Η σημασία της αντισύλληψης στη ζωή των εφήβων

Μεταξύ άλλων, στο συνέδριο έγινε εκτενής αναφορά στις σεξουαλικές συνήθειες των εφήβων και στους τρόπους αντισύλληψης που υπάρχουν προκειμένου να προστατευτούν από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και άλλους τους κίνδυνους που φέρει η έναρξη σεξουαλικής ζωής σε νεαρή ηλικία.

Μιλώντας στο συνέδριο, η Άρτεμις Τσίτσικα, Επικ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής και Εφηβικής Ιατρικής και Επιστημονική Υπεύθυνος της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», ανέφερε ότι το 16% των εφήβων στην Ελλάδα έχει ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή με μέση ηλικία τα 15 έτη. Την ίδια ώρα, τόνισε ότι το 20% των εφήβων στη χώρα μας αναφέρει ότι έχει προχωρήσει σε διάφορα είδη σεξουαλικού πειραματισμού, με μέση ηλικία τα 13,5 έτη και σε πολλές περιπτώσεις, οι τακτικές που ακολουθούν οι νέοι ενέχουν πολλούς κινδύνους για την υγεία τους.

Μάλιστα, σύμφωνα με την κυρία Τσίτσικα, ένα μεγάλο ποσοστό των εφήβων χρησιμοποιεί προφυλακτικό, αλλά δεν το κάνει με τον σωστό τρόπο, δηλαδή σε κάθε σεξουαλική επαφή ή σε όλη τη διάρκεια της ερωτικής πράξης!
Εφηβικές κυήσεις και εκτρώσεις

Ως αποτέλεσμα, έχουμε πολλές ανεπιθύμητες κυήσεις και εκτρώσεις στις έφηβες. Όπως εξήγησε η ειδικός, οι μισές (50%) εφηβικές κυήσεις συμβαίνουν μέσα στους πρώτους έξι μήνες από την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, ενώ οι έφηβοι τυπικά περιμένουν έναν χρόνο -ή και περισσότερο- μετά την έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας προτού ζητήσουν συμβουλή για αποτελεσματική αντισύλληψη. Πάντως, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι έφηβοι ανώτερου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου είναι πιο πιθανό να καθυστερήσουν την έναρξη σεξουαλικής δραστηριότητας και να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματική αντισύλληψη.

Την ίδια ώρα, στην Ευρώπη, το 2013 οι λιγότερες γεννήσεις από έφηβες μητέρες 15-19 ετών παρατηρήθηκαν στη Δανία, στην Ολλανδία, στην Ελβετία, ενώ τα υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων παρατηρήθηκαν στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία. Στην Ελλάδα για το 2012 είχαμε εννέα γεννήσεις ανά 1.000 έφηβες μητέρες (15 έως 19 ετών) και οι έξι αφορούσαν σε κορίτσια ηλικίας 15 έως 17 ετών!

Δυστυχώς, μια εφηβική εγκυμοσύνη «κρύβει» πολλούς κινδύνους για τη σωματική και ψυχική υγεία ενός νεαρού κοριτσιού, ενώ μπορεί να έχει και πολλές κοινωνικές επιπτώσεις στη μετέπειτα ζωή του.
Αν και τα ποσοστά των ανεπιθύμητων κυήσεων στην Ελλάδα φαίνεται πως έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, οι εφηβικές γεννήσεις συνεχίζουν να παραμένουν ένα σημαντικό ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα για τη χώρα μας. Εξάλλου, δεν αναφέρονται όλες οι εγκυμοσύνες, ενώ υπάρχει και ένας «σκοτεινός» αριθμός αμβλώσεων και όπως είναι γνωστό, οι αμβλώσεις σε γιατρούς που δεν είναι κατάλληλοι, μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη γονιμότητα μιας έφηβης.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), 80 εκατ. γυναίκες ανά έτος έχουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και πάνω από τις μισές οδηγούνται σε έκτρωση, συχνά υπό επικίνδυνες συνθήκες.
Όσον αφορά στις εκτρώσεις στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat (2014), 40.000 εκτρώσεις τον χρόνο αποφασίζονται στη χώρα μας από κορίτσια ηλικίας κάτω των 18 ετών. Ακόμη, το 50% των νεαρών κοριτσιών που έχουν κάνει έκτρωση δεν έχουν ενημερώσει τη μητέρα τους, ενώ το 80% των αμβλώσεων στην Ελλάδα πραγματοποιούνται σε ιδιωτικά ιατρεία και κλινικές με μέσο κόστος τα 600 ευρώ.

