Καρκίνος παγκρέατος: Το γονίδιο που φρενάρει την εξάπλωσή του

Το πάγκρεας είναι ένα όργανο απαραίτητο για την πέψη και τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Συχνά, είναι δύσκολο για τους γιατρούς να διαγνώσουν έγκαιρα τον καρκίνο του παγκρέατος, καθώς οι άνθρωποι εμφανίζουν συμπτώματα μόνο μετά την εξάπλωσή του.

Ο καρκίνος του παγκρέατος έχει χαμηλό ποσοστό πενταετούς επιβίωσης 11% σε όλα τα στάδια. Το ποσοστό αυτό όμως, μπορεί να φτάσει στο 42% όταν ο όγκος είναι ακόμα εντοπισμένος και δεν έχει κάνει μετάσταση σε άλλα όργανα.

Σε κάποιες περιπτώσεις ο όγκος αφαιρείται χειρουργικά, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις η αντιμετώπιση είναι υποστηρικτική και επικεντρώνεται στην παράταση της ζωής του πάσχοντος.

Οι ερευνητές προσπαθούν να κατανοήσουν τους μηχανισμούς πίσω από την εκδήλωση της συγκεκριμένης μορφής καρκίνου προκειμένου να αναπτύξουν πιο αποτελεσματικές θεραπευτικές μεθόδους.

Νέα μελέτη διαπίστωσε ότι η απενεργοποίηση του γονιδίου GREM1 οδηγεί σε μεγαλύτερη εξάπλωση του καρκίνου του παγκρέατος.

Η επανενεργοποίηση όμως του γονιδίου μπορεί να μειώσει την επιθετικότητά του, ανακάλυψη που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη θεραπειών για τον καρκίνο του παγκρέατος.

Ο Δρ. Arif Kamal, της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, εξηγεί:

«Ο καρκίνος του παγκρέατος συχνά διαγιγνώσκεται σε μεταγενέστερα στάδια όταν εμφανίζονται συμπτώματα προχωρημένου καρκίνου όπως απώλεια βάρους, κοιλιακό άλγος ή ίκτερος (κιτρίνισμα των ματιών). Για τους περισσότερους ασθενείς, δεν είναι ιάσιμος. Σε όσους βρίσκονται στα πρώτα στάδια καρκίνου του παγκρέατος, η χειρουργική επέμβαση και οι ακτινοβολίες με ή χωρίς χημειοθεραπεία είναι επιλογές θεραπείας. Τα άτομα με προχωρημένη νόσο, συνήθως παραπέμπονται για εντατική χημειοθεραπεία για αόριστο χρονικό διάστημα».

Επειδή ο καρκίνος του παγκρέατος είναι δύσκολο να εντοπιστεί έγκαιρα και να αντιμετωπιστεί, ένας τομέας ενδιαφέροντος είναι πώς θα αποτραπεί η εξάπλωσή του σε άλλα όργανα.

GREM1 και καρκίνος του παγκρέατος

Οι ερευνητές εξέτασαν την επίδραση ενός συγκεκριμένου γονιδίου στην εξάπλωση του καρκίνου του παγκρέατος σε ποντίκια και οργανοειδή (μίνι όργανα που έχουν παραχθεί εργαστηριακά).

Εξέτασαν τον πιο κοινό τύπο καρκίνου του παγκρέατος: το αδενοκαρκίνωμα του παγκρεατικού πόρου (PDAC). Ο καρκίνος αυτός καθώς εξαπλώνεται, μεταλλάσσεται σε ένα τύπο που ονομάζεται επιθηλιακός και σε έναν που ονομάζεται μεσεγχυματικός. Αυτή η μετάλλαξη επηρεάζει την επιθετικότητα του καρκίνου και την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων.

Διαπίστωσαν ότι ένα συγκεκριμένο γονίδιο, το GREM1, ήταν απαραίτητο για τη διατήρηση του καρκίνου του παγκρέατος στην πιο σταθερή επιθηλιακή κατάσταση έναντι της πιο επικίνδυνης μεσεγχυματικής. Παρατήρησαν ότι όταν αφαίρεσαν το GREM1 από τα ποντίκια, ο καρκίνος άλλαξε από την επιθηλιακή κατάσταση στη μεσεγχυματική εντός ημερών.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο καρκίνος του παγκρέατος έκανε μετάσταση στο ήπαρ στο 90% των ποντικών με αφαίρεση του GREM1. Αντίθετα, όταν υπήρχε υπερέκφραση του γονιδίου GREM1, ο καρκίνος επανήλθε στην επιθηλιακή κατάσταση.

Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι αυτό το γονίδιο παίζει βασικό ρόλο στη ρύθμιση του εάν ο καρκίνος του παγκρέατος εξαπλώνεται ή όχι στο υπόλοιπο σώμα και γίνεται πιο επικίνδυνος.

Ο συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Axel Brehens, σημείωσε ότι το κύριο μήνυμα της μελέτης είναι ότι μπορεί να καταστεί δυνατό ένας επιθετικός καρκίνος του παγκρέατος να μετατραπεί σε μια πιο ιάσιμη μορφή, ενεργοποιώντας και απενεργοποιώντας ένα συγκεκριμένο γονίδιο, το GREM1. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να εστιάσει σε φάρμακα που μπορούν να μιμηθούν αυτό που κάνει η συγκεκριμένη πρωτεΐνη και να μετατρέψουν τον όγκο σε μια λιγότερο επιθετική μορφή, η οποία στη συνέχεια θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί καλύτερα.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα χρειαστεί χρόνος για να μεταφραστούν αυτά τα δεδομένα σε θεραπευτικές επιλογές, αλλά είναι αισιόδοξοι ότι θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερα ποσοστά επιβίωσης μεταξύ των ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Nature.