Το κολλαγόνο της ομορφιάς πιο ανθεκτικό από το ... ατσάλι
Το κολλαγόνο είναι η κυριότερη δομική πρωτεΐνη του ανθρώπινου σώματος, η οποία αποτελείται από τρεις πρωτεϊνικές αλύσους, περιελισσόμενες η μια γύρω από την άλλη σε μια σφιχτή τριπλή έλικα.
Αυτή η μοναδική δομή προσδίδει στο κολλαγόνο αντοχή τάνυσης μεγαλύτερη από αυτή του ατσαλιού. Το κολλαγόνο αποτελεί περίπου το 33% των πρωτεϊνών του ανθρώπινου σώματος. Αυτή η πρωτεΐνη λοιπόν ‘’υποστηρίζει’’ τους διάφορους ιστούς και τα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού και αποτελεί τον διάμεσο για τη στήριξη αυτών στις οστικές δομές.
Για την ακρίβεια, και τα οστά επίσης αποτελούνται από κολλαγόνο συνδεδεμένο με διάφορα ιχνοστοιχεία, όπως είναι το ασβέστιο και ο φώσφορος.Το κολλαγόνο κατέχει έναν καθοριστικό ρόλο, συγκεκριμένα παρέχει το κατάλληλο υποστηρικτικό δίκτυο στα κύτταρα, ώστε αυτά να μπορούν να διαφοροποιηθούν και να αναπτυχθούν στους διάφορους ιστούς, με τρόπο παρόμοιο με τον οποίο οι ατσάλινες ράβδοι υποστηρίζουν μια κατασκευή από μπετόν.
Αυτό το δίκτυο του κολλαγόνου ενώνει τα κύτταρα μεταξύ τους και παρέχει το κατάλληλο περιβάλλον, μέσα στο οποίο τα κύτταρα αναπτύσσονται και λειτουργούν, και οι ιστοί και τα οστά επουλώνονται.
Κολλαγόνο και ομορφιά
Το κολλαγόνο αποτελεί το 75% της σύστασης του δέρματός μας. Έτσι η σφριγηλή απαλή όψη του νεανικού δέρματος οφείλεται κατά κύριο λόγο στη παρουσία ικανής (φυσιολογικής ) ποσότητας κολλαγόνου. Εξαιτίας αυτού, πολλοί αναζητούν νέους τρόπους να αυξήσουν τα επίπεδα του κολλαγόνου στο δέρμα, ώστε να αποκατασταθούν παλαιές βλάβες. Η αποδόμηση του υγιούς κολλαγόνου και η μείωση της παραγωγής του οδηγεί στην εμφάνιση ανεπιθύμητων ρυτίδων και στη γερασμένη όψη του δέρματος.
Η σύνθεση του κολλαγόνου
Το κολλαγόνο παράγεται από τους ινοβλάστες, οι οποίοι είναι καταλλήλως διαφοροποιημένα δερματικά κύτταρα, εντοπιζόμενα κυρίως στην επιδερμίδα. Οι ινοβλάστες είναι επίσης υπεύθυνοι για την παραγωγή και άλλων δομικών πρωτεϊνών του δέρματος, όπως είναι η ελαστίνη (πρόκειται για την πρωτεΐνη, η οποία προσδίδει στο δέρμα την ελαστικότητα του) και οι γλυκοζαμινογλυκάνες (CAGs). Οι γλυκοζαμινογλυκάνες αποτελούν τη θεμέλια ουσία, την υπεύθυνη για την καλή ενυδάτωση του δέρματος.
Για να ξεκινήσουν οι ινοβλάστες να παράγουν ή να διακόψουν την παραγωγή κάποιας από τις παραπάνω πρωτεΐνες θα πρέπει να δεχτούν το κατάλληλο σήμα. Το σήμα αυτό δίνεται με ειδικά μόρια τα οποία συνδέονται με τον κατάλληλο υποδοχέα στη μεμβράνη στην εξωτερική επιφάνεια των ινοβλαστών. Όταν ο κατάλληλος υποδοχέας συνδέεται με το αντίστοιχο μόριο-σηματοδότη, οι ινοβλάστες ξεκινούν την παραγωγή του κολλαγόνου.Αρχικά οι ινοβλάστες παράγουν μικρές μονάδες πρωτεΐνης, οι οποίες ονομάζονται προκολλαγόνο. Αυτές μεταφέρονται εκτός των κυττάρων των ινοβλαστών και αργότερα συνενώνονται μεταξύ τους για να σχηματίσουν το πλήρες μόριο του κολλαγόνου.
Η βιταμίνη C δρα σαν επικουρικός παράγοντας σε πολλά στάδια στην παραπάνω διαδικασία. Χωρίς την απαραίτητη ποσότητα βιταμίνης C η διαδικασία παραγωγής του κολλαγόνου παραμένει ημιτελής. Αυτή η διακοπή στην παραγωγή του κολλαγόνου μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις όπως είναι το σκορβούτο. Στο σκορβούτο ο οργανισμός είναι ανίκανος να παράγει κολλαγόνο, οπότε τελικά καταρρέει, δεδομένου ότι οι δομές που τον υποστηρίζουν εκφυλίζονται.
