Το σύστημα υγείας στα όριά του - Ανάγκη για βιωσιμότητα, εξορθολογισμό και καινοτομία

Της Νατάσσας Ν. Σπαγαδώρου

Το σύστημα βρίσκεται στα όριά του για να μην πούμε ότι τα έχει ξεπεράσει ενώ οι ανασφάλιστοι αλλά και οι ίδιοι οι πρόσφυγες επιτείνουν ακόμη περισσότερο το πρόβλημα, καθώς κάποια στιγμή θα πρέπει και οι ομάδες αυτές (οι πρόσφυγες) να λάβουν την περίθαλψη και νοσηλεία που ζητούν. Για τους ανασφάλιστους έχει δοθεί ήδη εντολή από τον υπουργό Υγείας προκειμένου να εξυπηρετούνται απρόσκοπτα από τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας του ΠΕΔΥ ενώ δεν είναι απίθανο να σκεφθούμε, ότι - εάν οι προσφυγικές ροές αυξηθούν- μπορεί να ισχύει και για τους πρόσφυγες το ίδιο, δηλαδή η ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.

Με τη συνεχιζόμενη αμείωτη ροή των προσφύγων που όπως δείχνουν οι εξελίξεις σε επίπεδο ΕΕ αναμένεται να παραμείνουν οι άνθρωποι αυτοί. Επομένως, η ανάγκη παροχής υγειονομικών υπηρεσιών διογκώνεται, καθιστώντας την ανάγκη διασφάλισης της βιωσιμότητας του συστήματος ολοένα και πιεστικότερη. Οι επιστήμονες υγείας διαμηνύουν με κάθε ευκαιρία προς την ηγεσία του υπουργείου Υγείας αλλά και τους θεσμούς την αναγκαιότητα διαμόρφωσης μίας ολοκληρωμένης πολιτικής για την υγεία στη βάση ολιστικής προσέγγισης, κατά τα διεθνή επιστημονικά πρότυπα, ώστε να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Δεν είναι όμως μόνο το ΕΣΥ που ασφυκτιά συνεπεία της κρίσης, ή των προσφυγικών ροών αλλά και η φαρμακευτική δαπάνη, η οποία είναι οριακή και πιέζει όλο το σύστημα (τους ασθερνείς πρωτίστως) δημιουργώντας σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Το ποσό του 1,945 δις ευρώ είναι απαγορευτικό, τονίζουν διαρκώς τα θεσμικά όργανα της φαρμακοβιομηχανίας ΠΕΦ και ΣΦΕΕ, ζητώντας τουλάχιστον να εξαιρεθούν τα εμβόλια από το ποσό της δαπάνης αυτής, καθώς πρόκειται για πρόληψη.

Και μέσα σε όλα αυτά, τις τελευταίες ημέρες ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος μιλάει για τεράστιες ελλείψεις φαρμάκων οι οποίες δημιουργούν πρόβλημα στις θεραπείες των ασθενών και φυσικά ευρύτερο πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Χθες, η διοίκηση του ΕΟΦ απάντησε στο θέμα των ελλείψεων, λέγοντας ότι δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα, καθώς τα περισσότερα σκευάσματα τα οποία βρίσκονται στην λίστα των ελλείψεων, δεν κυκλοφορούν στην αγορά. ‘Όμως θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει το επιχείρημα, μήπως ορισμένα σκευάσματα δεν κυκλοφορούν εξαιτίας της τιμολογιακής πολιτικής και του συστήματος τιμολόγησης που επικρατεί στην Ελλάδα, και το οποίο κάθε άλλο, παρά ευνοεί τα παλιά καταξιωμένα φάρμακα;

