Το φακελάκι ζει και βασιλεύει

Οι υπόγειες πληρωμές και το φακελάκι στους γιατρούς,εξακολουθούν να αποτελούν πληγή για το εθνικό σύστημα υγείας, παρά τα μέτρα πουέχουν ληφθεί για την παραοικονομία, όπως προκύπτει από μελέτη που παρουσιάστηκεστο πλαίσιο του 15ου Πανελληνίου Συνεδρίου Management Υπηρεσιών Υγείας, πουοργάνωσε η Ελληνική Εταιρία Μάνατζμεντ Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ε.Μ.Υ.Υ).

Οι οικονομολόγοι της υγείας Δημήτρης και Γιώργος Αντώνογλου,σε μελέτη τους για την παραοικονομία στην υγεία το 2012, διαπιστώνουν πως οιασθενείς συνεχίζουν να δίνουν φακελάκι στους γιατρούς, είτε μετά από αίτημα τωνγιατρών, είτε από δική τους πρωτοβουλία, για να μειώσουν το χρόνο αναμονής γιατην εξυπηρέτησή τους από το σύστημα υγείας ή ακόμη και για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνητους, στο γιατρό τους.

Η σχετική μελέτη παρουσιάστηκε από τους κ.κ. Δ. ΑντώνογλουMSc. Οικονομολόγο Υγείας και Αθανάσιο Βοζίκη, Επίκουρο Καθηγητή τουΠανεπιστημίου Πειραιά.

Η μελέτη που έγινε, σε δείγμα 300 ατόμων στη Θεσσαλονίκη,αποκάλυψε ότι το 39% των πολιτών δίνει φακελάκι για νοσηλεία σε δημόσιονοσοκομείο, το 24% των ασθενών δεν παίρνουν απόδειξη για επίσκεψη σε ιδιωτικόιατρείο, ενώ δεν ενημερώνονται καν για το κόστος της ιατρικής επισκεψης μεαπόδειξη. Μόλις στο 9% δόθηκε απόδειξη, χωρίς καν προσπάθεια μη έκδοσης ή αποφυγήςτης έκδοσης απόδειξης.

Σχετικά με το δέλεαρτης μείωσης της τιμής, εάν δεν εκδοθεί απόδειξη, το ποσοστό έφτασε το 32%, ενώτο 35% ζήτησε απόδειξη και πλήρωσε περισσότερο από την αρχική τιμή, αφού ηαπόδειξη προσαύξησε σημαντικά το κόστος της επίσκεψης.

Σύμφωνα με άλλες μελέτες, διαπιστώνεται πως η παραοικονομικήδραστηριότητα στην υγεία κυμαίνεται, από 27 – 65% της συνολικής ιδιωτικήςδαπάνης υγείας, αντιστοιχώντας στο 0,34 – 1,9% του ΑΕΠ.

Έρευνα για το 2005, προσδιόρισε τις υπόγειες πληρωμές σταδημόσια νοσοκομεία στα 176 εκ. ευρώ. Καθώς όμως οι άτυπες πληρωμές αφορούνμόλις το 10% της συνολικής παραοικονομικής δραστηριότητας στον χώρο της υγείας,το 2005 η συνολική παραοικονομία στην υγεία υπολογίζεται σε 1,76 δις ευρώ ή 29%της συνολικής ιδιωτικής δαπάνης υγείας στην χώρα.

Το 2010, σε μελέτη για την παραικονομία στα μαιευτήριααποκαλύφθηκε ότι το 74,4% των ερωτηθέντων (44,4% για καισαρική και 30% γιατοκετό) γυναικών έδωσε φακελάκι στον γιατρό, το 37,5% στους νοσοκόμους, το45,6% στις μαίες και το 33,7% στους τραυματιοφορείς. Τα αντίστοιχα ποσοστά γιατον τοκετό είναι 14,4%, 24,4% και 14,4%.

Παραοικονομία

Την 7ετία 2003 – 2009, η συνολική αύξηση της δημόσιαςδαπάνης υγείας αντιστοιχούσε στο 14,5% του συνολικού ελλείμματος (7,3 δις €).Το ΑΕΠ έφθασε τα 58 δις € και το 10% αυτού δούλεψε καλά για λίγους και η άνοδοςτης δημόσιας δαπάνης υγείας ήταν το 12,55% του ΑΕΠ. Την 3ετία 2009 – 2011, σταπλαίσια της συνολικής δημοσιονομικής προσαρμογής το έλλειμμα ήταν € 24 δις, καιμόλις το 20% αφορούσε την προσαρμογή από τον υγειονομικό τομέα.