Η σύνθεση του κολλαγόνου λαμβάνει χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, με σκοπό να επιδιορθώνεται και να αντικαθίσταται το κατεστραμμένο κολλαγόνο των ιστών ή να αναδομούνται οι κυτταρικές δομές. Η αποδόμηση και η ανακύκλωση του γερασμένου ή κατεστραμμένου κολλαγόνου είναι μια φυσιολογική και υγιής διαδικασία, η οποία αποσκοπεί στη δημιουργία δομικών πρωτεϊνικών συστατικών, απαραίτητων για την κατασκευή νέων κυτταρικών δομών, όπως για παράδειγμα στη διαδικασία της επούλωσης. Με την ηλικία τα αποθέματα του κολλαγόνου στον οργανισμό μειώνονται τόσο λόγω μειωμένης παραγωγής όσο και εντατικότερης αποδόμησης.
Προστασία των υπαρχόντων αποθεμάτων και αποφυγή της αποδόμησης του κολλαγόνου
Ο καλύτερος τρόπος να διατηρήσει κάποιος μια υγιή και νεανική εξωτερική εμφάνιση, είναι να προστατέψει το υγιές κολλαγόνο, το οποίο διαθέτει ο οργανισμός του και να αποτρέψει κατά το δυνατό την αποδόμησή του. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με δυο κυρίως τρόπους :
1) με την αποφυγή έκθεσης σε UVA και UVB ακτινοβολία και
2) με την πρόληψη των βλαβών των οφειλόμενων στις ελεύθερες ρίζες.Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UVA και UVB) του ηλίου είναι ο παράγοντας, ο οποίος παρουσιάζει τη μείζονα συνεισφορά στην πρόωρη γήρανση του δέρματος και θεωρείται ότι είναι υπεύθυνη για το 90% των σημείων, των σχετιζόμενων με την πρόωρη γήρανση του δέρματος.
Προάγοντας τη σύνθεση νέου κολλαγόνου
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να προαχθεί η παραγωγή νέου, υγιούς κολλαγόνου. Πρώτον, μπορούμε να παρέχουμε στο δέρμα ικανό απόθεμα βιταμίνης C. Δεδομένου ότι η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για τη σύνθεση του κολλαγόνου, έχει αποδειχθεί ότι η επάρκειά της αυξάνει σημαντικά τη σύνθεσή του.
Μια μελέτη έδειξε ότι παρατεταμένη έκθεση κυττάρων ανθρώπινου συνδετικού ιστού σε βιταμίνη C, είχε ως αποτέλεσμα οκταπλάσια αύξηση του ρυθμού παραγωγής του κολλαγόνου (Murad et al.,1981).Ένας άλλος τρόπος να προαχθεί η σύνθεση του κολλαγόνου είναι η χημική απολέπιση, όπως για παράδειγμα με τη χρήση των α-υδρόξυ και πολυ-υδρόξυ οξέων, τα οποία έχουν την ικανότητα να διασπούν του δεσμούς μεταξύ των κυττάρων της κεράτινης στοιβάδας και να απομακρύνουν τα νεκρά κύτταρα του δέρματος.
Η απολέπιση προάγει την ανανέωση των δερματικών κυττάρων. Η χημική απολέπιση έχει επίσης αποδειχθεί ότι αυξάνει και το πάχος της επιδερμίδας. Ένας τρίτος τρόπος να προαχθεί η σύνθεση του κολλαγόνου είναι η παροχή κατάλληλων για τη σύνθεση αυτού πεπτιδίων. Οι ινοβλάστες φυσιολογικά διεγείρονται για την παραγωγή κολλαγόνου, όταν ένας συγκεκριμένος συνδυασμός από πεπτιδικά μόρια (παράγοντες αύξησης των ινοβλαστών) συνδέονται σε ειδικές θέσεις- υποδοχείς στην εξωτερική μεμβράνη αυτών.
Αυτά τα μόρια μπορούν να χορηγηθούν τοπικά και προάγουν σημαντικά την παραγωγή του κολλαγόνου. Πολλές εταιρίες καλλυντικών συμπεριλαμβάνουν τέτοιου είδους πεπτίδια σε προϊόντα καθημερινής περιποίησης. Επειδή στο κολλαγόνο οφείλεται η δύναμη, η αντοχή και η απαλή σφριγηλή όψη του δέρματός μας, είναι πολύ σημαντικό να προστατεύουμε και να προάγουμε την παραγωγή του κολλαγόνου. Το να προστατεύουμε το δέρμα μας σημαίνει ότι προστατεύουμε και τα επίπεδα του κολλαγόνου στον οργανισμό μας.
ΔΡ. ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΜΙΧΑΛΗΣΕΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΒΙΟΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
