Όχι άλλα οριζόντια μέτρα για το φάρμακο - Μεταρρυθμίσεις & επιπλέον 250 εκατ. ευρώ στη δαπάνη

Της Νατάσσας Ν. Σπαγαδώρου

Ενώ δηλαδή το σύστημα υγείας είναι δραματικά πιεσμένο με μία φαρμακευτική δαπάνη προβληματική και ... σχεδόν επικίνδυνη για ασφαλισμένους και μη (1,945 δις ευρώ), ενώ οι βιομηχανίες αιμορραγούν από άδικες επιστροφές (clawback και rebate) την ίδια ώρα, οι Έλληνες ασθενείς απολαμβάνουν καινούριες θεραπείες ενώ άλλες χώρες πολύ πιο εύρωστες που μας χρηματοδοτούν δεν έχουν το ίδιο προνόμιο.

Πρόκειται σίγουρα για ένα ενδαφέρον αλλά και παράδοξο στοιχείο, χωρίς ωστόσο να σημαίνει ότι με αυτό, λύνονται δια μαγείας όλα μας τα προβλήματα. Αντίθετα, τα προβλήματα παραμένουν και ζητούν επειγόντως λύσεις και μάλιστα αυτή την στιγμή η Ελλάδα έχει ανάγκη 200 με 250 εκατ. ευρώ ως πρόσθετη τονωτική ένεση στην φαρμακευτική της δαπάνη. Και εάν υποθέσουμε ότι βρεθούν τα χρήματα αυτά, θα λύσουμε το πρόβλημά μας; Και πάλι όχι, διότι το ποσό αυτό, θα πρέπει να συνοδευτεί από αναγκαίες μεταρρυθμίσεις (όπως Μητρώα Ασθενών, έλεγχος του όγκου της συνταγογράφησης, μεγαλύτερη διείσδυση γενοσήμων, επέκταση της Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης, Αξιολόγηση της Ιατρικής Τεχνολογίας). Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο δύο χώρες στην Ευρώπη, δεν διαθέτουν Οργανισμό Αξιολόγησης Τεχνολογίας, το Λουξεμβούργο και η Ελλάδα. Δηλαδή η πιο πλούσια χώρα στην Ευρώπη και η πιο πτωχευμένη.

Με δύο λόγια, όπως τόνισε χθες το μεσημέρι σε ενημερωτική εκδήλωση της Roche ο καθηγητής του τομέα Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας της ΕΣΔΥ κ. Νίκος Μανιαδάκης χρειαζόμαστε στοχευμένες και τεκμηριωμένες πολιτικές οι οποίες θα μας επιτρέψουν να ξεφύγουμε από τα οριζόντια μέτρα που έχει υποστεί το σύστημα τα τελευταία έξι με 7 χρόνια, με αποτέλεσμα να υποφέρουμε όλοι και κυρίως οι ασθενείς που έχουν βάλει βαθειά το χέρι στην τσέπη (με αύξηση της ιδιωτικής δαπάνης και της ίδιας συμμετοχής στα φάρμακα). Την ώρα που οι ξένες χώρες εφαρμόζουν μοντέρνες σοφιστικέ μεταρρυθμίσεις η Ελλάδα επιμένει σε μία αδιέξοδη πολιτική, η οποία δεν οδηγεί πουθενά, τόνισε με νόημα.

Το κεντρικό θέμα της εκδήλωσης της Roche, ήταν «Η λανθασμένη εκτίμηση του κλειστού προϋπολογισμού για το νοσοκομειακό φάρμακο αποτελεί τεράστια απειλή τόσο για την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες όσο και για τη βιωσιμότητα των παρόχων υγείας».

Η πολιτική υγείας σε ένα βιώσιμο σύστημα υγείας πρέπει να είναι ισορροπημένη, με ένα μείγμα συνδυασμού μεταξύ παλαιών φαρμάκων και καινοτόμων, όπου τα παλαιά καταξιωμένα σκευάσματα, θα χρηματοδοτούν την έρευνα για τα καινοτόμα συνέχισε ο καθηγητής. Όμως και πάλι είναι γεγονός, ότι θα πρέπει να διαθέτουμε τα καινοτόμα φάρμακα που χρειαζόμαστε.

Ο κ. Μανιαδάκης αναφέρθηκε με έμφαση στο γεγονός ότι υπάρχει σπατάλη σε πολλά συστήματα υγείας σε όλον τον κόσμο. Η Αυστραλία και η Ελβετία είναι οι χώρες με τα λιγότερα σπάταλα συστήματα, σημείωσε ο ομιλητής, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα προ κρίσης είχε το πιο σπάταλο μη αποδοτικό και μη αποτελεσματικό σύστημα και γι αυτό έγιναν τόσο μεγάλες ακραίες και οριζόντιες παρεμβάσεις.

Η τιμολόγηση των off patent με βάση τις 3 χαμηλότερες τιμές στην Ευρώπη και των γενοσήμων στο 65% συμβάλει στην περαιτέρω εξοικονόμηση. Οριζόντιες μειώσεις και υπερβολικά rebates, δεν ενδείκνυνται και ενδέχεται να οδηγήσουν σε απόσυρση φθηνών φαρμάκων και σε αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Αυτό που απαιτείται είναι η προαγωγή της ελευθερίας της επιλογής (freedom of choice) και του ανταγωνισμού (competition) και η ταυτόχρονη μετατροπή των οριζόντων rebates σε rebates όγκου τα οποία θα συνδέουν τις εκπτώσεις στις τιμές με τον όγκο των πωλήσεων (price volume).»

