Μήπως έχετε χαλίτωση και οι άλλοι φεύγουν μακριά σας;

Με τον ορισμό χαλίτωση (halitosis) εκφράζουμε τηναπόπνοια δυσάρεστης οσμής κατά την αναπνοή. Η δυσοσμία του στόματος δεναποτελεί απλά πρόβλημα από μόνη της, αλλά δημιουργεί πρόσθετα κοινωνικό,επαγγελματικό, οικογενειακό και ψυχολογικό αντίκτυπο. Πολλές φορές ο εντοπισμόςτης κακοσμίας μπορεί να γίνει από το ίδιο το άτομο, από τον περίγυρο ή απόκάποιο γιατρό. Η λέξη χαλίτωση είναι λατινογενούς προέλευσης από το hallitus= αναπνοή, πνοή και το halare = να αναπνέεις + osis.

Είναι ένα πρόβλημα πουαπασχολούσε τους ανθρώπους από την αρχαιότητα και βρίσκουμε αναφορές και στον Ιπποκράτηπου συσχετίζει την κακοσμία του στόματος με την περιοδοντική νόσο καιπροτείνει σαν θεραπεία την άρση του αιτίου, δηλαδή την αποκατάσταση των ουλικώνβλαβών. Στο Ταλμούδ βρέθηκε εβραϊκό έγγραφο, γραμμένο 2000 χρόνια πριν ,πουαναφέρει ότι ο γάμος μπορεί να λυθεί αν κάποιος σύζυγος εμφανίσει κακοσμίαστόματος. Στα ρωμαϊκά έγγραφα αναφέρεται επίσης η κακοσμία και συστήνεται ηλεβάντα ( λατινικά levade= πλένω ) για την αντιμετώπιση του ουλικού πόνου καιτης κακοσμίας. Οι Κινέζοι στην ιατρική τους χιλιάδες χρόνια πριν δίνουν τηνεξής συνταγή: 5 σταγόνες ελαίου τσαγιόδεντρου μαζί με πέντε σταγόνες μύρου.Ανάλογες αναφορές απαντώνται και στην ισλαμική θεολογία.

Η αιτιολογία της χαλίτωσης είναι πολυπαραγοντική και μπορεί να οφείλεται σετοπικά (90% περίπου των περιπτώσεων) ή σε γενικά αίτια 10%. H κακοσμίαμπορεί να μετρηθεί με διάφορα όργανα με διαβάθμιση από το 0 έως το 5. Το πρώτοοσμόμετρο περιγράφεται το 1953. Σήμερα η απλούστερη μέθοδος μέτρησης τηςκακοσμίας γίνεται με το halimeter , το οποίο αδυνατεί όμως να διαχωρίσειτην πηγή προέλευσης ,δηλαδή αν η κακοσμία είναι στοματικής ή εξωστοματικήςπροέλευσης.

Πώς μπορείτε να καταλάβετε ότι έχετε κακοσμία

Κατά καιρούς οι περισσότεροι από μαςυποφέρουμε από κακοσμία του στόματος. Η συνηθέστερη αιτία για αυτό είναι ταδόντια μας την περιποίηση και τον έλεγχο των οποίων συχνά παραμελούμε.

Έτσι λοιπόν πριν κάποιος έχει την ευγένεια να σας το πει, βεβαιωθείτε ότι τοστόμα σας μοσχομυρίζει ακολουθώντας τις κάτωθι οδηγίες για δροσερή αναπνοή.

Αν και δυσάρεστη αναπνοή κατά καιρούς μπορεί να έχουμε όλοι μας εν τούτοις ναξέρετε ότι θα είστε ο τελευταίος που θα το μάθετε εκτός αν κάποιο κοντινό κιαγαπημένο σας πρόσωπο σας βοηθήσει να το προσέξετε.

Η μέθοδος της αναπνοής μέσα στις κλειστές σας χούφτες και η προσπάθεια μετά νατις μυρίσετε ίσως να μην είναι η πιο καλή και ασφαλής καθώς μπορεί να έχετεφάει μεγάλες ποσότητες σκόρδου και να μην το μυρίσετε. Γι' αυτό αποφύγετε αυτήντην μέθοδο ελέγχου της αναπνοής σας πριν πάτε σε κάποια συνέντευξη για να σαςπροσλάβουν σε δουλειά ή πριν το πρώτο σας ραντεβού.

Ο μόνος σίγουρος τρόπος να γνωρίζετε είναι να ρωτήσετε κάποιο δικό σας πρόσωπο«Μήπως μυρίζει η αναπνοή μου;

Ένας κοντινός συνομιλητής με βαριά κακοσμία δεν είναι κάτι που ξεχνιέται εύκολακαι ίσως έχετε παρατηρήσει τον εαυτό σας να οπισθοχωρεί σε μία αναπόφευκτησυνομιλία με ένα τέτοιο πρόσωπο.

Υπάρχει φυσιολογική και παθολογική κακοσμία;

Φυσιολογική χαρακτηρίζεται η παροδικήκακοσμία απο το λιμνάζον σάλιο κατά το πρωινό ξύπνημα. Επίσηςφυσιολογική χαρακτηρίζεται η κακοσμία που παρατηρείται μετά τη βρώσησυγκεκριμένων τροφών όπως είναι το σκόρδο, το κρεμμύδι, καρυκεύματα, πρωτεΐνες,αλκοόλ, μετά από νηστεία, μετά από στέρηση νερού, το κάπνισμα και μερικάφάρμακα που προκαλούν τις περισσότερες φορές ξηροστομία.

