«Χαστούκι» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Μη βιώσιμο το clawback του φαρμάκου στην Ελλάδα
Ο τομέας της υγείας βρίσκεται για ακόμη μία φορά στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην 3η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα. Η έκθεση χτυπάει «καμπανάκι» για μία σειρά από θέματα, όπως ο ρυθμός εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων και οι πιθανές επιπτώσεις στα δημοσιονομικά μεγέθη.
Για την υγεία ειδικότερα, το κύριο ζήτημα που αναδεικνύει είναι το πρόβλημα του clawback. Η Ελλάδα ακόμη αντιμετωπίζει προκλήσεις αναφορικά με τη συγκράτηση της δημιουργίας νέων υπερβάσεων της δημόσιας δαπάνης, αναφέρει η Κομισιόν. Το clawback του φαρμάκου, ιδιαίτερα το εξωνοσοκομειακό, αυξάνεται συνεχώς χρόνο με το χρόνο, ξεπερνώντας τα 550 εκατ. ευρώ το 2018 από 79 εκατ. ευρώ που ήταν το 2012. Η αύξηση αυτή συνδέεται και με την αποζημίωση των Φαρμάκων Υψηλού Κόστους, τονίζει η έκθεση.
Το γεγονός αυτό έχει επισημάνει και η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), ζητώντας δικαιότερη κατανομή του clawback. Τονίζει ότι επιβαρύνονται δυσανάλογα τα οικονομικά φάρμακα, γενόσημα και off-patent που παράγει, από τις υπερβάσεις που δημιουργούν τα πολύ ακριβά φάρμακα του ν.3816 και διακινούνται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Για το λόγο αυτό, έχει προτείνει τη δημιουργία ξεχωριστών κλειστών προϋπολογισμών για τρεις μεγάλες κατηγορίες φαρμάκων: για τα φάρμακα του ν.3816, για τα πρωτότυπα εντός καθεστώτος προστασίας (on-patent) και για τα πρωτότυπα εκτός πατέντου (off-patent) με τα γενόσημα, μαζί.
Με το ρυθμό που αυξάνεται το clawback κάθε χρόνο, σύντομα δεν θα είναι βιώσιμο, τονίζει η έκθεση της Κομισιόν. «Η αυξητική τάση στη δαπάνη, η οποία θα επιβαρυνθεί περαιτέρω μελλοντικά από τα νέα Φάρμακα Υψηλού Κόστους που έρχονται, είναι ενδεικτική μιας υποκείμενης στρέβλωσης των κινήτρων». Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρέπει να επανεξεταστεί ο μηχανισμός του clawback, ώστε να επιτευχθεί μία νέα ισορροπία μεταξύ δημόσιου τομέα και ιδιωτικών επιχειρήσεων, στην κατανομή των βαρών.
Παράλληλα, η έκθεση της Κομισιόν καλεί σε επίσπευση της εφαρμογής διαρθρωτικών αλλαγών όπως τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, η επιτροπή διαπραγμάτευσης HTA, η κεντρικοποίηση των προμηθειών, τα μητρώα ασθενών για τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους, ο έλεγχος της συνταγογράφησης.
Με δεδομένο ότι βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, οι παραπάνω συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απευθύνονται στην επόμενη κυβέρνηση, η οποία θα κριθεί στο κατά πόσο θα καταφέρει να μειώσει το clawback που «φρενάρει» την ανάπτυξη του κλάδου, χωρίς να καταφύγει εκ νέου στα οριζόντια μέτρα του παρελθόντος, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων συνεχίζει να ισχύει και μετά το τυπικό τέλος των μνημονίων.
Στα θετικά, ωστόσο, η Κομισιόν επισημαίνει τη βελτίωση στο ρυθμό εισπραξιμότητας του clawback. Ως προς τα υπόλοιπα θέματα της Υγείας, ξεχωριστή αναφορά γίνεται στις καθυστερήσεις στη διαδικασία της κεντρικοποίησης των προμηθειών και στην υποστελέχωση της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών (ΕΚΑΠΥ).
Για τη μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ), η έκθεση αναφέρει ότι προχωρά με αργούς ρυθμούς και με σημαντική ανομοιομορφία στην Επικράτεια. Έχει υλοποιηθεί η δέσμευση για τουλάχιστον 120 Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤΟΜΥ) σε λειτουργία, με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Παρόλα αυτά, το τελευταίο διάστημα παρατηρείται στασιμότητα ως προς τη γενικότερη εικόνα της ΠΦΥ, η οποία οφείλεται κυρίως στα εμπόδια στελέχωσης με οικογενειακούς γιατρούς. Μέχρι τα μέσα του 2020, θα πρέπει να λειτουργούν 240 ΤΟΜΥ, με βάση τις δεσμεύσεις, τονίζει η Κομισιόν.
