5 λόγοι που η υπέρταση δεν ρυθμίζεται με αντιυπερτασικά φάρμακα

Αλλά, μερικές φορές, παρά την λήψη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης παραμένουν υψηλά. Εάν αναρωτιέστε "Γιατί δεν λειτουργεί το φάρμακο που παίρνω για την πίεση;", δεν είστε μόνοι. Διάφοροι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων, από συνήθειες τρόπου ζωής έως υποκείμενες παθήσεις υγείας.

Αυτό το άρθρο παραθέτει τους βασικούς λόγους για τους οποίους τα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση μπορεί να μην είναι αποτελεσματικά και τι μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα.

Γιατί το φάρμακό σας για την πίεση δεν έχει αποτέλεσμα

Διάφοροι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν στην αναποτελεσματικότητα των φαρμάκων για την αρτηριακή πίεση. Η κατανόηση αυτών των αιτιών μπορεί να σας βοηθήσει να λάβετε τα σωστά βήματα, για να ανακτήσετε τον έλεγχο της υγείας σας.

1. Μη τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής

• Η παράλειψη δόσεων, η λήψη του φαρμάκου σε ασυνεπείς χρόνους και η διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής χωρίς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, ακυρώνουν σημαντικά έως πλήρως την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου.
• Μερικά άτομα μπορεί να εμφανίσουν παρενέργειες και να σταματήσουν να παίρνουν τα φάρμακά τους, οδηγώντας σε αρτηριακή πίεση που μένει αρρύθμιστη.

Τι να κάνετε:

• Ορίστε υπενθυμίσεις ή χρησιμοποιήστε έναν οργανωτή χαπιών, για να διασφαλίσετε τη συνεπή λήψη του φαρμάκου σας.
• Συζητήστε τυχόν παρενέργειες με τον γιατρό σας, για να εξερευνήσετε εναλλακτικά φάρμακα ή δόσεις. ΠΟΤΕ μην σταματάτε αυθαίρετα να παίρνετε ένα φάρμακο που σας έχει συνταγογραφηθεί για συγκεκριμένο σκοπό!

2. Διατροφικές συνήθειες και τρόπος ζωής

• Η τήρηση μιας υψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο (αλάτι), επεξεργασμένα τρόφιμα και αλκοόλ διατροφής, μπορεί να εξουδετερώσει τα οφέλη της φαρμακευτικής αγωγής.
• Η καθιστική ζωή και το υπερβολικό βάρος συμβάλλουν στην ανθεκτική υπέρταση.

Τι να κάνετε:

• Υιοθετήστε μια υγιεινή για την καρδιά διατροφή, όπως η δίαιτα DASH (Διατροφικές Προσεγγίσεις για τη Διακοπή της Υπέρτασης), η οποία δίνει έμφαση στα φρούτα, τα λαχανικά και την μειωμένη πρόσληψη νατρίου.
• Ενσωματώστε τακτική σωματική δραστηριότητα, με στόχο τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας άσκησης την εβδομάδα.

3. Φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις

• Ορισμένα φάρμακα, όπως τα μη συνταγογραφούμενα αναλγητικά (ΜΣΑΦ), τα αποσυμφορητικά και τα αντισυλληπτικά χάπια, μπορεί να επηρεάσουν τη φαρμακευτική αγωγή για την αρτηριακή πίεση.
• Τα συμπληρώματα και τα φυτικά φάρμακα μπορεί επίσης να μειώσουν την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων.

Τι να κάνετε:

• Ενημερώστε τον γιατρό σας για όλα τα φάρμακα και τα συμπληρώματα που παίρνετε, για να διασφαλίσετε ότι δεν υπάρχουν αρνητικές αλληλεπιδράσεις.
• Αποφύγετε την αυτοθεραπεία χωρίς ιατρική συμβουλή.

4. Υποκείμενα νοσήματα

• Ορισμένες ιατρικές παθήσεις, όπως η νεφρική νόσος, η υπνική άπνοια και οι διαταραχές του θυρεοειδούς, μπορούν να συμβάλουν στην ανθεκτική υπέρταση.
• Ο διαβήτης και οι ορμονικές ανισορροπίες μπορεί επίσης να περιπλέξουν τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης.