Η παθολογική κακοσμία ανάλογα με την προέλευση του αιτιολογικού παράγονταχαρακτηρίζεται ως στοματικής ή εξωστοματικής προέλευσης. Στο στόμα υπάρχειμεγάλη βιοποικιλότητα σε μικροοργανισμούς και επιπλέον το στόμα αποτελείιδανικό οικοσύστημα για τα μικρόβια γιατί τους παρέχει κρύπτες (γλώσσα,παρειές, ούλα, δόντια, χείλη, σάλιο,) υγρασία και θερμοκρασία ιδανική για νααναπτυχθούν. Τα χαρακτηριστικά του στόματος μεταβάλλονται καθημερινά, σε βάθοςχρόνου, με την πάροδο της ηλικίας, και την οδοντιατρικήπαρέμβαση. Δηλαδή η συχνότητα και η ποιότητα των γευμάτων, ηστοματική υγιεινή, η σιελόρροια, οι γέφυρες, οι ολικές οδοντοστοιχίες, ητερηδόνα, η ουλίτιδα, η περιοδοντίτιδα, τα οδοντικά αποστήματα, οι εξελκώσειςτου βλεννογόνου, ο καρκίνοςστόματος, η ακτινοθεραπεία και ορισμένα φάρμακα είναι μερικές από τις καταστάσειςπου μπορεί να διαταράξουν τη δυναμική ισορροπία στο στόμα αλλάζοντας τιςσυνθήκες.

Όταν η κακοσμία είναι εξωστοματικής προέλευσης, τότε σε διάφοραάλλα συστήματα που νοσούν μπορεί να παράγονται οσμηγόνες ουσίες οι οποίεςτελικώς να εκπνέονται από το στόμα. Ένα τέτοιο σύστημα είναι το γαστρεντερικόόπου σε γαστρικό έλκος, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, καρκίνο στομάχου,αμυγδαλίτιδα (οξεία ή χρονία ), κ.ά. μπορούν να διαφεύγουν οσμές προς το στόμα.

Πηγή κακοσμίας μπορεί να αποτελεί το αναπνευστικό σύστημα σε περίπτωση χρόνιας ιγμορίτιδας, ατροφικής ρινίτιδας, κυστικής ίνωσης, αποστήματος πνεύμονα, φυματίωσης. Μεταβολικάνοσήματα (διαβήτης) ή νοσήματα από ανεπάρκεια οργάνων ( νεφρά, ήπαρ), όπουπαράγονται οσμηρές ουσίες μεταφέρονται αιματογενώς στον κυψελιδικό αέρα τουπνεύμονα. Οι ουραιμικοί ασθενείς έχουν χαρακτηριστική οσμή αμμωνίας(μπαγιάτικου ψαριού), ενώ οι ασθενείς με αρρύθμιστο διαβήτη εμφανίζουνδιαβητική κετοξέωση και έχουν χαρακτηριστική φρουτώδη μυρωδιά κετόνης (μυρωδιάσάπιου μήλου). Περισσότερο δυσάρεστη είναι η οσμή αμμωνίας ή φωλιάς ποντικούπου έχουν τα άτομα με ηπατική ανεπάρκεια.

Τέλος κακοσμία μπορεί να προκαλέσουν μερικά φάρμακα, κυρίωςηρεμιστικά που περιέχουν ένυδρο χλωράληή που προκαλούν ξηροστομία.Πρέπει να αναφερθούν οι κακοσμιοφοβικοί που ακόμα και μετά τη θεραπεία τηςκακοσμίας ή της ψευδοκακοσμίας πιστεύουν πως το πρόβλημα παραμένει. Σ’ αυτή τηνπερίπτωση η κακοσμιοφοβία οφείλεται σε ψυχολογικά αίτια. Ανεξάρτητα από τηνπηγή προέλευσής της, η κακοσμία οφείλεται στην παρουσία δύσοσμων αερίων στονεκπνεόμενο αέρα από τη στοματική κοιλότητα. Τα αέρια αυτά είναι συνήθωςθειούχες πτητικές ενώσεις όπως το υδρόθειο και οι μερκαπτάνες. Όπως αναφέρθηκεη συχνότερη αιτία κακοσμίας είναι στοματικής προέλευσης και γι αυτό θαεπιχειρηθεί η ανάλυση του μηχανισμού πρόκλησης. Τα μικρόβια του στόματοςπαίζουν σημαντικό ρόλο στην κακοσμία του στόματος και σε απουσία τους δενπαράγονται οσμηγόνα συστατικά.

Το στόμα είναι από τις λίγες περιοχές πουφιλοξενεί πάνω από 700 είδη μικροβίων, τα οποία συμβιώνουν αρμονικά με τονξενιστή (ξενιστής = ο οργανισμός που φιλοξενεί κάποιους μικροοργανισμούς).

Ελένη Γκίζα, Χειρουργό Οδοντίατρο, Εξειδικευμένη στην Αισθητική Οδοντιατρική, EURODENTICA Specialized Dental Care