Έφηβοι και αντισύλληψη

Από τα παραπάνω γίνεται ξεκάθαρο ότι η αντισύλληψη είναι ένα θέμα πολύ σημαντικό για την υγεία των εφήβων διότι μπορεί να αποτρέψει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, να προστατέψει τους νέους από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και να προστατέψει τη μελλοντική τους γονιμότητα.
Η ιδανική αντισυλληπτική μέθοδος θα πρέπει να είναι αποτελεσματική, ασφαλής και ανεκτή από τους εφήβους και την ίδια ώρα, να έχει τις ελάχιστες δυνατές παρενέργειες.

Τα είδη αντισύλληψης

Υπάρχουν διάφορές μέθοδοι αντισύλληψης όπως οι μη παρεμβάσιμες (διακεκομμένη συνουσία, αποχή, τήρηση ημερολογίου), οι οποίες δεν θεωρούνται ιδιαίτερα αξιόπιστες, οι μέθοδοι φραγμού (αντρικό και γυναικείο προφυλακτικό, κολπικό διάφραγμα κ.α.), οι ορμονικές μέθοδοι (αντισυλληπτικά χάπια, κολπικός δακτύλιος, mini pill, ενέσιμη αντισύλληψη, επείγουσα αντισύλληψη) και άλλες μέθοδοι, όπως το ενδομήτριο σπείρωμα, οι οποίες, όμως, δεν συνιστώνται στις έφηβες.

Μέχρι σήμερα, το αντρικό προφυλακτικό παραμένει η δημοφιλέστερη μέθοδος αντισύλληψης στους νέους καθώς είναι φθηνό, αρκετά ασφαλές και προσιτό για εκείνους.
Μια πολύ καλή επιλογή για τους εφήβους είναι, σύμφωνα με την κυρία Τσίτσικα, ο συνδυασμός ορμονικής αντισύλληψης με τη χρήση προφυλακτικού. Στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές το αντισυλληπτικό χάπι χρησιμοποιείται ευρέως από τις νέες (μεταξύ άλλων συμβάλλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας, της ρύθμισης του κύκλου, την ακμή και την ενδομητρίωση). Ωστόσο, στην περίπτωση των αντισυλληπτικών χαπιών τίθεται το θέμα της συμμόρφωσης των εφήβων, αφού πρέπει να γίνεται καθημερινή λήψη.

Ο κολπικός δακτύλιος

Μια ακόμη αποτελεσματική μέθοδος αντισύλληψης στην οποία αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της ομιλίας της η κυρία Τσίτσικα είναι ο κολπικός δακτύλιος. Ο κολπικός δακτύλιος που κυκλοφορεί και χρησιμοποιείται στην Ελλάδα (NuvaRing), εγκρίθηκε το 2001 από τον FDA και αναπτύχθηκε για να βελτιώσει τη συμμόρφωση.
Ο κολπικός δακτύλιος, ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια από τις έφηβες, περιέχει συνδυασμό οιστρογόνου και προγεσταγόνου και εφαρμόζεται κυκλικά, όπως τα αντισυλληπτικά. Είναι μαλακός, ευλύγιστος, απελευθερώνει ημερησίως στον οργανισμό οιστρογόνο και προγεστίνη, ενώ μπορεί να αφαιρεθεί έως και τρεις ώρες κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

Το prosexo.gr

Στο σημείο αυτό η Επικ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής και Εφηβικής Ιατρικής αναφέρθηκε στο prosexo.gr, μια ιστοσελίδα που βρίσκεται υπό την Αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Οικογενειακού Προγραμματισμού, Αντισύλληψης και Αναπαραγωγικής Υγείας και μέσω της οποίας, οι νέοι μπορούν να ενημερωθούν για τη σεξουαλική υγεία και τις επιλογές της αντισύλληψης.

Σύμφωνα με την κυρία Τσίτσικα, για την ολοκληρωμένη προστασία της υγείας των εφήβων χρειάζεται να υπάρξει μια συνδυασμένη μέθοδος η οποία μπορεί να περιλαμβάνει το προφυλακτικό και μία από τις μεθόδους ορμονικής αντισύλληψης που υπάρχουν στη χώρα μας.

* Το 10ο Εντατικό Σεμινάριο Εφηβικής Ιατρικής διοργανώθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής, τον Επιστημονικό Οργανισμό Μαζί για την Εφηβική Υγεία και τη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού».