Αφαντασία: Υπάρχει, είναι πάθηση και αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 2010
Αφαντασία... Πρόκειται, λίγο πολύ, για αυτό το οποίο φαντάζεστε, εάν φυσικά δεν πάσχετε από αυτήν. Την αδυναμία, δηλαδή, να φέρεται στο μυαλό σας εικόνες, είτε πρόκειται για ένα ηλιοβασίλεμα είτε πρόκειται για πρόσωπα φίλων.
Η αφαντασία περιγράφηκε για πρώτη φορά στη βιβλιογραφία μόλις το 2010, από τότε όμως έχουν εμφανιστεί πολλά περιστατικά.
Ο πρώτος ασθενής με αφαντασία ήταν ένας 65χρονος συνταξιούχος που επισκέφθηκε το 2005 τον νευρολόγο Άνταμ Ζέμαν του Πανεπιστημίου του Έξετερ στη Βρετανία. Όπως του είχε χαρακτηριστικά αναφέρει τότε, προσπαθώντας να περιγράψει το πρόβλημα που αντιμετώπιζε, ήταν ότι η φαντασία του είχε ξαφνικά «τυφλωθεί».
Ο Δρ Ζέμαν δεν είχε απάντηση να δώσει, ωστόσο το περιστατικό προκάλεσε την περιέργειά του και γι αυτό χρησιμοποιήθηκε η τεχνολογία της μαγνητικής τομογραφίας, προκειμένου να αποτυπωθούν τυχόν ανωμαλίες στην εγκεφαλική του δραστηριότητα.
Ο ΜΧ (τα αρχικά του ασθενούς είναι μόνο γνωστά) πετύχαινε καλές επιδόσεις σε τεστ μνήμης και άλλων γνωσιακών ικανοτήτων. Επίσης, όταν κλήθηκε να κατονομάσει διάσημα πρόσωπα που εμφανίζονταν σε φωτογραφίες, συγκεκριμένες περιοχές ενεργοποιούνταν στον εγκέφαλό του, οι ίδιες περιοχές που δραστηριοποιούνται και σε άλλους ανθρώπους όταν κοιτούν πρόσωπα.
Το περίεργο παρατηρήθηκε στην αντίστροφη δοκιμασία, όταν ο ασθενής κλήθηκε να διαβάσει διάσημα ονόματα και να φανταστεί τα πρόσωπά τους.
Αυτό, κανονικά, θα ενεργοποιούσε τις ίδιες περιοχές με την πρώτη δοκιμασία. Στον εγκέφαλο του MX, όμως, οι περιοχές αυτές έμειναν ανενεργές.
Το παράδοξο της υπόθεσης, βέβαια, είναι ότι ο MX μπορούσε να απαντήσει σε ερωτήσεις που απαιτούν οπτική φαντασία, όπως το να πει τι χρώμα μάτια έχει ο Τόνι Μπλερ, κάτι που σημαίνει ότι ο εγκέφαλός του είχε βρει εναλλακτικούς τρόπους για να λύνει οπτικά προβλήματα.
Ο Δρ Ζέμαν παρουσίασε την περίπτωση το 2010 στην επιθεώρηση Neuropsychologia. Η μελέτη έγινε το αντικείμενο άρθρου στο περιοδικό Discover, και αρκετοί αναγνώστες επικοινώνησαν με τον αρθρογράφο Καρλ Ζίμερ για να αναφέρουν ότι είχαν κι αυτοί το ίδιο πρόβλημα.
Σε αντίθεση με τον MX, που είχε χάσει την οπτική φαντασία του ξαφνικά, αρκετοί από τους 21 επόμενους ασθενείς δήλωσαν ότι αδυνατούσαν να φανταστούν εικόνες ανέκαθεν.
