ΠΟΥ: Θανάσιμη απειλή η παραπληροφόρηση γύρω από τα εμβόλια

Τα αποτελέσματα του ευρωβαρόμετρου πριν από λίγες μέρες έδειξαν μεν ότι πάνω από το 80% των πολιτών της ΕΕ θεωρεί τα εμβόλια αποτελεσματικά για την υγεία και συμβουλεύεται τη γνώμη των γιατρών για τους εμβολιασμούς, αλλά σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες πιστεύουν εσφαλμένα ότι τα εμβόλια προκαλούν παρενέργειες, γι' αυτό κάποιοι τα αποφεύγουν.

Μετά από δύο αιώνες αποτελεσματικής χρήσης των εμβολίων, τι συμβαίνει σήμερα; Κλονίζεται η εμπιστοσύνη στην ιατρική επιστήμη και από ποιούς; Η δημοσίευση των ευρημάτων του ευρωβαρόμετρου αλλά και σειρά μελετών του ΠΟΥ και της UNICEF τροφοδοτούν τον δημόσιο διάλογο και επισημαίνουν τις αιτίες και τους κινδύνους.

Ενόψει αυτής της κατάστασης, που αποτελεί σύμφωνα με τους ειδικούς «ωρολογιακή βόμβα», η Επιτροπή και ο ΠΟΥ αποφάσισαν να διοργανώσουν παγκόσμια σύνοδο κορυφής για τον εμβολιασμό στις 12 Σεπτεμβρίου στις Βρυξέλλες, στέλνοντας σαφές μήνυμα υπέρ του εμβολιασμού, της έρευνας για καλύτερα εμβόλια, και της ανάγκης για ισότιμη πρόσβαση στα εμβόλια για όλους.

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας έχει χαρακτηρίσει την παραπληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια «έναν από τους 10 σημαντικότερους κινδύνους για τη δημόσια υγεία εφέτος».

Το ιντερνετικό ευρωπαϊκό περιοδικό Politiko, επιχειρώντας να φωτίσει τις αιτίες, συνδέει την έλλειψη εμπιστοσύνης στους εμβολιασμούς με την προπαγάνδα ορισμένων λαϊκιστικών πολιτικών δυνάμεων, αλλά και με την εσκεμμένη ή ανεύθυνη παραπληροφόρηση μέσω ίντερνετ.

Οι πολιτικοί που τοποθετούνται «αντισυστημικά» και «εναντίον του κατεστημένου», συχνά είναι αντίθετοι στους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς, τροφοδοτώντας τους φόβους για κινδύνους των εμβολίων, γράφει χαρακτηριστικά.

Στη Γαλλία το 60% του λαού πιστεύει εσφαλμένα ότι τα εμβόλια εμφανίζουν παρενέργειες και πρόκειται για το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ μετά την Κύπρο, την Κροατία και τη Μάλτα.

Ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός έχει αντιταχθεί στην πολιτική του υποχρεωτικού εμβολιασμού, με το επιχείρημα ότι «ο κόσμος πρέπει να έχει το δικαίωμα να λαμβάνει τις αποφάσεις για την υγεία του».

Όμως η κάλυψη με εμβολιασμό είναι συλλογικής αξίας, καθώς, για παράδειγμα, παιδιά που έχουν γλυτώσει από καρκίνο κινδυνεύουν από τη μετάδοση λοιμωδών ασθενειών, από ανεμβολίαστα παιδιά.

Ειδικά στη Γαλλία, η καχυποψία συνδέεται με την έλλειψη εμπιστοσύνης στις αρχές υγείας αλλά κάποιες φορές και με τις απόψεις των ομοιοπαθητικών που δεν στηρίζουν τον εμβολιασμό, δηλώνει η Εμιλι Καραφιλάκις, ερευνήτρια στο London School of Hygiene and Tropical Medicine που συνέγραψε έκθεση της Κομισιόν για την εμπιστοσύνη στον εμβολιασμό.

Δεν πρέπει να αγνοούνται επίσης, σύμφωνα με την ερευνήτρια, οι δυσκολίες πρόσβασης που αντιμετωπίζουν ορισμένοι γονείς εξαιτίας της πολυπλοκότητας του συστήματος υγείας.