Κύκλοι της ΠΕΦ, αναφέρουν μεταξύ άλλων, ότι «Το ισχύον σύστημα τιμολόγησης με τον μέσο όρο των 3 χωρών για τα εκτός πατέντου φάρμακα και τα γενόσημα οδηγεί σε στρέβλωση της αγοράς, σε ανακατανομή των μεριδίων υπέρ των ακριβότερων θεραπειών καθώς και σε περαιτέρω επιβάρυνση των ασθενών. Παράλληλα, αυτό το στρεβλό σύστημα των επιλεκτικών μειώσεων είναι αυτό που υποστηρίζουν και οι Θεσμοί εις βάρος των ελληνικών συμφερόντων. Ζητάμε από την Κυβέρνηση να λάβει υπόψη της τα ανωτέρω και να μην προβεί σε καμμία αλλαγή τιμών των παλαιών φαρμάκων μέχρις ότου να υπάρξει συνολική διαβούλευση και νομική γνωμοδότηση για το παράτυπο ή όχι του σημερινού πλαισίου».

Την ίδια ώρα, έντονα ερωτηματικά προκαλούν οι μειωμένες δαπάνες για τη μισθοδοσία στο Υπουργείο Υγείας, όταν έχουν προκηρυχθεί 900 προσλήψεις, με την κυβέρνηση να έχει δεσμευτεί για επιπλέον 3.500. Το μυστήριο ενδεχομένως να λύνεται από διαρροές στελεχών του υπουργείου, οι οποίες κάνουν λόγο ουσιαστικά όχι για νέες προσλήψεις, αλλά για ανακύκλωση προσωπικού εντός ΕΣΥ με μετακίνηση σε άλλα νοσοκομεία που θα συνοδεύεται και από τη μη ανανέωση αριθμού συμβάσεων.

Αναφορικά με το νοσοκομειακό clawback, για το οποίο έχουν χυθεί τόνοι μελανιού, να πούμε, ότι ιατρικοί κύκλοι μιλούν για αστείρευτη ευρηματικότητα του Υπουργείου Υγείας. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας - παρά το γεγονός ότι στην εκδήλωση του ΣΦΕΕ την περασμένη εβδομάδα ο ΓΓ Δημόσιας Υγείας κ. Γιάννης Μπασκόζος στηλίτευσε το μέτρο λέγοντας ότι αποτελεί απαίτηση των δανειστών - θα λέγαμε ότι πρωτοτύπησε, εισάγοντας με υπουργική απόφαση clawback στη φαρμακευτική δαπάνη των ελληνικών νοσοκομείων, η οποία για την τρέχουσα χρονιά δεν μπορεί να υπερβεί τα 570 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων φόρων, ποσό που θεωρείται δεδομένο ότι θα ξεπεραστεί, σύμφωνα με την εμπειρία των προηγούμενων ετών. Η υπουργική απόφαση, μετακυλίοντας το επιπλέον ποσό στις φαρμακευτικές εταιρείες, αναιρεί και αναστέλλει τις προσπάθειες για τον εξορθολογισμό των προϋπολογισμών των νοσοκομείων και τον περιορισμό της σπατάλης στην προμήθεια φαρμάκων.

Έτσι, σε αυτό το πλαίσιο, οι περιορισμένοι δημόσιοι πόροι για την υγεία θα πρέπει να κατανέμονται αποδοτικότερα, στη βάση της βέλτιστης σχέσης κόστους αποτελεσματικότητας και σε αντιστοιχία με τις ιδιαίτερες υγειονομικές ανάγκες του πληθυσμού, οι οποίες θα ιεραρχήσουν τις υγειονομικές προτεραιότητες του συστήματος συνολικά.

Οι οικονομολόγοι της υγείας είναι ξεκάθαροι σε αυτό, καθώς και στο ότι η εισαγωγή περισσότερης ιατρικής και φαρμακευτικής καινοτομίας αποτελεί εγγύηση για την εξοικονόμηση πόρων, συμβάλλοντας καθοριστικά στον εξορθολογισμό των δημοσίων δαπανών υγείας, ενώ παράλληλα προσφέρει την υψηλότερη διαθέσιμη ποιότητα περίθαλψης στους ασθενείς, σώζοντας ζωές και αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών με πολύ σοβαρές ή χρόνιες ασθένειες.