Οι Έλληνες ερευνητές αφηγούνται στον πρωθυπουργό αληθινές ιστορίες... γραφειοκρατικής τρέλας

Σε αυτό το απίστευτο κι όμως αληθινό παράδειγμα συνοψίζεται το περιεχόμενο της επιστολής που έστειλε η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών προς τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.

«Με τη φράση σας, "το τέλος της κρίσης περνά μέσα από την έρευνα" τροφοδοτήσατε με ελπίδες την ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα για την προώθηση μιας νέας εποχής στην ερευνητική πολιτική, απαλλαγμένης από στρεβλώσεις προηγούμενων δεκαετιών. Επιπλέον, η σταδιακή αύξηση των κονδυλίων για χρηματοδότηση της έρευνας, δημιούργησε την προσδοκία ότι η κυβέρνησή σας κατανοεί τη σημασία της για την ανάπτυξη της χώρας», αναφέρεται στην επιστολή που υπουγράφουν η πρόεδρος της Ένωσης Μαρία Κωνσταντοπούλου και η γραμματέας Γεωργία Τσιροπούλα.

Οι εκπρόσωποι των ερευνητών αναφέρουν στη συνέχεια πως όλες οι προσδοκίες έχουν διαψευστεί αφού η γραφειοκρατία παραμένιε θηριώδης: «Οι τελευταίες ρυθμίσεις για τους Ειδικούς Λογαριασμούς Έρευνας (ΕΛΚΕ) πλήττουν ανεπανόρθωτα την έρευνα, έναν από τους λίγους παραγωγικούς, αναπτυξιακούς τομείς στους οποίους η χώρα παρουσιάζει θετικές επιδόσεις, ακόμη και μέσα στην περίοδο της κρίσης. Οι ΕΛΚΕ, μετατράπηκαν από εργαλείο υποστήριξης σε μέσο «καταστολής των ερευνητικών δραστηριοτήτων», αναφέρουν.

Τα παραδείγματα «γραφειοκρατικής τρέλας» δεν έχουν τέλος:

Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος ενός εγκεκριμένου χρηματοδοτούμενου έργου, του οποίου ο συνολικός προϋπολογισμός έχει εγκριθεί εξαρχής από τον φορέα χρηματοδότησης, είναι υποχρεωμένος να υποβάλλει εκ νέου ετήσιο προϋπολογισμό προς τον ΕΛΚΕ, όχι απλώς ανά κατηγορία δαπανών, αλλά ανά δαπάνη, και να αναμορφώνει τον προϋπολογισμό κάθε φορά που δεν έχει σωστά και εκ των προτέρων προβλέψει μία δαπάνη!

Τουλάχιστον έξι ή επτά υπογραφές χρειάζονται για να εγκριθεί μία δαπάνη των 100 ευρώ (π.χ. αναλώσιμα, συμμετοχή σε συνέδριο), ενώ πολλές φορές το ίδιο άτομο, ο Διατάκτης (νέος όρος στην έρευνα, λόγω της εμπλοκής των ΕΛΚΕ στο δημόσιο λογιστικό) καλείται να υπογράψει δύο φορές για την ίδια δαπάνη....

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να εγκριθεί μία δαπάνη 100 Ευρώ; Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από δύο μέχρι πολλές εβδομάδες!

Αν η δαπάνη είναι πάνω από 1000 ευρώ (π.χ. επισκευή εξοπλισμού, προμήθεια ανταλλακτικού ενός επιστημονικού οργάνου), προστίθεται και η υποχρέωση για ανάρτηση στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ).

Αν δε είναι πάνω από 2500 ευρώ (π.χ. δημοσίευση σε open access περιοδικό, αγορά επιστημονικού εξοπλισμού ή εξαρτημάτων του), πρέπει να υπογραφεί και σύμβαση με τον υποψήφιο προμηθευτή είτε είναι στην Ελλάδα είτε πρόκειται για εταιρεία στο εξωτερικό.

Τα παραπάνω αναφέρονται στην έγκριση μιας δαπάνης την οποία ακολουθεί το στάδιο της υλοποίησης. Αν χρειάζονται κάποιες εβδομάδες για την απλή έγκριση, απαιτούνται κάποιοι μήνες για την υλοποίηση!

«Τελικά, μεγάλος αριθμός στελεχών (Διευθυντές Κέντρων/Ινστιτούτων, ερευνητές και διοικητικοί υπάλληλοι), πολλές ανθρωπο-ώρες και, ως εκ τούτου, μεγάλη χρονική καθυστέρηση και οικονομικό κόστος, απαιτούνται για την έγκριση και υλοποίηση μιας δαπάνης ακόμη και λίγων ευρώ, εις βάρος και των εσόδων του ΕΛΚΕ, τα οποία θα μπορούσε και θα έπρεπε να διατεθούν για ερευνητικούς και αναπτυξιακούς σκοπούς», τονίζεται στην επιστολή.

Οι ερευνητές ζητούν πρωθυπουργική πρωτοβουλία για να μην ισχύσει γραφειοκρατικό και δυσλειτουργικού νομικό πλαισίο που εντάσσει τους ΕΛΚΕ στο Δημόσιο Λογιστικό, αλλά «να εξαιρεθεί ή έρευνα από δημοσιονομικές αγκυλώσεις και να διευκολυνθεί η ευελιξία στη διαχείριση των κονδυλίων, ώστε να αυξηθεί η απορρόφηση και η αξιοποίηση των ερευνητικών πόρων.