Aids: Λιγότερα τα κρούσματα, αλλά ακάλυπτοι οι οροθετικοί από εξετάσεις

Την τελευταία πενταετία ειδικότερα, καταγράφεται στην Ελλάδα μία πτωτική τάση των νέων διαγνώσεων επιστρέφοντας στα επίπεδα πριν το 2010.

Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν μία ενθαρρυντική ένδειξη, σύμφωνα με το Επιδημιολογικό δελτίο του ΚΕΕΛΠΝΟ, το οποίο σημειώνει ακόμη τα εξής: Η Ελλάδα διαθέτει δωρεάν τις πιο σύγχρονες θεραπείες στα οροθετικά άτομα, διαθέτει άρτια καταρτισμένο στον HIV ιατρικό και επιστημονικό προσωπικό και έχει διαχειριστεί με επιτυχία κρίσιμες καμπές της επιδημίας, όπως με το πρόγραμμα «Αριστοτέλης» μετά την επιδημική έκρηξη στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας, τη διετία 2011-2012. Ωστόσο απαιτείται εγρήγορση και συντονισμός της πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας και των ίδιων των ανθρώπων που ζουν με HIV σε μία σειρά από ζητήματα.

Τα παραπάνω στοιχεία, παρέθεσαν χθες οι επιστήμονες, στη διάρκεια συνέντευξης τύπου με την ευκαιρία του 29ου Πανελληνίου Συνεδρίου AIDS, και με αφορμή την Παρασκευή 1η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του aids.

Χωρίς εξετάσεις εδώ και ενάμιση χρόνο

Ωστόσο τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, τα οροθετικά άτομα ζουν σε καθεστώς ανασφάλειας για την υγεία τους και ανησυχίας για την πιθανή έκθεση των συντρόφων τους στον ιό του HIV. Και αυτό,διότι οι εξετάσεις για τη μέτρηση του ιικού φορτίου και της γονοτυπικής αντοχής γίνονται πλέον μόνο σε κατεπείγουσες περιπτώσεις, λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων στα εργαστήρια των τεσσάρων κέντρων αναφοράς της χώρας. Το πρόβλημα είναι οξύτατο κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για τις εξετάσεις ιικού φορτίου και σε όλη την Ελλάδα για τη γονοτυπική αντοχή. Έτσι οι άνθρωποι που ζουν με HIV δεν είναι σε θέση να διακριβώσουν την κατάσταση της υγείας τους και αν εξακολουθούν να παραμένουν μη μεταδοτικοί.

Επιπλέον, η αβεβαιότητα επιτείνεται καθώς πολλά άτομα καλούνται να αντικαταστήσουν το πρωτότυπο με γενόσημο φάρμακο ή πρέπει να αλλάξουν θεραπευτικό σχήμα, χωρίς όμως να έχουν πρόσβαση στην εξέταση που θα επιβεβαιώσει την ανταπόκριση στο καινούργιο σκεύασμα. Επίσης οι γιατροί δε μπορούν να ελέγξουν με το συγκεκριμένο δείκτη τη σωστή τήρηση της αγωγής από τον ασθενή. Οι ελλείψεις αντιδραστηρίων δεν είναι αποτέλεσμα ανεπαρκών κονδυλίων, αλλά οφείλονται σε γραφειοκρατικά ζητήματα περάτωσης διαγωνισμών για την αγορά τους. Η «Θετική Φωνή» υποστηρίζει σαφώς τη διενέργεια διαγωνιστικών διαδικασιών για την εξοικονόμηση πόρων, ωστόσο μέχρι την ολοκλήρωσή τους απαιτείται μία άμεση πολιτική πρωτοβουλία από το Υπουργείο Υγείας. Προς αυτή την κατεύθυνση, ο Σύλλογος έχει αποστείλει συνολικά εφτά επιστολές προς τον Υπουργό και έχει δημοσιεύσει δεκατρία δελτία τύπου και ανακοινώσεις τον τελευταίο ενάμιση χρόνο.

Παράλληλα με πρωτοβουλία της «Θετικής Φωνής», ο Συνήγορος του Πολίτη έχει συντάξει συνολικά τρεις αναφορές για το θέμα, καλώντας τα εμπλεκόμενα μέρη να διευκρινίσουν τους λόγους των ελλείψεων και να θέσουν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα επίλυσης του ζητήματος.

Οι εκπρόσωποι της Θετικής Φωνής αλλα και ο επικεφαλής της Ελληνικής Εταιρίας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS κ. Μάριος Λαζανάς, επισήμαναν πως υπάρχει μια γκρίζα ζώνη στο θέμα του μητρώου ασθενων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ, στον ευρωπαϊκό αρμόδιο φορέα ECDC, στην Ελλάδα απο το σύνολο των ανθρώπων που ζουν με HIV εχει διαγνωστεί το 78%, εχει ξεκινήσει θεραπεία το 52% και έχει επιτύχει μη ανιχνεύσιμο φορτίο μολις το 39%. Αντιρετροική θεραπεία δεν ελάμβαναν 4.281 διαγνωσμένα οροθετικά άτομα. Ωστόσο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Θετικής Φωνής και των Μονάδων Λοιμώξεων ο αριθμός των οροθετικών ατόμων που δεν ελάμβαναν θεραπεία δεν ξεπερνάει τις 2.000.

Τα Checkpoint 5 χρόνια στην υπηρεσία της δημόσιας υγείας

Τα Κέντρα Πρόληψης και Εξέτασης «Checkpoint» έχουν διενεργήσει από το 2013 πάνω από 75.000 δωρεάν εξετάσεις για HIV, ηπατίτιδες Β και C και σύφιλη, υπό την επιστημονική εποπτεία του ΚΕΕΛΠΝΟ. Το 45% των ατόμων αυτών δεν είχε κάνει αντίστοιχη εξέταση ποτέ στο παρελθόν. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω ευαισθητοποίησης του πληθυσμού, αλλά και την αναγκαιότητα ύπαρξης και αναβάθμισης αντίστοιχων πρωτοβουλιών.

Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία του ΚΕΕΛΝΠΟ, τις δύο προηγούμενες χρονιές (2015-2016), καθώς και το 2017, στα «Checkpoint» καταγράφηκε πάνω από το 30% των νέων διαγνώσεων HIV στη χώρα. Το ποσοστό επιτυχούς διασύνδεσης των ατόμων με αντιδρών αποτέλεσμα με το εθνικό σύστημα υγείας ξεπερνά το 95%.

Επικαιροποίηση του μητρώου ασθενών του ΚΕΕΛΠΝΟ

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει το ΚΕΕΛΠΝΟ στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), στην Ελλάδα από το σύνολο τον ανθρώπων που ζουν με HIV έχει διαγνωστεί το 78%, έχει ξεκινήσει θεραπεία το 52% και έχει επιτύχει μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο μόλις το 39%. Αντίστοιχα στην Ευρώπη, έχει διαγνωστεί το 83%, λαμβάνει φάρμακα το 70% και πάνω από 6 στους 10 έχουν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο.

Άμεση έναρξη θεραπείας για όλα τα διαγνωσμένα άτομα

Η Ελλάδα έχει υιοθετήσει τις διεθνείς και ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες που συνιστούν άμεση έναρξη θεραπείας από τη στιγμή της διάγνωσης, για τη διαφύλαξη τόσο της ατομικής, όσο και της δημόσιας υγείας. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ φαίνεται πως μέχρι και τον Οκτώβριο του 2017, αντιρετροϊκή θεραπεία δε λάμβαναν 4.281 διαγνωσμένα οροθετικά άτομα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της «Θετικής Φωνής» και των Μονάδων Λοιμώξεων, ο αριθμός αυτός δεν ξεπερνάει τις 2.000. H πολιτεία θα πρέπει να μεριμνήσει για την επαλήθευσή του και να διασφαλίσει την άμεση πρόσβασή των ανθρώπων αυτών στη θεραπεία.

Οι συνθήκες στις Μονάδες Λοιμώξεων

Όπως τόνισε ο κ. Λαζανάς, η αύξηση κάθε έτος του συνολικού αριθμού των οροθετικών ατόμων λόγω της χρόνιας φύσης της νόσου, συνοδεύεται τα τελευταία χρόνια από μείωση των δαπανών και υποστελέχωση των Μονάδων Λοιμώξεων. Ο φόρτος εργασίας του ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού τους είναι πλέον τόσο αυξημένος, σε βαθμό που πολλές Μ.Ε.Λ. αδυνατούν να αναλάβουν νέα περιστατικά αντιδρώντων αποτελεσμάτων των Κέντρων Πρόληψης και Εξέτασης «Checkpoint», παρά τις προσπάθειες των ιατρών να ανταποκριθούν στο έργο τους κάτω από δύσκολες συνθήκες. Το Υπουργείο Υγείας οφείλει να καταγράψει τις πραγματικές ανάγκες που εγγυόνται την εύρυθμη λειτουργία των Μονάδων και να προχωρήσει στην πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού.

