Σε ποιες περιπτώσεις παίρνουμε αντιβίωση

Ωστόσο, η κακή ή υπερβολική χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ανησυχίες για τη δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω της λεγόμενης αντίστασης στα αντιβιοτικά. Το να γνωρίζετε πότε είναι απαραίτητα τα αντιβιοτικά -και πότε όχι- θα σας βοηθήσει να προστατεύσετε καλύτερα την υγεία σας.

Αυτό το άρθρο εξηγεί τι είναι τα αντιβιοτικά, τους κινδύνους της αντίστασης σε αυτά και πότε είναι σκόπιμο να τα χρησιμοποιήσετε.

Τι είναι τα αντιβιοτικά

Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα που σκοτώνουν ή αναστέλλουν την ανάπτυξη βακτηρίων. Είναι απαραίτητα για τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων και την πρόληψη των επιπλοκών από αυτές τις λοιμώξεις.

Πώς λειτουργούν τα αντιβιοτικά:

• Βακτηριοκτόνα αντιβιοτικά: Σκοτώνουν απευθείας τα βακτήρια.
• Βακτηριοστατικά αντιβιοτικά: Αποτρέπουν τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων, επιτρέποντας στο ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει την μόλυνση.

Τα αντιβιοτικά είναι ειδικά για βακτηριακές λοιμώξεις και δεν δρουν ενάντια σε ιούς, μύκητες ή άλλα παθογόνα.

Τι είναι η αντίσταση στα αντιβιοτικά

Το φαινόμενο της αντίστασης στα αντιβιοτικά διογκώνεται όταν τα βακτήρια εξελίσσονται και αναπτύσσουν την ικανότητα να επιβιώνουν από τις επιπτώσεις των αντιβιοτικών. Αυτό καθιστά τις λοιμώξεις ολοένα και πιο δύσκολες στη θεραπεία, οδηγώντας σε σοβαρότερες ασθένειες, υψηλότερο ιατρικό κόστος και αυξημένη θνησιμότητα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Κοινά ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια:

• Ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη σταφυλόκοκκος (MRSA)
• Ανθεκτικά στις καρβαπενέμες εντεροβακτηρίδια (CRE)
• Κλωστηρίδιο το δύσκολο (C. diff)
• Ανθεκτικός στη βανκομυκίνη εντερόκοκκος (VRE)

Γιατί είναι επικίνδυνα τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια;

Τα ανθεκτικά βακτήρια μπορούν να εξαπλωθούν γρήγορα, καθιστώντας πιο δύσκολο τον έλεγχο των λοιμώξεων. Αυτά τα “υπερβακτήρια” απαιτούν ολοένα και πιο ισχυρά αντιβιοτικά, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες ή να είναι λιγότερο αποτελεσματικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες.

Αιτίες ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά:

• Υπερβολική ή κακή χρήση αντιβιοτικών.
• Ανολοκλήρωτος κύκλος αντιβιοτικής θεραπείας.
• Χρήση αντιβιοτικών στη γεωργία.

Πότε είναι απαραίτητη η αντιβίωση

Τα αντιβιοτικά είναι ζωτικής σημασίας για τη θεραπεία ορισμένων βακτηριακών λοιμώξεων. Η γνώση του πότε να τα χρησιμοποιείτε είναι καίριας σημασίας για την αποτελεσματική θεραπεία και την πρόληψη της άσκοπης έκθεσης σε αυτά τα φάρμακα.

Βακτηριακές λοιμώξεις που απαιτούν αντιβιοτικά:

1. Βακτηριακή πνευμονία

Τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα για τη θεραπεία της βακτηριακής πνευμονίας, μιας λοίμωξης των πνευμόνων, που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, βήχα με βλέννα, δύσπνοια και πόνο στο στήθος.

2. Στρεπτόκοκκος

Ο στρεπτόκοκκος που προκαλείται από το βακτήριο Streptococcus pyogenes, χαρακτηρίζεται από πονόλαιμο, πυρετό και διογκωμένους λεμφαδένες. Τα αντιβιοτικά όπως η πενικιλλίνη και η αμοξικιλλίνη μπορούν να αποτρέψουν επιπλοκές, όπως ο ρευματικός πυρετός.

3. Ουρολοίμωξη

Οι ουρολοιμώξεις, που συνήθως προκαλούνται από το βακτήριο Escherichia coli (E. coli), απαιτούν αντιβιοτικά για την πρόληψη της εξάπλωσης της λοίμωξης στα νεφρά. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συχνοουρία, αίσθημα καύσου κατά την ούρηση και πόνο στην κάτω κοιλιακή χώρα.

4. Βακτηριακές λοιμώξεις του δέρματος

Καταστάσεις όπως η κυτταρίτιδα ή το κηρίο αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά, για να αποφευχθεί η βαθύτερη εξάπλωση της λοίμωξης ή στην κυκλοφορία του αίματος.

5. Σήψη

Η σήψη είναι μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση που προκαλείται από την ακραία αντίδραση του οργανισμού σε μια μόλυνση. Η έγκαιρη αντιβιοτική θεραπεία είναι απαραίτητη για την πρόληψη της ανεπάρκειας οργάνων.

