Παγκόσμια καινοτομία: Δημιουργήθηκαν ωάρια εργαστηρίου από βλαστοκύτταρα
Ιάπωνες επιστήμονες δημιούργησαν για πρώτη φορά λειτουργικά ωάρια ποντικιών σε κυτταρικές καλλιέργειες στο εργαστήριό τους. Είναι η πρώτη φορά που δημιουργούνται ωάρια έξω από το σώμα ενός πειραματόζωου. Τα εργαστηριακά αυτά ωάρια, στη συνέχεια, γονιμοποιήθηκαν κανονικά και έφεραν στον κόσμο υγιή και γόνιμα ποντικάκια.
Το σημαντικό αυτό επίτευγμα στο πεδίο της βιολογίας μπορεί πιθανώς να αξιοποιηθεί μελλοντικά και στους ανθρώπους, παρέχοντας τεχνητά ωάρια σε ζευγάρια που αδυνατούν να κάνουν παιδί. Θα χρειαστούν βέβαια πολλά χρόνια ακόμη (τουλάχιστον δέκα) για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, ενώ ήδη εκφράζονται ανησυχίες τόσο σε επίπεδο ασφάλειας, όσο και ηθικής, αφού πιθανά σφάλματα στα εργαστηριακά ωάρια θα περάσουν και στις επόμενες γενιές.
Το ωάριο είναι το μόνο είδος κυττάρου που μπορεί να διαιρεθεί και να παράγει οποιοδήποτε άλλο είδος κυττάρου, μια διαδικασία που οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη κατανοήσει πλήρως. Τα θηλυκά γεννητικά κύτταρα, μετά από μια σειρά βιολογικών διαδικασιών, αναπτύσσονται σε ώριμα και λειτουργικά ωάρια.
Εδώ και χρόνια, οι αναπτυξιακοί βιολόγοι πασχίζουν να κάνουν το ίδιο, χρησιμοποιώντας ως αφετηρία βλαστικά ή πολυδύναμα κύτταρα –κάτι που φαίνεται ότι τώρα το πέτυχαν.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπαραγωγικό βιολόγο Κατσουχίκο Χαγιάσι του Πανεπιστημίου Κιούσου, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature, χρησιμοποίησαν ως σημείο εκκίνησης εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα, καθώς και αναπρογραμματισμένα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα από ενήλικα δερματικά κύτταρα από την ουρά των ποντικιών.
Στη συνέχεια, κατάφεραν στο εργαστήριό τους να κάνουν αυτά τα βλαστικά και πολυδύναμα κύτταρα να ωριμάσουν, έτσι ώστε να γίνουν κανονικά ωάρια. Σε επόμενη φάση, χρησιμοποίησαν αυτά τα εργαστηριακά ωάρια για εξωσωματική γονιμοποίηση με σπέρμα και τα έμβρυα που προέκυψαν τα εμφύτευσαν σε θηλυκά ποντίκια.
Τελικά, γεννήθηκαν υγιή ποντικάκια, τα οποία, με τη σειρά τους, όταν μεγάλωσαν, αποδείχθηκαν γόνιμα, αφού γέννησαν τους δικούς τους απογόνους. Να σημειωθεί ότι από τα περίπου 300 εργαστηριακά ωάρια που γονιμοποιήθηκαν, μόνο 11 κατέληξαν σε φυσιολογικές κυήσεις –ποσοστό επιτυχίας που θεωρείται αρκετά χαμηλό.
Σε κάθε περίπτωση, προς το παρόν οι επιστήμονες δεν μπορούν να είναι σίγουροι ότι η ίδια τεχνική θα «δουλέψει» και στα ανθρώπινα ωάρια και ότι κάποτε ο γιατρός θα μπορεί να πάρει κύτταρα από το δέρμα μιας γυναίκας και να τα μετατρέψει αρχικά σε βλαστικά κύτταρα και μετά σε ωάρια.
Διάφορα ερευνητικά κέντρα ανά τον κόσμο αναμένεται ότι τώρα θα επιχειρήσουν να επαναλάβουν το ιαπωνικό επίτευγμα με μεγαλύτερα ζώα, όπως χοίρους και πρόβατα.
Διαβάστε επίσης:
Πρωτοποριακή θεραπεία με δερματικά βλαστοκύτταρα αναγεννά την καρδιά
Ανθρώπινα όργανα προς μεταμόσχευση αναπτύσσονται μέσα σε χοίρους
