Κέντρο Ιατρικής Ακριβείας ΕΚΠΑ: Από τις κατευθυντήριες οδηγίες στην εξατομικευμένη ιατρική

Το νεοσυσταθέν Κέντρο αποτελεί μία από τις τέσσερις πρώτες δομές του Εθνικού Δικτύου Ιατρικής Ακριβείας. Πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης είναι ο καθηγητής Πέτρος Σφηκάκης (Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), και μέλη του οι καθηγητές: Γεώργιος Κόλλιας (Ακαδημαϊκός και Πρόεδρος τη Επιστημονικής Επιτροπής του Κέντρου), Μελέτιος-Αθανάσιος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), Μιχαήλ Κουτσιλιέρης (Διευθυντής Εργαστηρίου Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), Βασίλειος Γοργούλης (Διευθυντής Εργαστηρίου Ιστολογίας και Εμβρυολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), Αριστείδης Ηλιόπουλος (Διευθυντής Εργαστηρίου Βιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), Νικόλαος Νικητέας (Διευθυντής Κέντρου Πειραματικής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ) και Παναγιώτης Παναγιωτίδης (Διευθυντής Μονάδας Μοριακής Διαγνωστικής στην Αιματολογία Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ).

Η έννοια της Ιατρικής Ακριβείας –η οποία αναφέρεται στην εξατομικευμένη ιατρική περίθαλψη με βάση τα ατομικά χαρακτηριστικά των ασθενών και την κατάταξή τους σε υποομάδες με βάση παράγοντες όπως η επιθετικότητα της ασθένειας ή η προβλεπόμενη ανταπόκριση στη θεραπεία– έχει πλέον αναδειχθεί ως η κατεύθυνση του μέλλοντος για την καλύτερη κατανόηση, πρόληψη και θεραπεία των ανθρώπινων νόσων.

Η Ιατρική Ακριβείας βασίζεται στη σύνθεση πληροφοριών μεγάλης κλίμακας που προέρχονται από διαφορετικές πηγές, όπως οι τεχνολογίες γονιδιωματικής, μεταγραφομικής, πρωτεομικής, καθώς επίσης και περιβαλλοντικών δεδομένων ή παραγόντων που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής των ασθενών, ώστε να δημιουργηθεί μια ολιστική περιγραφή της υγείας ή της ασθένειας κάθε ατόμου. Χρησιμοποιώντας τέτοιου είδους πληροφορίες, θα σχεδιαστούν μοντέλα που θα επιτρέπουν ακριβέστερες και πιο εξειδικευμένες επιλογές υγειονομικής περίθαλψης για τον κάθε ασθενή, τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο θεραπείας. Τα μοντέλα αυτά αναμένεται να αλλάξουν την κλινική πράξη προς μια πιο ενεργητική και προληπτική υγειονομική περίθαλψη, με σημαντικά κοινωνικo-οικονομικά οφέλη σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, μέσω της δημιουργίας του Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας στις κτιριακές εγκαταστάσεις της στου Γουδή, έχει την ευκαιρία να αποτελέσει έναν κεντρικό εθνικό κόμβο για την υλοποίηση, τον συντονισμό και την ενοποίηση προσεγγίσεων εξατομικευμένης ιατρικής στην περιοχή μας, αλλά και ως μέρος ενός πανευρωπαϊκού και παγκόσμιου δικτύου, παρέχοντας έτσι πληροφορίες σχετικά με τη διαστρωμάτωση των ασθενών, τους παράγοντες που προδιαθέτουν σε ασθένειες, και την ανταπόκριση στις θεραπείες, για συγκεκριμένους πληθυσμούς.

Οι δραστηριότητες του Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Ελληνική Ακαδημαϊκή κοινότητα και τον ελληνικό πληθυσμό, που είναι γενετικά διακριτός από τους πληθυσμούς της Αμερικής, της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, στους οποίους εστιάζουν μέχρι σήμερα οι εξατομικευμένες προσεγγίσεις στην ιατρική. Διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες μπορεί να παρουσιάζουν διαφορική ευπάθεια σε ασθένειες, διαφορετική ανταπόκριση στη θεραπεία και ίσως να απαιτούν ξεχωριστά διαγνωστικά και προγνωστικά εργαλεία.

Τα πρώτα ερευνητικά προγράμματα του Κέντρου θα επικεντρωθούν στην ογκολογία και στη συνέχεια η έρευνα θα επεκταθεί στα αυτοάνοσα νοσήματα και σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις.

Ήδη, σε εξέλιξη βρίσκεται το πρώτο έργο του Κέντρου με τίτλο pMedGR, το οποίο αφορά την ανάπτυξη της ερευνητικής υποδομής (τεχνολογιών αιχμής) για την εξατομικευμένη ιατρική. Χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ 2014-2020 με 4 εκατ. ευρώ. Στο πλαίσιο του pMedGR, αναπτύσσονται μονάδες παροχής υπηρεσιών σε νέες βιοτεχνολογίες, όπως Γονιδιωματική, Μεταγραφομική, Πρωτεομική, Κυτταρομετρία Μάζας (CyTOF), ανάλυση μεταγραφωμάτων μοναδιαίων κυττάρων (single-cell technologies), Βιοπληροφορική Ανάλυση, Σύνθεση και Μοντελοποίηση Δεδομένων κ.ά. Οι Μονάδες αυτές θα λειτουργούν με πιστοποιημένες διαδικασίες λειτουργίας, ώστε να υπηρετούν τη δημόσια υγεία και να αποτελούν τη βάση για την ιατρική έρευνα, εκπαίδευση και καινοτομία.

Σε επόμενη φάση και εφόσον εξασφαλιστεί η απαραίτητη χρηματοδότηση, το Κέντρο θα ξεκινήσει την καταγραφή του ελληνικού γονιδιώματος, με γεωγραφική και κληρονομική κάλυψη του ελλαδικού χώρου.

Κεντρική φωτογραφία: Ευρωκίνηση