6. Ορισμένες λοιμώξεις αυτιών και κόλπων

Αν και πολλές λοιμώξεις των αυτιών και των (ρινικών) κόλπων είναι ιογενείς, τα αντιβιοτικά μπορεί να είναι απαραίτητα εάν τα συμπτώματα επιμένουν ή επιδεινωθούν, υποδεικνύοντας μια βακτηριακή αιτία.

7. Πρόληψη επιπλοκών σε ασθενείς σε κίνδυνο

Σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως εκείνα που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή έχουν χρόνιες παθήσεις, τα αντιβιοτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πρόληψη βακτηριακών λοιμώξεων πριν αυτές εμφανιστούν.

Πότε πρέπει να ΜΗΝ πάρετε αντιβίωση

Τα αντιβιοτικά είναι αναποτελεσματικά έναντι των ιογενών λοιμώξεων και η χρήση τους σε αυτές τις περιπτώσεις απλά συμβάλει στην αντίσταση και σε περιττές παρενέργειες.

Καταστάσεις όπου ΔΕΝ συνιστώνται τα αντιβιοτικά:

• Κοινό κρυολόγημα και γρίπη: Αυτά προκαλούνται από ιούς και τα αντιβιοτικά δεν θα βοηθήσουν. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός μαζί με ξεκούραση, ενυδάτωση και απλά φάρμακα χωρίς ιατρική συνταγή είναι η καλύτερη αντιμετώπιση.
• Οι περισσότεροι πονόλαιμοι: Εκτός εάν προκαλούνται από στρεπτόκοκκο, οι πονόλαιμοι είναι συνήθως ιογενείς.
• Ιογενής βρογχίτιδα: Τα αντιβιοτικά δεν είναι αποτελεσματικά εκτός εάν επιβεβαιωθεί μια βακτηριακή λοίμωξη.
• Ιογενείς λοιμώξεις των κόλπων: Πολλές λοιμώξεις των κόλπων εξαφανίζονται χωρίς αντιβιοτικά.
• Ιογενείς λοιμώξεις αυτιών: Συνήθως υποχωρούν από μόνες τους.

Η άσκοπη λήψη αντιβιοτικών μπορεί να οδηγήσει σε παρενέργειες όπως διάρροια, αλλεργικές αντιδράσεις ή ακόμα και ανάπτυξη ανθεκτικών βακτηρίων.

Συχνές Ερωτήσεις

“Ποια είναι τα σημάδια μιας βακτηριακής λοίμωξης;”

Τα σημάδια περιλαμβάνουν παρατεταμένο πυρετό, εντοπισμένο πόνο, σχηματισμό πύου και συμπτώματα που -αντί να βελτιώνονται- επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου. Η επίσκεψη σε γιατρό για τη σωστή διάγνωση είναι απαραίτητη.

“Πόσες μέρες χρειάζεται για να δράσει η αντιβίωση;”

Τα περισσότερα αντιβιοτικά αρχίζουν να δρουν μέσα σε 1-2 ημέρες, με αισθητή βελτίωση των συμπτωμάτων. Ωστόσο, η ολοκλήρωση της συνταγογραφούμενου κύκλου ληψης αντιβίωσης είναι ζωτικής σημασίας -ακόμη και αν αισθάνεστε καλύτερα- για την πλήρη εξάλειψη της μόλυνσης και την πρόληψη της αντίστασης στα αντιβιοτικά.

“Μπορώ να πάρω αντιβίωση για ιογενή λοίμωξη, εάν τα συμπτώματα είναι σοβαρά;”

Όχι, τα αντιβιοτικά είναι αναποτελεσματικά έναντι των ιών, ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Ο εμβολιασμός και η υποστηρικτική φροντίδα, όπως η ενυδάτωση και η ξεκούραση, είναι η καλύτερη προσέγγιση για ιογενείς λοιμώξεις.

“Υπάρχουν φυσικές εναλλακτικές λύσεις στα αντιβιοτικά;”

Αν και ορισμένες φυσικές ουσίες, όπως το μέλι ή το σκόρδο, έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες, δεν αποτελούν υποκατάστατα των αντιβιοτικών κατά τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων. Να συμβουλεύεστε πάντα γιατρό για την κατάλληλη θεραπεία.

Σύνοψη

Η κατανόηση του πότε τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα -και πότε δεν είναι- μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της αποτελεσματικότητάς τους και στην προστασία της υγείας σας. Αυτά τα ισχυρά φάρμακα είναι ζωτικής σημασίας για τη θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με υπευθυνότητα για την πρόληψη της αντίστασης και των σχετικών παρενεργειών.

Να συμβουλεύεστε πάντα γιατρό για καθοδήγηση σχετικά με το αν χρειάζεστε αντιβίωση και να ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του.

Πηγές: cdc.gov, ncbi.nlm.nih.gov, hopkinsmedicine.org, cedars-sinai.org, health.com