Δεν υπάρχει πολιτική υγείας στην Ελλάδα

Από την πλευρά του, ο κ. Αθανάσιος Βοζίκης Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Διευθυντής του Εργαστηρίου "Οικονομικών και Διοίκησης της Υγείας", ανέφερε πως οι περιοριστικές συνθήκες που διαμορφώνονται στη φαρμακευτική περίθαλψη από την εφαρμογή οριζόντιων μέτρων, όπως το νοσοκομειακό clawback, και η απουσία ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων δημιουργούν στρεβλώσεις στην αγορά οι οποίες αναμένεται να δημιουργήσουν εμπόδια στην πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα τώρα και στο μέλλον.

Συμπλήρωσε δε με νόημα, πως δεν νομίζει ότι υπάρχει πολιτική υγείας στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε πόσα φάρμακα χρειαζόμαστε, για πόσους και ποιούς ασθενείς;

Ο προϋπολογισμός των νοσοκομείων, μόνο για φάρμακα του ΕΣΥ

Στον εναρκτήριο χαιρετισμό της, η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Roche Hellas κα Anne Nijs, εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για τη βιωσιμότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας, καθώς όπως είπε «ένα σύστημα υγείας το οποίο δεν εγγυάται τη βιωσιμότητα των παρόχων του, θέτει σε κίνδυνο την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες, οι οποίες βελτιώνουν τον τρόπο αντιμετώπισης των νόσων».

Για την πλήρη κάλυψη των αναγκών των ασθενών, τώρα και στο μέλλον, η κα Nijs τόνισε ότι χρειάζεται να υιοθετηθούν μια σειρά από μέτρα – μεταξύ των οποίων η εξαίρεση φαρμάκων όπως τα αντιρετροϊκά, οι αυξητικές ορμόνες και οι αιμοποιητικοί παράγοντες από το προϋπολογισθέν όριο αποζημίωσης για νοσοκομειακά φάρμακα (570 εκατ. ευρώ), καθώς ο νοσοκομειακός προϋπολογισμός, οφείλει να περιλαμβάνει αμιγώς νοσοκομειακά φάρμακα και φάρμακα για νοσηλευόμενους.

Η Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων της Roche Hellas κυρία Ξένια Καπόρη, επισήμανε ότι η λανθασμένη εκτίμηση, οι περιορισμοί και η διαχείριση του κλειστού προϋπολογισμού είχαν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση έντονων καθυστερήσεων στις θεραπείες των ασθενών και μεγάλη ταλαιπωρία για εκείνους και τους οικείους τους.
Παράλληλα, υπογράμμισε ότι συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι η βιωσιμότητα του φαρμακευτικού κλάδου και κατ’ επέκταση η καινοτομία τίθενται σε κίνδυνο, είναι πολύ πιθανόν στο μέλλον οι ασθενείς στην Ελλάδα να μην έχουν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες που αλλάζουν τον τρόπο αντιμετώπισης των νόσων, βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και αυξαίνουν την επιβίωση.

Φάρμακα μόνο για 8 μήνες

Ανέφερε ακόμη τα εξής στοιχεία:

- Η νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη το 2015 ήταν 734 εκ. καλύπτοντας τη συνολική και πραγματική ανάγκη του έτους.
- Το 2016 αυθαίρετα και χωρίς κάποια τεκμηρίωση ορίστηκε ο κλειστός προϋπολογισμός στα 570 εκ. - ως εκ τούτου μειώθηκε κατά 22,3% (164 εκ.) από τη δαπάνη του 2015.
- Συνολικά για το 2016 εκτιμάται ότι η πραγματική δαπάνη θα ανέλθει σε περίπου 853 εκ., δηλαδή 49,6% (283 εκ.) υψηλότερα από το όριο του κλειστού προϋπολογισμού και 16,2% υψηλότερα από την δαπάνη του 2015.

Σύμφωνα με την κυρία Καπόρη, βάσει της αναμενόμενης φαρμακευτικής δαπάνης για το 2016 (853 εκ. €), η μηνιαία φαρμακευτική δαπάνη και ζήτηση εκτιμάται περίπου 71 εκ. Ως εκ τούτου, ο κλειστός προϋπολογισμός των 570 εκ. επαρκεί για την κάλυψη της ανάγκης των 8 πρώτων μηνών του έτους. Αν δεχθούμε λοιπόν ότι ο κλειστός προϋπολογισμός των 570 εκ. διαμορφώθηκε ορθολογικά, η ζήτηση των 4 μηνών η οποία μένει ακάλυπτη δύναται να είναι προϊόν α) υπερσυνταγογράφησης, β) απροσδόκητα σημαντικής αύξησης των εισαγωγών ασθενών στα νοσοκομεία ή γ) εισαγωγής νέων φαρμακευτικών αγωγών.