Οι δαπάνες υγείας, μειώθηκαν κατά 18,97% από €23,2 δις το2009 σε €18,8 δις το 2011. Οι δημόσιες δαπάνες υγείας μειώθηκαν από €16,1 διςσε €12,4 δις το 2011 (κατά 22,5%), όπου οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας ήταν το 34%του συνόλου, όπως και το 2008. Η προώθηση της νοσοκομειακής φροντίδας γινότανεις βάρος της πρωτογενούς πρόληψης, αυξάνοντας κατά πολύ το κόστος τωνυπηρεσιών υγείας.

Ιδιωτικές πληρωμές

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι άμεσες πληρωμές από τουςπολίτες αντιστοιχούν στο 37,9%, με αποτέλεσμα να αμφισβητείται ο δημόσιοςχαρακτήρας του συστήματος υγείας. Η χρηματοδότηση του συστήματος από τονκρατικό προϋπολογισμό, είναι μόλις στο 29,1% του συνόλου των δαπανών υγείας καιαπό την κοινωνική ασφάλιση το 31,2%.

Το οξύτατο πρόβλημα της υψηλής ιδιωτικής δαπάνης ενισχύεταικαι από την επίπτωση του φορολογικού συστήματος στην Ελλάδα είναι αντίστροφαπροοδευτική λόγω της εκτεταμένης φοροδιαφυγής αλλά και από τον μεγάλο όγκοπαραοικονομίας. Έτσι, αποτυγχάνει η δικαιοσύνη στη χρηματοδότηση του συστήματοςυγείας και οι δαπάνες υγείας επιβαρύνουν υπέρμετρα τα χαμηλότερακοινωνικοοικονομικά στρώματα.

Σε έρευνα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με υπεύθυνο τονΕπίκουρο Καθηγητή κ. Κυριάκο Σουλιώτη (11/12/2009 – 18/1/2010) με πανελλήνιοδείγμα 2.741 άτομα διαπιστώθηκε ότι το 59,8% των ερωτηθέντων δεν έλαβε απόδειξηγια τα χρήματα που κατέβαλλαν κατά 28,1% σε ιδιώτη γιατρό ή οδοντίατρο, κατά24,3% σε δημόσιο νοσοκομείο, κατά 13,3% σε ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο και κατά7,8% σε ιδιωτική κλινική. Η πλειοψηφία αυτών κατέβαλλε τα χρήματα για να τύχεικαλύτερης αντιμετώπισης (σε πολυϊατρεία ασφαλιστικού ταμείου 29,4%) ή ακόμη καιγια να μειώσει τον χρόνο αναμονής (86,6% σε ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο).

Τι γίνεται στην Ε.Ε

Σε έρευνα για τη διαφθορά διεθνώς, μελετήθηκαν 9 κράτη μέλητης Ε.Ε. των 27 (Βουλγαρία, Ελλάδα, Λετονία, Μολδαβία, Ουγγαρία, Πολωνία,Ρουμανία, Σλοβακία, Τσεχία).

Η Ελλάδα μαζί με την Μολδαβία διατηρούν την 94η θέσηδιαφθοράς. Στην χώρα μας, το 25% των ερωτηθέντων έχει προβεί σε άτυπεςπληρωμές, ενώ στη Μολδαβία, οι άτυπες πληρωμές κινούνται ανάλογα με τοοικονομικό επίπεδο των ερωτηθέντων.

Υψηλότερα ποσοστά από την Ελλάδα, συναντώνται στη Λετονία με50% (54η στη διαφθορά) και ειδικά στην πρωτεύουσα της την Ρίγα με 46,1% (όνταςη παραοικονομία το 2007 στο 27,2%), στη Ρουμανία με 41% να είναι οι άτυπεςπληρωμές (όπου το 2001, σε έρευνα βρέθηκε το 39% των πλουσίων και το 33% τωνφτωχών να έχουν προβεί σε αυτές). Τέλος, το χαμηλότερο ποσοστό ατύπων πληρωμώνσυναντάται στην Τσεχία, όπου σύμφωνα με στοιχεία του 2000 φθάνουν μόλις το 5%,την ώρα που η διαφθορά της, την κατατάσσει στο 54ο επίπεδο και η παραοικονομίαστο 17%.