Τι να κάνετε:

• Συνεργαστείτε με τον γιατρό σας, για να διαχειριστείτε τυχόν υποκείμενες παθήσεις, που μπορεί να επηρεάζουν την αρτηριακή σας πίεση.
• Οι τακτικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό πιθανών προβλημάτων υγείας.

5. Ανθεκτικότητα στα φάρμακα (ανθεκτική υπέρταση)

• Μερικά άτομα εμφανίζουν ανθεκτική υπέρταση, όπου η αρτηριακή πίεση παραμένει υψηλή παρά την λήψη πολλαπλών φαρμάκων.
• Παράγοντες όπως η γενετική (κληρονομικότητα), η φυσιολογική γήρανση και οι αγγειακές παθήσεις μπορούν να συμβάλουν στην αντίσταση στα αντιυπερτασικά φάρμακα.

Τι να κάνετε:

• Ο γιατρός σας μπορεί να προσαρμόσει το θεραπευτικό σχήμα σας, ενδεχομένως προσθέτοντας διουρητικά ή συνδυάζοντας διαφορετικές κατηγορίες φαρμάκων, για να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα.
• Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η διαχείριση του στρες και οι διατροφικές προσαρμογές, είναι κρίσιμες σε ανθεκτικές περιπτώσεις.

Τι να κάνετε εάν το φάρμακο για την αρτηριακή πίεση δεν λειτουργεί

Εάν η αρτηριακή σας πίεση παραμένει ανεξέλεγκτη παρά την λήψη φαρμάκων, εξετάστε τα ακόλουθα βήματα, για να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά το πρόβλημα:

1. Παρακολουθείτε τακτικά την αρτηριακή σας πίεση

• Χρησιμοποιήστε ένα πιεσόμετρο στο σπίτι, για να παρακολουθείτε με συνέπεια τις μετρήσεις σας.
• Διατηρήστε ένα αρχείο καταγραφής των μετρήσεων σας, για να το μοιραστείτε με τον γιατρό σας, ώστε να προβεί σε καλύτερες προσαρμογές στη θεραπεία σας.

2. Αναθεωρήστε το φάρμακό σας με τον γιατρό σας

• Ο γιατρός σας μπορεί να επαναξιολογήσει το τρέχον θεραπευτικό σχήμα σας και να προσαρμόσει τις δόσεις ή να εισαγάγει νέα φάρμακα εάν είναι απαραίτητο.
• Συζητήστε πιθανές συνδυαστικές θεραπείες που μπορεί να λειτουργήσουν καλύτερα για την κατάστασή σας.

3. Μειώστε τα επίπεδα άγχους

• Το χρόνιο στρες μπορεί να συμβάλει σε αυξημένη αρτηριακή πίεση και να μειώσει την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής.
• Εξασκηθείτε σε τεχνικές χαλάρωσης όπως ο διαλογισμός, οι βαθιές αναπνοές και η γιόγκα για να διαχειριστείτε το άγχος σας.

4. Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης

• Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων.
• Επιλέξτε πιο υγιεινές επιλογές ροφημάτων, όπως αφεψήματα από βότανα ή νερό.

5. Συμβουλές από ειδικούς

• Εάν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και οι προσαρμογές στη φαρμακευτική αγωγή δεν αποφέρουν βελτιώσεις, εξετάστε το ενδεχόμενο να επισκεφτείτε έναν ειδικό υπερτασιολόγο για περαιτέρω αξιολόγηση.
• Εξειδικευμένες εξετάσεις μπορεί να εντοπίσουν σπάνιες καταστάσεις, που συμβάλλουν στην υψηλή αρτηριακή πίεση.

Κατηγορίες αντιυπερτασικών φαρμάκων

Οι περισσότεροι ασθενείς θα χρειαστούν φαρμακευτική θεραπεία για να επιτευχθεί ο βέλτιστος έλεγχος της Αρτηριακής Πίεσης (ΑΠ).

Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Υπέρτασης, για τη θεραπεία της υπέρτασης συνιστώνται οι αναστολείς του συστήματος ρενίνης αγγειοτενσίνης (αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης και αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης), οι ανταγωνιστές ασβεστίου, τα θειαζιδικά διουρητικά τα διουρητικά τύπου θειαζιδικών (π.χ. χλωροθαλιδόνη και ινδαπαμίδη) και οι β-αναστολείς σε ιδιαίτερες καταστάσεις.

1. Αναστολείς του συστήματος ρενίνης αγγειοτενσίνης
(αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης και αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης)

Είναι από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιυπερτασικά φάρμακα. Εμφανίζουν παρόμοια αποτελεσματικότητα μεταξύ τους αλλά και με τις άλλες κατηγορίες φαρμάκων στην μείωση της καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης συσχετίζονται με σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά διακοπής της θεραπείας από ανεπιθύμητες ενέργειες σε σύγκριση με αυτές των άλλων αντιυπερτασικών σκευασμάτων. Τόσο οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης όσο και αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης μειώνουν τη λευκωματουρία περισσότερο από άλλα αντιυπερτασικά φάρμακα και είναι πιο αποτελεσματικά στην καθυστέρηση της εξέλιξης της διαβητικής και μη διαβητικής ΧΝΝ.

2. Ανταγωνιστές ασβεστίου

Χρησιμοποιούνται ευρέως για τη θεραπεία της υπέρτασης, εμφανίζουν παρόμοια αποτελεσματικότητα με τις άλλες κατηγορίες φαρμάκων στην μείωση της ΑΠ και τα μείζονα καρδιαγγειακά συμβάματα. Εμφανίζουν πολύ καλά αποτελέσματα στην μείωση του εγκεφαλικού επεισοδίου από την αναμενόμενη μείωση της ΑΠ που επιτυγχάνεται αλλά είναι λιγότερο αποτελεσματικοί στην πρόληψη της καρδιακής ανεπάρκειας. Σε μελέτες που έγιναν με ενδείξεις για βλάβες σε όργανα στόχους οι ανταγωνιστές ασβεστίου συγκρινόμενοι με άλλα αντιυπερτασικά σκευάσματα είναι πιο αποτελεσματικοί από τους β-αναστολείς στην επιβράδυνση της εξέλιξης της αθηροσκλήρωσης της καρωτίδας, στη μείωση της υπερτροφίας της αριστερής κοιλίας και της πρωτεϊνουρίας.

Είναι μια ετερογενής κατηγορία φαρμάκων. Οι περισσότερες μελέτες που καταδεικνύουν τα οφέλη των ανταγωνιστών ασβεστίου έχουν γίνει με διυδροπυριδίνες (ειδικότερα με αμλοδιπίνη). Ένας μικρότερος αριθμός μελετών συνέκρινε τις μη διυδροπυριδίνες (βεραπαμίλη και διλτιαζέμη) με άλλα φάρμακα και δεν έδειξε ουσιαστικές διαφορές στην αποτελεσματικότητα.

3. Θειαζιδικά διουρητικά και διουρητικά τύπου θειαζιδικών
(π.χ. χλωροθαλιδόνη και ινδαπαμίδη)

Τα διουρητικά παραμένουν ο ακρογωνιαίος λίθος της αντιυπερτασικής θεραπείας από την δεκαετία του 1960. Η αποτελεσματικότητά τους στην πρόληψη όλων των τύπων καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνησιμότητας έχει επιβεβαιωθεί σε προοπτικές μελέτες και μετα-αναλύσεις.

Φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικά από τις άλλες κατηγορίες φαρμάκων στην πρόληψη της καρδιακής ανεπάρκειας. Η χλωροθαλιδόνη και η ινδαπαμίδη έχουν μεγαλύτερη διάρκεια δράσης σε σύγκριση με την υδροχλωροθειαζίδη χωρίς περισσότερες παρενέργειες. Ωστόσο, η χορήγηση τους μπορεί να μειώσει το κάλιο του ορού. Εμφανίζουν ένα προφίλ ανεπιθύμητων ενεργειών που είναι λιγότερο ευνοϊκό από τους αναστολείς του συστήματος ρενίνης αγγειοτενσίνης, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερο ποσοστό διακοπής της αντιυπερτασικής θεραπείας.

4. β-αναστολείς

Μειώνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, καρδιακής ανεπάρκειας και σοβαρών καρδιαγγειακών συμβάντων σε υπερτασικούς ασθενείς. Σε σύγκριση με άλλα αντιυπερτασικά φάρμακα, θεωρούνται λιγότερο αποτελεσματικά στην πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου.

Επίσης, θεωρούνται λιγότερο αποτελεσματικοί από τους αναστολείς του συστήματος ρενίνης αγγειοτενσίνης και τους ανταγωνιστές ασβεστίου στην πρόληψη ή υποστροφή της υπερτροφίας της αριστερής κοιλίας, του πάχους του μέσου χιτώνα της καρωτίδας, της αορτικής σκληρίας και της αναδιαμόρφωσης των μικρών αρτηριών.

Οι β-αναστολείς έχει αποδειχθεί ότι είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι για τη θεραπεία της υπέρτασης σε συγκεκριμένες καταστάσεις όπως την συμπτωματική στηθάγχη, τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού, μετά το έμφραγμα μυοκαρδίου και την καρδιακή ανεπάρκεια.

Τέλος, οι β-αναστολείς δεν είναι ομοιογενής κατηγορία. Τα τελευταία χρόνια, η χρήση των αγγειοδιασταλτικών β-αναστολέων όπως η λαβεταλόλη, η νεμπιβολόλη, η σελιπρολόλη και η καρβεδιλόλη έχει αυξηθεί, επειδή εμφανίζουν ένα πιο ευνοϊκό προφίλ παρενεργειών από τους κλασικούς β-αναστολείς.

5. Άλλα αντιυπερτασικά φάρμακα

Τα κεντρικώς δρώντα φάρμακα χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στις πρώτες δεκαετίες της αντιυπερτασικής θεραπείας, αλλά χρησιμοποιούνται λιγότερο συχνά τώρα, κυρίως λόγω της κακής ανεκτικότητας σε σύγκριση με τις νεότερες κατηγορίες φαρμάκων.

Η δοξαζοσίνη (α-αναστολέας) είναι αποτελεσματική ως θεραπεία τρίτης γραμμής αλλά λιγότερο αποτελεσματική από τη σπιρονολακτόνη στην μείωση της ΑΠ στην ανθεκτική υπέρταση. Η χορήγηση των α-αναστολέων μπορεί επίσης να απαιτείται σε συγκεκριμένες ενδείξεις (π.χ. τη συμπτωματική θεραπεία της υπερτροφίας του προστάτη).

Πέρα από τις κατηγορίες που αναφέρθηκαν τα υπόλοιπα αντιυπερτασικά σκευάσματα προορίζονται για συμπληρωματική θεραπεία σε σπάνιες περιπτώσεις ανθεκτικής υπέρτασης εκεί που όλες οι άλλες θεραπευτικές επιλογές έχουν αποτύχει.

Σύνοψη

Εάν το φάρμακο για την αρτηριακή πίεση δεν λειτουργεί όπως αναμένεται, ο εντοπισμός πιθανών αιτιών και η πραγματοποίηση των απαραίτητων προσαρμογών μπορούν να σας βοηθήσουν να επιτύχετε καλύτερο έλεγχο. Είτε πρόκειται για καλύτερη συμμόρφωση στην αγωγή, τη διαχείριση παραγόντων του τρόπου ζωής ή την αναζήτηση ιατρικής συμβουλής, η προληπτική προσέγγιση είναι απαραίτητη.

Πάντα να συνεργάζεστε στενά με τον γιατρό σας, για να εξασφαλίσετε την βέλτιστη στρατηγική για τη διατήρηση υγιών επιπέδων αρτηριακής πίεσης.

Πηγές: rochester.edu, clevelandclinic.org (1), clevelandclinic.org (2), hopkinsmedicine.org, hypertasi.gr