Προσωπαγνωσία: Συναντώντας γνωστούς... αγνώστους

Μπορεί να σας έχουν ξαναδεί, ωστόσο το πρόσωπό σας δεν τους θυμίζει τίποτα. Άτομα που πάσχουν από προσωπαγνωσία δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν ακόμη τους γονείς τους.

Η Σίλβια Τίπμαν, μία 29χρονη πτυχιούχος βιοπληροφορικής απότο Κέμνιτς, έχει μία καθημερινότητα γεμάτη προκλήσεις, καθώς δυσκολεύεται να συγκρατήσειστη μνήμη της τα χαρακτηριστικά των προσώπων. «Μία φορά συνάντησα στο δρόμο μίαΙσπανίδα. Με χαιρέτησε θερμά, αλλά δεν είχα ιδέα ποια ήταν», λέει η ίδια.«Μάθαινα μαζί της ισπανικά και είχαμε συναντηθεί ήδη τρεις φορές. Αυτό με έκανενα νιώσω πολύ άβολα».

Η Σίλβια πάσχει από μία διαταραχή που οι ψυχολόγοι ονομάζουνπροσωπαγνωσία. Οι ασθενείς δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα άτομα τουπεριβάλλοντός τους από τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους.

Αυτό εμφανίζεται, για παράδειγμα, όταν παρακολουθούν ταινίεςή θεατρικές παραστάσεις. Δεν είναι λίγες οι φορές που ξεχνούν τα δρώντα πρόσωπαστη ροή του έργου ήδη από την επόμενη σκηνή. Χειρότερο, όμως, είναι ότανσυναντά κανείς ανθρώπους που ήδη γνωρίζει. «Μερικοί εκνευρίζονται. Κάποιοι μεθεωρούν ψηλομύτα όταν δεν τους αναγνωρίζω», λέει η Σ. Τίπμαν.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες τουλάχιστον τρία στα εκατό άτομααντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αναγνώριση των προσώπων.

Όπως εξηγεί ο καθηγητής Βιολογικής και Γνωστικής Ψυχολογίαςστο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, Γιάνεκ Λομπμάιερ, που ειδικεύεται στο συγκεκριμένοερευνητικό πεδίο, το πρόβλημα στη συγκεκριμένη διαταραχή είναι αποκλειστικά ηαδυναμία του πάσχοντος να θυμάται τα χαρακτηριστικά των προσώπων.

Η συγκεκριμένη διαταραχή είναι εκ γενετής, αλλά μπορεί ναεκδηλωθεί και ως αποτέλεσμα κάποιου τραυματισμού ή εγκεφαλικών επεισοδίων, που πλήττουνσυγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.

Μάλιστα, είναι πιθανό σε ακραίες περιπτώσεις οι πάσχοντες ναμην μπορούν να αντιληφθούν ότι έχουν κάποιο πρόσωπο μπροστά τους.

Η προσωπαγνωσία είναι αποτέλεσμα δυσλειτουργίας διαφορετικώναντιληπτικών δομών στον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Οι υγιείς άνθρωποι πρώτα επεξεργάζονται τη μορφή, ότανπρωτοβλέπουν ένα πρόσωπο, ακολούθως το ερέθισμα προωθείται σε συγκεκριμένεςπεριοχές του εγκεφάλου, στην περιοχή των κροτάφων, ενώ ένα τρίτο τμήμα τουεγκεφάλου εξετάζει αν έχουν καταγραφεί προηγούμενα βιώματα με το εκάστοτεπρόσωπο.

Επίσης, ένας ξεχωριστός τομέας του εγκεφάλου επεξεργάζεταιτη μιμική του προσώπου και τις κινήσεις των ματιών και ένας άλλοςεπικεντρώνεται στα σταθερά χαρακτηριστικά.

«Όλοι οι τομείς πρέπει να συνεργάζονται καλά, σαν ορχήστρα,προκειμένου να αναγνωριστεί ένα πρόσωπο. Όταν αυτό δεν συμβαίνει,δημιουργούνται προβλήματα», εξηγεί ο Λομπμάιερ, σημειώνοντας ότι πολλοί πάσχοντες αγνοούν ότι φέρουν αυτή τηδιαταραχή.

Οι περισσότεροι νομίζουν ότι έχουν κακή μνήμη ή προβλήματασυγκέντρωσης. Ωστόσο, ακόμη και πρόσωπα με προσωπαγνωσία μπορούν νααντεπεξέλθουν σχετικά εύκολα στις καθημερινές συναντήσεις, βρίσκοντας άλλουςτρόπους να αναγνωρίζουν γνωστά άτομα. «Τα θυμούνται, για παράδειγμα, από τοβάδισμα, τα ρούχα που φορούν ή τη φωνή» εξηγεί ο Γιάνεκ Λομπμάιερ.