Το ΕΣΠΑ «οξυγόνο» για την χώρα: Επιστολή στον πρωθυπουργό

Μία ενδιαφέρουσα και επίκαιρη πρότασηγια τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα μας σε θέματα έρευνας, τεχνολογίαςκαι καινοτομίας στην διαχείριση του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020, απευθύνει με επιστολήτου προς τον πρωθυπουργό κ. Αντώνη Σαμαρά και τους υπουργούς Οικονομικών καιΑνάπτυξης κ.κ. Γ. Στουρνάρα και Κ. Χατζηδάκη, ο καθηγητής Χημείας και αντιπρόεδρος του ΔΣ του ΕπιστημονικούΠάρκου Πατρών κ. Γιάννης Ματσούκας.

Το ΕΣΠΑ, σύμφωνα με τον καθηγητή, αποτελεί την μοναδική ευκαιρία να εξέλθει η χώρα μας από την παρατεταμένη ύφεση και να θέσει τα θεμέλια μιας υγιούς οικονομίας.

Στην επιστολή του ο κ.Ματσούκας, τονίζει ότι στην χώρα μας υπάρχει η καινοτομία, η Αριστεία υπάρχει το Ανθρώπινο Δυναμικό στα Πανεπιστήμια, στα ΕρευνητικάΙδρύματα και στις Ελληνικές Επιχειρήσεις, στοιχεία, τα οποία πρέπει νααξιοποιηθούν. Ωστόσο, απαραίτητηπροϋπόθεση για τη σωστή διαχείριση και αξιοποίηση του Προγράμματος ΕΣΠΑ2014-2020 είναι ο ανθρώπινος παράγοντας, σημειώνει, οποίος πρέπει ναδιακρίνεται από Ήθος, Διαφάνεια, Εξωστρέφεια, Εξειδίκευση, Τεχνογνωσία και Όραμα.

Ο καθηγητής προτείνειακόμη, την δημιουργία ενός ΕθνικούΠαρατηρητηρίου Καινοτομίας αλλά και ενός Εθνικού Συμβουλίου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας το οποίο θααξιολογεί τις υπό υποβολή προτάσεις στο ΕΣΠΑ, προτάσεις που θα χαρακτηρίζονταιαπό Αριστεία, Πρωτοπορία, Καινοτομία και προοπτική Ανταγωνιστικού Προϊόντος.

Το πλήρες κείμενο της επιστολήςτου έχει ως εξής:

«Με αφορμή δημοσιεύματα για τις συζητήσειςστο Υπουργείο Οικονομικών και στο Υπουργείο Ανάπτυξης, σχετικά με τη διαχείρισητων 16 δις € του Κοινοτικού Προγράμματος ΕΣΠΑ για την περίοδο 2014 -2020, θαήθελα να σας μεταφέρω κάποιες σκέψεις και προτάσεις. Στα Υπουργεία συζητείται ηπρόθεση της Ε.Ε. όπως η διαχείριση του ΕΣΠΑ στην Ελλάδα να γίνεται από ΕυρωπαϊκήΑναπτυξιακή Τράπεζα, με γνωμοδοτικό όργανο το ΣΕΒ.

Αρκετά από τα χρήματα του ΕΣΠΑ προορίζονται και πρέπει να επενδυθούν στηνΚαινοτομία και στην Ανάπτυξη της Χώρας, με νέα Προϊόντα, Υπηρεσίες καιΑνταγωνιστικότητα, προκειμένου να φέρουν Πλούτο και Ανάπτυξη στη Χώρα. Η μέχριτώρα διαχείριση Έργων ΕΣΠΑ από τις Περιφέρειες δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματασε δράσεις ΕΤΑΚ (Έρευνα- Τεχνολογική Ανάπτυξη- Καινοτομία), καθώς τα κονδύλια πουπροορίζονταν για αυτό το σκοπό διοχετεύονταν συνήθως σε δράσεις που λίγη σχέσηείχαν με την Καινοτομία και την Παραγωγικότητα.

Η πρόταση για την Διαχείριση και την Εποπτεία από μία Αναπτυξιακή ΕυρωπαϊκήΤράπεζα με γνωμοδοτικό ρόλο του ΣΕΒ – η οποία έγινε στην βάση της διασφάλισηςτης αξιοποίησης των πόρων της Ε.Ε. για Καινοτομία και Παραγωγικότητα – παρουσιάζειμια καινούργια μη δοκιμασμένη συνταγή η οποία υπό τις παρακάτω προϋποθέσεις θαμπορούσε να είναι ενδιαφέρουσα:

- Ηεποπτεύουσα αρχή θα πρέπει να είναι η ΓΓΕΤ με γνωμοδοτικό όργανο, πέραν του ΣΕΒπου προτείνεται, και ένα Όργανο αντίστοιχο του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας καιΤεχνολογίας (ΕΣΕΤ), που θα περιλαμβάνει διακεκριμένους Έλληνες του Εξωτερικούκαι του Εσωτερικού με διεθνείς διακρίσεις στην Καινοτομία και στηνΕπιχειρηματικότητα. Το Όργανο αυτό θα μπορούσε να ονομάζεται Εθνικό Συμβούλιο Καινοτομίας καιΕπιχειρηματικότητας (ΕΣΚΕ) και να αξιολογεί σε συνεργασία με το ΕΣΕΤ, υπότην εποπτεία της ΓΓΕΤ, προτάσεις που χαρακτηρίζονται από Αριστεία, Πρωτοπορία, Καινοτομίακαι προοπτική Ανταγωνιστικού Προϊόντος.

