Τρανς λιπαρά: Καρδιοπάθειες και κίνδυνος πρόωρου θανάτου

Η ετήσια έκθεση ονομάζεται «Αντίστροφη μέτρηση για το 2023 – Έκθεση του ΠΟΥ για την παγκόσμια εξάλειψη των τρανς λιπαρών 2022».

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ζήτησε για πρώτη φορά το 2018 την εξάλειψη των βιομηχανικά παραγόμενων τρανς λιπαρών μέχρι το 2023, ενώ οι βέλτιστες πρακτικές στην παραγωγή τροφίμων έχουν σχεδόν εξαπλασιαστεί.

Παρά τη σημαντική πρόοδο, ωστόσο, οι καταναλωτές παραμένουν έκθετοι στους κινδύνους από την κατανάλωση τρανς λιπαρών.

Τα trans λιπαρά βρίσκονται συνήθως σε συσκευασμένα τρόφιμα, αρτοσκευάσματα, μαγειρικά έλαια και αλείμματα. Η πρόσληψη τρανς λιπαρών ευθύνεται για έως και 500.000 πρόωρους θανάτους από στεφανιαία νόσο κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του ΠΟΥ, Δρα Tedros Adhanom Ghebreyesus, «τα τρανς λιπαρά δεν έχουν κανένα γνωστό όφελος για την υγεία παρά μόνο τεράστιους κινδύνους που συνεπάγονται και τεράστιο κόστος για τα συστήματα υγείας. Αντίθετα, η εξάλειψη των τρανς λιπαρών είναι οικονομικά αποδοτική και έχει τεράστια οφέλη για την υγεία. Με απλά λόγια, τα τρανς λιπαρά είναι μια τοξική χημική ουσία που σκοτώνει και δεν πρέπει να έχει θέση στα τρόφιμα. Ήρθε η ώρα να το ξεφορτωθούμε μια για πάντα».

Οι 9 από τις 16 χώρες με το υψηλότερο εκτιμώμενο ποσοστό θανάτων από στεφανιαία νόσο που σχετίζονται με την πρόσληψη τρανς λιπαρών, δεν έχουν επί του παρόντος πολιτική βέλτιστης πρακτικής. Αυτές είναι η Αυστραλία, το Αζερμπαϊτζάν, το Μπουτάν, ο Ισημερινός, η Αίγυπτος, το Ιράν, το Νεπάλ, το Πακιστάν και η Δημοκρατία της Κορέας.

Οι βέλτιστες πρακτικές για την εξάλειψη των τρανς λιπαρών προβλέπουν την υιοθέτηση συγκεκριμένων κριτηρίων που καθορίζονται από τον ΠΟΥ και περιορίζουν τα βιομηχανικά παραγόμενα τρανς λιπαρά.

Δύο είναι οι πολιτικές βέλτιστης πρακτικής:

- Υποχρεωτικό εθνικό όριο 2 γραμμαρίων βιομηχανικά παραγόμενων trans λιπαρών ανά 100 γραμμάρια συνολικού λίπους σε όλα τα τρόφιμα και

- Υποχρεωτική εθνική απαγόρευση της παραγωγής ή της χρήσης μερικώς υδρογονωμένων ελαίων (κύριας πηγής τρανς λιπαρών) ως συστατικού σε όλα τα τρόφιμα.

Ενώ οι περισσότερες πολιτικές εξάλειψης των τρανς λιπαρών έχουν εφαρμοστεί σε χώρες υψηλότερου εισοδήματος (κυρίως στην Αμερική και στην Ευρώπη), ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών μεσαίου εισοδήματος, όπως η Αργεντινή, το Μπαγκλαντές, η Ινδία, η Παραγουάη, οι Φιλιππίνες και η Ουκρανία, εφαρμόζουν ή υιοθετούν αυτές τις πολιτικές. Πολιτικές βέλτιστων πρακτικών εξετάζονται επίσης στο Μεξικό, τη Νιγηρία και τη Σρι Λάνκα.

Για το 2023, ο ΠΟΥ συνιστά στις χώρες να επικεντρωθούν σε τέσσερις τομείς:

• Υιοθέτηση πολιτικής βέλτιστων πρακτικών
• Παρακολούθηση και επιτήρηση
• Αντικαταστάσεις ελαίων με πιο υγιεινές εναλλακτικές
• Συνηγορία

Επίσης, ενθαρρύνει τους κατασκευαστές τροφίμων να εξαλείψουν τα βιομηχανικά παραγόμενα τρανς λιπαρά από τα προϊόντα τους και να ευθυγραμμιστούν με τη δέσμευση που έχει αναλάβει η Διεθνής Συμμαχία Τροφίμων και Ποτών (IFBA).

Τέλος, ζητά από τους μεγάλους προμηθευτές ελαίων και λιπών να αφαιρέσουν τα βιομηχανικά παραγόμενα τρανς λιπαρά από τα προϊόντα που πωλούνται σε παραγωγούς τροφίμων παγκοσμίως.