Στην Αγγλία, ο επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας Σάιμον Στίβενς προειδοποίησε πριν από λίγες μέρες ότι η δημόσια απόρριψη των εμβολίων αποτελεί μια «ωρολογιακή βόμβα για τη δημόσια υγεία», μετά τη μελέτη της UNICEF που έδειξε ότι περισσότερα από 500.000 παιδιά στο ΗΒ δεν έχουν εμβολιαστεί κατά της ιλαράς, της πιο μεταδόσιμης νόσου, μεταξύ 2010-2017.

Οι ευρωπαϊκές αρχές υγείας υπογραμμίζουν ότι «μεγάλες εξάρσεις ιλαράς με μοιραία εξέλιξη παρατηρούνται σε χώρες που προηγουμένως είχαν εξαλείψει αυτόν τον κίνδυνο».

Τον περασμένο χρόνο εμφανίστηκαν 12.000 κρούσματα ιλαράς στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Ζώνη και σημαντική αύξηση σημειώθηκε στη Γαλλία, την Πολωνία, την Τσεχία, το Βέλγιο, τη Βουλγαρία και την Ιρλανδία το 2019, ενώ η έξαρση στη Γερμανία οδήγησε το υπουργείο Υγείας να εκπονήσει σχέδιο εμβολιασμών ως τον Μάϊο.

Αλλά αν παίζουν αρνητικό ρόλο κάποιες πολιτικές δυνάμεις, μερίδιο στην παραπληροφόρηση έχει και το ιντερνετ. Το 20% των πολιτών ενημερώνεται για τα εμβόλια από τα site και τα κοινωνικά μέσα, όπου η λανθασμένη πληροφόρηση και οι δοξασίες γίνονται «viral».

Όπως εξηγεί ο Ρίγκαν ΜακΝτόναλντ, επικεφαλής της δημόσιας πολιτικής της ΕΕ στο Mozilla, με το Facebook και το YouTube η παραπλανητική πληροφόρηση διαδίδεται πολύ γρήγορα και δεδομένου ότι η «raison d'être» των κοινωνικών μέσων είναι να κρατήσουν το κοινό κοντά τους, «όσο πιο εντυπωσιακό είναι το περιεχόμενο, τόσο πιο εύκολα θα γίνει viral, καθώς έτσι μετράει η επιτυχία και όχι από το πόσο αληθινή ή επιστημονικά σωστή είναι η πληροφόρηση» προσθέτει ο ΜακΝτόναλντ.

Ο υπουργός Υγείας του ΗΒ συναντάται αυτή την εβδομάδα με τις εταιρίες των κοινωνικών μέσων για να σταματήσουν την μετάδοση μηνυμάτων κατά των εμβολίων. Ο Κατάινεν είπε επίσης ότι και η Επιτροπή εξετάζει προσεκτικά αυτή την επιρροή, αλλά η προσοχή αυτή την περίοδο είναι στραμμένη στο πολιτικό περιεχόμενο των μηνυμάτων ενόψει των ευρωεκλογών.

Η Κομισιόν δουλεύει επίσης για την ανάπτυξη μιας ιντερνετικής πύλης για τα εμβόλια μαζί με τις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές δημόσιας υγείας, όπως ανέφερε εκπρόσωπός της.

Αλλά, δεν είναι απλό να διορθωθούν τα πράγματα.

Σε πολλές χώρες, ούτε οι γιατροί στέλνουν το σωστό μήνυμα, σύμφωνα με μελέτη της Επιτροπής.

Στην Τσεχία, μόνον τα δύο τρίτα των γιατρών δηλώνουν ότι τα εμβόλια ιλαράς είναι ασφαλή. Στην Ιταλία και την Εσθονία, γύρω στο 20% των γιατρών διαφωνούν για τη συμβατότητα των εμβολίων με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, ενώ στην Πολωνία το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 30%.

Γιατρός από τη Σουηδία παραπονέθηκε πρόσφατα στον αρμόδιο για τα εμβόλια της UNICEF Ρόμπ Μπάτλερ ότι οι φοιτητές της ιατρικής εκπαιδεύονται μόνον 40 λεπτά για τους εμβολιασμούς και την ανοσολογία.

«Είναι σοκαριστικό», είπε ο Μπάτλερ, υπογραμμίζοντας ότι οι γιατροί είναι η πιο αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης των πολιτών και τους απογοητεύουμε από την αρχή της καριέρας τους».

(ΑΠΕ-ΜΠΕ)