογόνιμες διαπιστώνεται ότι πάσχουν από αυτή την πάθηση.

Η ενδομητρίωση μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή ώστε να προκαλέσει βλάβη σε ένα ή περισσότερα από τα όργανα που εμπλέκονται στη σύλληψη, όπως στη μήτρα ή στις ωοθήκες. Πολλές γυναίκες με ενδομητρίωση βιώνουν επώδυνο σεξ, το οποίο μπορεί επίσης να κάνει τη σύλληψη πιο δύσκολη. Αυτό συμβαίνει επειδή η διείσδυση μπορεί να τραβήξει και να τεντώσει τις ενδομητριωτικές βλάβες, ειδικά εάν έχουν αναπτυχθεί πίσω από τον κόλπο ή το κάτω μέρος της μήτρας.

Πως αντιμετωπίζεται η ενδομητρίωση;

Η θεραπεία για την ενδομητρίωση μπορεί να περιλαμβάνει παυσίπονα (για σοβαρές κράμπες), ορμονοθεραπεία για την επιβράδυνση της ανάπτυξης του ενδομητρίου ιστού και χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του ιστού. Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν τον καθορισμό της θεραπείας μιας γυναίκας, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας, της σοβαρότητας των συμπτωμάτων και του εάν η ασθενής θέλει να μείνει έγκυος.

Για τις γυναίκες που δεν προσπαθούν να μείνουν έγκυες, τα ορμονικά αντισυλληπτικά χάπια είναι συνήθως το πρώτο βήμα στη θεραπεία, σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2021 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BMC Women's Health. Οι κατευθυντήριες γραμμές που εκδόθηκαν από το Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων και την Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής συμφωνούν ότι το συνδυασμένο από του στόματος αντισυλληπτικό χάπι και τα προγεσταγόνα, θεωρούνται οι καταλληλότερες θεραπείες για τον πόνο που σχετίζεται με την ενδομητρίωση.

Για τις γυναίκες των οποίων τα συμπτώματα δεν ανακουφίζονται με φαρμακευτική αγωγή, η χειρουργική επέμβαση είναι μια άλλη θεραπευτική επιλογή. Η λαπαροσκόπηση και η λαπαροτομία είναι κοινές μορφές χειρουργικής επέμβασης που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ενδομητρίωσης. Απαιτούν είσοδο μέσω της κοιλιακής περιοχής για να αφαιρεθεί ο ενδομήτριος ιστός. Οι περισσότερες γυναίκες βιώνουν ανακούφιση από τον πόνο μετά την επέμβαση. Ωστόσο, εάν τα συμπτώματα επανεμφανίζονται μετά από αυτές τις χειρουργικές επεμβάσεις, η υστερεκτομή ή η ολική αφαίρεση της μήτρας μπορεί να είναι μια επιλογή «έσχατης λύσης».

Παναγιώτης Ψαθάς MD, PhD – Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος – Ιατρός Αναπαραγωγής, Ιδρυτικό μέλος της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life – ΙΑΣΩ https://ppsathas.com