Κλειστούς προϋπολογισμούς, ζητά η Θετική Φωνή

Η «Θετική Φωνή» διατυπώνει πάγια τα τελευταία χρόνια την ανάγκη τήρησης κλειστού προϋπολογισμού για την προμήθεια των αντιρετροϊκών φαρμάκων από τα νοσοκομειακά φαρμακεία. Πρόκειται για μία ανελαστική δαπάνη, ο ρυθμός αύξησης της οποίας μπορεί κατά ελάχιστο να υπολογιστεί από τα επιδημιολογικά στοιχεία. Επιπρόσθετα, η τήρηση αποθέματος φαρμάκων για ένα μήνα, μπορεί να αποτελέσει ασφαλιστική δικλείδα σε έκτακτες περιστάσεις, ενώ η διάθεση των φαρμάκων ανά τρίμηνο στους ασθενείς θα μειώσει το φόρτο εργασίας στις μονάδες και στα φαρμακεία.
Εξοικονόμηση πόρων μπορεί να επιτευχθεί και με τη χρήση γενοσήμων. Η «Θετική Φωνή» είναι υπέρ αυτού του μέτρου, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών και των ελληνικών κατευθυντήριων οδηγιών θεραπείας. Προτείνει ωστόσο ενημέρωση των ασθενών, καθώς και πρόσβαση στη μέτρηση του ιικού φορτίου μετά την αντικατάσταση του πρωτοτύπου, ώστε να καθησυχάζονται στην πράξη οι όποιες αμφιβολίες για την υγεία τους.

Εθνικό Σχέδιο Δράσης

Από την πλευρά του, ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, κ. Γιάννης Κυριόπουλος, υπογράμμισε μεταξύ άλλων τα εξής: «Χρειάζεται επαναδιαπραγμάτευση με τις εταιρίες για τις τιμές των φαρμάκων, η δυνατότητα της υποκατάστασης σε κάποια φάρμακα, εφόσον το επιτρέπουν οι γιατροί, υπέρβαση των εμποδίων της γραφειοκρατίας με την οποία βρίσκονται αντιμέτωποι γιατροί και ασθενείς. Ετσι θα έχουμε έναν κλειστό προϋπολογισμό που θα μας επιτρέψει να εφαρμόσουμε ένα καλά δομημένο εθνικό σχέδιο δράσης».

Συνολικά, οι διαγνωστικές εξετάσεις, η θεραπεία, η νοσηλεία των οροθετικών ατόμων στη χώρα μας εκτιμάται ότι κυμαίνεται από 95 έως 105 εκατ. ευρω τον χρονο.

Το Υπουργείο Υγείας, έχει ήδη εξαγγείλει την κατάρτιση ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου για την αντιμετώπιση του HIV στην Ελλάδα, με τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων, των γιατρών, των ακαδημαϊκών και της ίδιας της κοινότητας των ανθρώπων που ζουν με τον ιό. Με τον τρόπο αυτό η εθνική προσπάθεια θα αποκτήσει κεντρικό συντονισμό, χρονοδιάγραμμα, προϋπολογισμό και παρακολούθηση των στόχων. Μόνο έτσι η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει την επίτευξη του στόχου 90-90-90 του UNAIDS μέχρι το 2020. Ο στόχος αυτός συνίσταται στη διάγνωση του 90% των ατόμων που ζουν με HIV, το 90% αυτών να υποβάλλεται σε θεραπεία και το 90% αυτών να εμφανίζει μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο.

Τη συνδρομή όλων να φροντίσουμε για την κανονικότητα της ζωής των οροθετικών ατόμων, πέρα απο τη θεραπεία που τους εξασφαλίζει η πολιτεία, ζήτησε κατά την ομιλία της, στην παρουσίαση της εκδήλωσης, η δημοσιογράφος κυρία Έλλη Στάη. «Πρέπει να διώξουμε τον φόβο, να σπάσουμε τα περιθώρια, να δείξουμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας», είπε χαρακτηριστικά η κυρία Στάη.

Ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας, όπως τονίστηκε τέλος, θα συνεχίσει να στηρίζει και να συμμετέχει ενεργά σε όλες τις προσπάθειες αναχαίτισης και περιορισμού του HIV/AIDS στην Ελλάδα. Ο στόχος για τη χώρα μας, θα πρέπει να τεθεί πάνω από τον παγκόσμιο στόχο του UNAIDS, στο 95-95-95 για την επόμενη πενταετία και προς την κατεύθυνση αυτή, απαιτείται συνεργασία και συντονισμός όλων των φορέων σε μία εθνική προσπάθεια.

Διαβάστε ακόμη:

Έξαλλοι οι οροθετικοί με τις ελλείψεις αντιδραστηρίων - «Θα τα πούμε στα δικαστήρια»