Ημικρανίες: Μείωση ή και οριστική θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα

Τα φάρμακα αυτά είναι μονοκλωνικά αντισώματα, τα οποία ανταγωνίζονται ένα ειδικό νευροπεπτίδιο, το CGRP, το οποίο πλημμυρίζει τον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια μιας ημικρανικής κρίσης. Απενεργοποιώντας το CGRP με τα φάρμακα αυτά, η ημικρανία υποχωρεί. Πρόκειται για την πρώτη στοχευμένη προφυλακτική θεραπεία της ημικρανίας.

Συνολικά τέσσερα μονοκλωνικά αντισώματα, εκ των οποίων τρία χορηγούνται υποδορίως και ένα ενδοφλεβίως, δοκιμάζονται σε κλινικές μελέτες. Στη διάρκεια των κλινικών μελετών που έγιναν στην Ευρώπη ( συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας) και στην Αμερική δεν παρατηρήθηκαν σχεδόν καθόλου ανεπιθύμητες ενέργειες, ενώ σε ένα ποσοστό 5%-15% των ασθενών οι κρίσεις ημικρανίας εξαφανίσθηκαν πλήρως. Σημειώνεται ότι ημικρανία είναι η δεύτερη αιτία μείωσης της ποιότητας ζωής στους ανθρώπους ανάμεσα σε όλες τις ιατρικές παθήσεις και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατηγοριοποιεί την ημικρανική κρίση ως την πιο συχνή αιτία πόνου και αναπηρίας.

Τα παραπάνω επισημαίνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας, αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Δήμος-Δημήτριος Μητσικώστας, με αφορμή ομιλία του με θέμα «Ημικρανία: Μια υποτιμημένη μάστιγα που μπορεί να πολεμηθεί», που θα κάνει τις 20 Οκτωβρίου (17:30 -18:30), στο συνεδριακό κέντρο "Ιωάννης Βελλίδης", στο πλαίσιο του 18ου PHARMA point που διοργανώνει ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης στις 20 και 21 Οκτωβρίου.

«Τα φάρμακα αυτά έχουν ακόμα ένα πλεονέκτημα: εκτός από την απόλυτη εξειδίκευση και την υψηλή ασφάλεια, οι οποίες έχουν καταγραφεί μέχρι τώρα, ο τρόπος χορήγησής τους είναι ιδιαίτερα ελκυστικός σε σύγκριση με τα υπάρχοντα φάρμακα που χορηγούνται δύο ή και τρεις φορές την ημέρα, κάθε μέρα, επί χρόνια. Κι αυτός είναι και ο λόγος που οι περισσότεροι ημικρανικοί ασθενείς δεν τηρούν σωστά την προφυλακτική αγωγή τους, διότι απλά κάποια στιγμή τούς κουράζει η συνεχής λήψη φαρμάκων. Οι νέες αυτές θεραπείες με τα μονοκλωνικά αντισώματα, σε συνδυασμό με τις θεραπείες νευροδιέγερσης που ήδη υπάρχουν και αναμένονται περισσότερες, θα αλλάξουν εντελώς την καθημερινότητα των ανθρώπων που υποφέρουν από ημικρανίες. Φυσικά, όπως με όλα τα νέα φάρμακα, η αληθινή αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους θα κριθούν στην πραγματική ζωή, μετά την κυκλοφορία τους, όταν δοκιμαστούν σε χιλιάδες ασθενείς» τονίζει κ. Μητσικώστας.

Όσον αφορά στα φάρμακα που ήδη χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της ημικρανίας και χορηγούνται τη στιγμή της κρίσης, αυτά λέγονται τριπτάνες. Οι τριπτάνες δεν είναι αναλγητικά φάρμακα, αλλά χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στη θεραπεία της ημικρανίας και αποτελούν διαγνωστικό κριτήριο. Δηλαδή αν ένας πονοκέφαλος περνά με τριπτάνη, τότε είναι κατά πάσα πιθανότητα ημικρανία.

«Όταν οι κρίσεις ημικρανίας είναι συχνές, δηλαδή περισσότερες από τρεις ημέρες με ημικρανία ανά μήνα, τότε απαιτείται προφυλακτική αγωγή, δηλαδή λήψη ενός φαρμάκου μία με δύο φορές καθημερινά. Αντίθετα με τις τριπτάνες, τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την προφύλαξη της ημικρανίας δεν είναι ειδικά σχεδιασμένα για την ημικρανία. Πρόκειται για αντικαταθλιπτικά, αντιυπερτασικά και αντιεπιληπτικά φάρμακα, τα οποία σε κλινικές μελέτες έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά και στην ημικρανία. Ωστόσο, επειδή δεν είναι ειδικά αντιημικρανικά φάρμακα έχουν συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες και οι ασθενείς δεν συμμορφώνονται με τη λήψη τους», τονίζει ο κ. Μητσικώστας.