- ΤοΕΣΕΤ και το αντίστοιχο ΕΣΚΕ θα πρέπει να έχουν έναν γνωμοδοτικό ρόλο προς την ΓΓΕΤ,η οποία θα εποπτεύει το συντονισμό της διαχείρισης των χρημάτων ΕΤΑΚ του ΕΣΠΑπρος δράσεις στις Περιφέρειες, οι οποίες να μπορούν να φέρουν Παραγωγικότητα καιΑνάπτυξη στις επιμέρους περιοχές και στη Χώρα. Οι δράσεις αυτές μπορούν ναπροέρχονται από τον Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα, όπως Πανεπιστήμια, ΕρευνητικάΙδρύματα και Καινοτόμες Επιχειρήσεις στις επιμέρους Περιφέρειες.

- Η είσοδος τουΙδιωτικού Τομέα στη διαχείριση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ δεν θα πρέπει να είναιταμπού. Οι τέσσερις Ελληνικές Συστημικές Τράπεζες που έχουν παραμείνει (και οιοποίες ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας)θα μπορούσαν δυνητικά να παίξουν ενεργό ρόλο στη διαχείριση των κονδυλίων τουΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί, παραδείγματοςχάρη, με την ανάθεση σε ΑναπτυξιακήΕπενδυτική Τράπεζα του ομίλου τους τηςδιαχείρισης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, καιιδιαίτερα εκείνων που έχουν να κάνουν με δράσεις ΕΤΑΚ, σε συνθήκες διαφάνειαςκαι αξιοκρατικής αξιολόγησης που θα εγγυώνται το ΕΣΕΤ και το ΕΣΚΕ. Αν μάλιστα πειστούν ναενεργοποιήσουν για αυτό το σκοπό και εταιρείες (των ομίλων) που δραστηριοποιούνταιστο χώρο του seed capital, venture capital, business angels, κ.α. τότε είναι πολύ πιθανό στη νέα περίοδο2014-2020 οι δαπάνες για έρευνας και ανάπτυξης (και ιδιαίτερα οι ιδιωτικέςεπενδύσεις) να αρχίσουν να αυξάνονται ως ποσοστό του ΑΕΠ.

- Περαιτέρωενισχυτική των παραπάνω προσπαθειών, είναι και η πρόταση για τη δημιουργία ενόςΕθνικού Παρατηρητηρίου Καινοτομίας,το οποίο, μεταξύ άλλων, θα μπορεί να μετρά και τις περιφερειακές επιδόσεις σεδράσεις ΕΤΑΚ ετησίως και να προτείνει τις αναγκαίες αναθεωρήσεις καιπαρεμβάσεις, κατά τα πρότυπα που έχει φτιάξει και ο ΣΕΒ το ΠαρατηρητήριοΕπιχειρηματικού Περιβάλλοντος (http://www.observatory.org.gr/).

- ΚάθεΠεριφέρεια επίσης πρέπει να αναδείξει το καινοτομικό και ερευνητικό δυναμικότης και τα προϊόντα της με πρόταση για ΣτρατηγικήΈξυπνης Ειδίκευσης, κάτι που έχει κάνει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας με τηνπρόταση RIS3,όπου περιλαμβάνονται σημαντικές δράσεις και εν δυνάμει καινοτομικά προϊόντα,που μπορούν να φέρουν Πλούτο και Ανάπτυξη στην Περιφέρεια και την Χώρα.

- Οιδράσεις που μπορούν να φέρουν Ανάπτυξη στη Χώρα, έχουν ήδη επιλεγεί από τηνΕ.Ε. και είναι "Καινοτόμα Φάρμακα -Εμβόλια", "Αεροναυτική – Περιβάλλον", "ΒιομηχανίεςΒιολογικής Δράσης – Τρόφιμα", "Κυψελίδες Καυσίμου και Υδρογόνου –Ενέργεια" και "Ηλεκτρονικές Εφαρμογές".

- Απαραίτητηπροϋπόθεση για τη σωστή διαχείριση και αξιοποίηση του Προγράμματος ΕΣΠΑ2014-2020 είναι ο ανθρώπινος παράγοντας, ο οποίος πρέπει να διακρίνεται από Ήθος, Διαφάνεια, Εξωστρέφεια, Εξειδίκευση, Τεχνογνωσία και Όραμα.