Τι σημαίνει να είσαι φορέας μιας ασθένειας

Ο όρος φορέας χρησιμοποιείται για να περιγράψει τόσο έναν ασυμπτωματικό φορέα κάποιας ασθένειας όσο και έναν γενετικό φορέα μιας ασθένειας.

Ο πάσχων θεωρείται εξ ορισμού φορέας, οπότε δεν υπάρχει ανάγκη διάκρισης του ασυμπτωματικού από τον συμπτωματικό φορέα.

Ασυμπτωματικός φορέας ονομάζεται ένα άτομο που έχει μολυνθεί από λοιμώδη (μεταδοτική) νόσο αλλά δεν εκδηλώνει τα τυπικά σημάδια και συμπτώματα αυτής της νόσου.

Γενετικός ή γονιδιακός φορέας ονομάζεται ένα άτομο που έχει κληρονομήσει από τους γονείς του κάποιο γενετικό γνώρισμα ή κάποια γονιδιακή μετάλλαξη, χωρίς να έχει εκδηλώσει σημάδια και συμπτώματα για μια ορισμένη νόσο.

Στον οργανισμό ενός ασυμπτωματικού φορέα εντοπίζεται κάποιος μολυσματικός παράγοντας (π.χ. ιός), χωρίς όμως να εκδηλώνονται εμφανή σημάδια και συγκεκριμένα συμπτώματα της νόσου.

Ένας φορέας μπορεί να λειτουργήσει ως πηγή/όχημα μετάδοσης του μολυσματικού παράγοντα, όταν πρόκειται για λοιμώδη νοσήματα.

Ο φορέας μπορεί να μεταδώσει το μολυσματικό παράγοντα:

- ακόμη κι αν η λοίμωξη δεν εκδηλωθεί ποτέ (υγιής ή ασυμπτωματικός φορέας)

- κατά την περίοδο επώασης του νοσήματος (από τη στιγμή της έκθεσης στο μολυσματικό παράγοντα έως ότου εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα)

- κατά την περίοδο ανάρρωσης (όταν τα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν έως ότου εξαφανιστούν πλήρως)

- μετά την περίοδο ανάρρωσης για ασθένειες με διαπιστωμένη κλινική εκδήλωση

Σε κάθε περίπτωση, η μικροβιακή φορεία μπορεί να είναι σύντομη ή μακρά σε διάρκεια (παροδικός φορέας ή χρόνιος φορέας). Η διάκριση παροδικού-χρόνιου φορέα γίνεται με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων. Εάν ο μολυσματικός παράγοντας παραμένει στον οργανισμό για πάντα (βλ. ιός HIV) τότε ο φορέας χαρακτηρίζεται ως χρόνιος.

Όσον αφορά τους γενετικούς ή γονιδιακούς φορείς, πρόκειται για άτομα που έχουν κληρονομήσει από τον ένα γονέα τους κάποιο μεταλλαγμένο γονίδιο. Εάν το άτομο έχει κληρονομήσει και από τους δύο γονείς του μεταλλαγμένα γονίδια, εκδηλώνει την ασθένεια και θεωρείται πάσχων. Δύο γενετικοί φορείς μπορεί να κάνουν παιδί που θα πάσχει από την ασθένεια.