Η ημικρανία είναι κληρονομούμενη διαταραχή του εγκεφάλου

Η ημικρανία είναι μια διαταραχή του εγκεφάλου που εκδηλώνεται με κρίσεις πονοκέφαλου και άλλων συμπτωμάτων, όπως ναυτία, εμετοί, ενόχληση στο φως, τις οσμές και τους θορύβους. Όπως εξηγεί ο κ. Μητσικώστας, δεν είναι ένας απλός πονοκέφαλος, αλλά μια διαταραχή που κληρονομείται από πολλά γονίδια, μερικά μόνο από τα οποία γνωρίζουμε, τα οποία δημιουργούν μια κατάσταση υπερδραστηριότητας στον εγκέφαλο. Αποτέλεσμα είναι τα παραμικρά ερεθίσματα (πχ. κατανάλωση κρασιού ή άλλων ποτών, έμμηνος ρύση στις γυναίκες, νηστεία, ξενύχτι, κτλ.) να προκαλούν ημικρανική κρίση. Ανάλογα με τη συχνότητα των κρίσεων, η ημικρανία χωρίζεται στην επεισοδιακή (λιγότερες από 15 ημέρες με ημικρανία το μήνα) και τη χρόνια (περισσότερες από 15 ημέρες με ημικρανία το μήνα). Σε πρόσφατη πανελλαδική μελέτη της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας, σε δείγμα 10.000 ατόμων, διαπιστώθηκε ότι η χρόνια ημικρανία εμφανίζεται στο 1% του ελληνικού πληθυσμού (περίπου 74.000 Έλληνες υποφέρουν από αυτή τη μορφή ημικρανίας).

Η χρόνια ημικρανία είναι μια πολύπλοκη και δυσθεράπευτη διαταραχή, που περιλαμβάνει κατάχρηση φαρμάκων για τον πονοκέφαλο, άγχος ή και κατάθλιψη. Ημικρανίες που μειώνουν τη λειτουργικότητα αναφέρει το 8% του ελληνικού ενήλικου πληθυσμού, δηλαδή περίπου 610.000 Έλληνες. Οι γυναίκες υποφέρουν τρεις φορές συχνότερα απ' ό,τι οι άνδρες (3,8% οι άνδρες και 12,1% οι γυναίκες). Ορμονικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαφοροποίηση.

Σύμφωνα με τον κ. Μητσικώστα, ένας άνθρωπος με ημικρανία πρέπει να αναζητήσει βοήθεια από ειδικό όταν οι ημικρανίες εμφανιστούν για πρώτη φορά. Όταν αλλάξει η συχνότητά τους κι όταν γενικά οι χαρακτήρες του πόνου και των άλλων συμπτωμάτων αλλάξουν, θα πρέπει επίσης να επισκεφθεί νευρολόγο. Ειδικά όταν οι ημικρανίες είναι περισσότερες από μία φορά το μήνα θα πρέπει να επισκεφθεί ένα ειδικό Ιατρείο Κεφαλαλγίας.

Η ανεξέλεγκτη χρήση αναλγητικών χειροτερεύει τις ημικρανίες

Οι παραδοσιακές θεραπευτικές και η ανεξέλεγκτη λήψη αναλγητικών κάνουν κακό και χειροτερεύουν το πρόβλημα εξηγεί ο κ. Μητσικώστας. Κι αυτό διότι η συχνή χρήση αναλγητικών οδηγεί άμεσα στη χρόνια ημικρανία με κατάχρηση αναλγητικών, που αποτελεί εξαιρετικά δυσεπίλυτο πρόβλημα και καταρρακώνει την ποιότητα ζωής των ημικρανικών, αλλά και των αγαπημένων τους προσώπων.

«Παρά τη σοβαρότητά της η ημικρανία υποεκτιμάται από όλους: τον/τη σύντροφο, τον/τη σύζυγο, τον/τη συνάδελφο, τον/την ιατρό, ακόμη και από τον/τη νευρολόγο, που είναι ο/η καθ' ύλην αρμόδιος-α για τη διάγνωση και τη θεραπεία της. Και βέβαια υποεκτιμάται και από τους σχεδιαστές του συστήματος Υγείας. Γι' αυτό δεν υπάρχουν πολλά ειδικά Ιατρεία Κεφαλαλγίας», επισημαίνει ο κ. Μητσικώστας και προσθέτει ότι μια από τις επιτακτικότερες προτεραιότητες της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας είναι η οργάνωση εκτεταμένου δικτύου Ιατρείων Κεφαλαλγίας στα δημόσια νοσοκομεία σε όλη την ελληνική επικράτεια. «Στόχος είναι η ενημέρωση και η εκπαίδευση όλων, ώστε να γίνει καθολικά αντιληπτό ότι η ημικρανία είναι μια βιολογική διαταραχή του εγκεφάλου που παραλύει τον ημικρανικό στη διάρκεια της κρίσης. Δεν είναι ψυχολογικό πρόβλημα, ούτε υποκρισία» τονίζει ο κ Μητσικώστας.