Νέοι ορίζοντες στην αντιμετώπιση νεογνών με κακή οξυγόνωση, με τη χρήση του ομφάλιου λώρου

Στα πλαίσια αυτής της μελέτης παιδιά από όλο τον κόσμο βρέθηκαν στην Αιματολογική κλινική του Duke όπου και έγινε η χορήγηση των βλαστοκυττάρων τους. Τα παιδιά αυτά στη συνέχεια έστελναν από τις χώρες τους μια αναφορά ανά έτος, η οποία περιέγραφε την κατάσταση της υγείας τους. Η ηλικία των παιδιών κυμαίνονταν από 6 ημέρες έως 9,5 χρόνια και η ποσότητα κυττάρων καθώς και ο αριθμός των χορηγήσεων ήταν ανάλογος του βάρος τους.

Παράλληλα με τα παιδιά που πήραν τα βλαστοκύτταρα μελετήθηκε και μια δεύτερη ομάδα, όπου κανένα δεν πήρε βλαστοκύτταρα και θεωρήθηκε ως ομάδα ελέγχου. Στη συνέχεια τα παιδιά αξιολογήθηκαν κατά ομάδες ανάλογα με την ηλικία τους και δημοσιεύτηκαν τα πρώτα αποτελέσματα.

Η πρώτη ομάδα παιδιών που αξιολογήθηκε περιελάμβανε 69 νεογνά τα οποία νοσηλεύονταν στην εντατική, λόγω ισχαιμικής εγκεφαλοπάθειας. Η ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια ήταν είτε ενδομήτρια, είτε προκλήθηκε κατά τον τοκετό, είτε οφείλονταν σε προωρότητα.

Στα νεογνά χορηγήθηκαν βλαστοκύτταρα τα οποία συλλέχτηκαν κατά τη γέννηση τους από το ομφαλοπλακουντιακό αίμα, ο όγκος του οποίου κυμαίνονταν από 3-178 ml. Τα βλαστοκύτταρα χορηγούνταν σε τέσσερις δόσεις αμέσως μετά την απομόνωση τους, χωρίς προηγούμενη κρυοσυντήρηση, εντός 72 ωρών από τη γέννηση. Η μέση εβδομάδα της κύησης ήταν η 38η, το μέσο βάρος των νεογνών 3300grκαι η κλινική τους εικόνα βαριά.

Σε κανένα από τα νεογνά δεν παρατηρήθηκαν επιπλοκές κατά την χορήγηση. Τα νεογνά ήταν υπό παρακολούθηση για ένα χρόνο και αξιολογήθηκαν σύμφωνα με τα κριτήρια BayleyIII.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι στις πρώτες μέρες μετά την χορήγηση δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές μεταβολές στα ζωτικά σημεία σε καμία ομάδα νεογνών. Ένα χρόνο αργότερα ήταν εν ζωή το 89% των βρεφών που πήραν τα βλαστοκύτταρα και το 76% αυτών που δεν πήραν. Στις δεξιότητες όμως που αφορούσαν την ομιλία, την κινητικότητα και την μάθηση η διαφορά ήταν πολύ μεγάλη. Το 72% των βρεφών που πήραν τα βλαστοκύτταρα πληρούσαν τα κριτήρια, σε σχέση με το 41% αυτών που δεν έγινε χορήγηση.

Τα νευρολογικά προβλήματα των παιδιών έχουν σχέση με γονιδιακές και χρωμοσωμιακές βλάβες ή διαταραχές της οξυγόνωσης ενδομήτρια ή κατά τον τοκετό. Στην περίπτωση των γενετικών βλαβών, πολλές φορές η διαταραχή είναι άγνωστη, υποτιθέμενη και μη ανιχνεύσιμη και σε άλλες προσδιορίζεται. Στα μεταβολικά νοσήματα που επιφέρουν νευρολογικές διαταραχές η αλλογενής χρήση βλαστοκυττάρων του ομφαλοπλακουντιακού αίματος έχει συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου, σύμφωνα με αποτελέσματα που έχει ανακοινώσει η ίδια Κλινική του Duke.

Τα συμπεράσματα από αυτή τη μελέτη δείχνουν ότι το ομφαλοπλακουντιακό αίμα προσφέρει σημαντική βελτίωση στα νεογνά που γεννιούνται με ισχαιμικές βλάβες του εγκεφάλου. Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα συλλέγεται από όλα τα νεογνά τα οποία αξιολογούνται ως υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη εγκεφαλικής παράλυσης και η χορήγηση ολοκληρώνεται τις πρώτες 72 ώρες, σε επαναλαμβανόμενες μικρές δόσεις και με ιδιαίτερη προσοχή για να μην επιβαρυνθεί η κυκλοφορία του νεογνού. Επίσης αφαιρείται ένας μεγάλος αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων από το δείγμα για την προστασία του νεογνού από τον ίκτερο και επειδή το δείγμα χορηγείται άμεσα δεν δίδεται χρόνος στο εργαστήριο να ολοκληρώσει τον μικροβιολογικό έλεγχο. Όλα αυτά αποτελούν παραμέτρους που λαμβάνονται υπ όψη για τη χορήγηση.

Φαίνεται όμως ότι τα οφέλη προς το νεογνό είναι μεγαλύτερα και ως εκ τούτου η επιλογή των νεογνών, η ετοιμότητα για τη συλλογή του ομφαλοπλακουντιακού αίματος και η προσεκτική προετοιμασία των βλαστοκυττάρων αναμένεται να καταστήσει τη μέθοδο εφαρμόσιμη στη ρουτίνα.

Η μικρή συλλογή ΟΠΑ που σε άλλες περιπτώσεις είναι κατακριτέα φαίνεται ότι σε αυτή την κατηγορία των νεογνών είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, δεδομένου ότι είναι επαρκής για το μικρό βάρος του νεογνού. Για το λόγο αυτό ίσως θα πρέπει να επανεξετάσουμε τα κριτήρια φύλαξης των βλαστοκυττάρων του ΟΠΑ για τις περιπτώσεις των μη αιματολογικών ασθενειών, όπου οι ανάγκες σε βλαστοκύτταρα είναι εξατομικευμένες (αυτόλογες) και το υλικό είναι αναντικατάστατο. Η αυτόλογη χρήση όταν ενδείκνυται δεν έχει το δικαίωμα της απόρριψης, κάτι που δεν συμβαίνει στην αλλογενή, όπου όλο και ένα δεύτερο συμβατό μόσχευμα θα υπάρχει για τον ασθενή.

Κοκκώνα Κουζή-Κολιάκου
Καθηγήτρια Ιστολογίας Εμβρυολογίας ΑΠΘ