Σχέδιο Δράσης για την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία: Να πάμε στην ανάπτυξη με τρένο και όχι με κάρο

Της Νατάσσας Ν. Σπαγαδώρου

Στο Σχέδιο Δράσης - αυτό το οποίο πρέπει να υπερτερεί είναι το κοινωνικό κριτήριο- όπως τόνισε ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, ενώ θα πρέπει να συνεργαστούν αρμονικά όλοι οι φορείς για να υπάρξουν γρήγορα αποτελέσματα, σημείωσε χαρακτηριστικά η Υφυπουργό Ανάπτυξης κυρία Θεοδώρα Τζάκρη, προσθέτοντας, ότι το εγχείρημα μπορεί να αποτελέσει ένα επιτυχημένο πιλότο για συνεργασία δημόσιου με ιδιωτικού τομέα.

Βεβαίως μέχρι τότε, θα πρέπει να γίνουν κάποια βασικά βήματα, όπως να μάθει ο Έλληνας να εμπιστεύεται το ελληνικό γενόσημο διότι σύμφωνα με την έρευνα της Planet, το 62% του πληθυσμού δεν εμπιστεύεται το ελληνικό φάρμακο. «Στοίχημα» για την κυβέρνηση και όλους τους φορείς του φαρμάκου πάντως, αποτελεί το γεγονός, η διείσδυση των γενοσήμων φαρμάκων τον Μάρτιο του 2018 να αγγίξει στο 60% από το 20% που είναι σήμερα.

Η μελέτη της Planet, αναδεικνύει τα υπάρχοντα προβλήματα, αλλά και τις προοπτικές της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας, επισημαίνοντας την ανάγκη ενίσχυσης της θέσης του κλάδου στην εσωτερική αγορά και ενίσχυσης του εξαγωγικού της προφίλ, ενώ προτείνει μέτρα ενίσχυσης του τομέα έρευνας και καινοτομίας, με στροφή σε νέα προϊόντα.

Ταυτόχρονα, προβλέπει ενίσχυση του κλάδου με ανθρώπινο δυναμικό, υποστηρικτικούς μηχανισμούς και μέσα χρηματοδότησης.

Ο κ. Γιάννης Δραγασάκης

Ειδικότερα, ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, τόνισε ότι χρειάζεται να υπερβούμε ένα παρελθόν με αδιέξοδες πολιτικές. Τώρα είναι η ώρα που η χώρα περνά στην ανάπτυξη. Έχουμε διλήμματα, να κάνουμε ό,τι λέει η τρόικα ή να προχωρήσουμε και με άλλες ιδέες. Η αλήθεια είναι ότι μέχρι πρότινος, υπήρχε καθεστώς κερδοσκοπίας, πηγή αιμορραγίας χωρίς πρόσβαση στους ασθενείς, και αυτό το μοντέλο χρεοκόπησε. Ακολούθησε μια αδιέξοδη πολιτική μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης ερήμην των ασθενών αλλά και της εγχώριας βιομηχανίας.

Σήμερα, πρέπει να αντιληφθούμε, ότι ο κλάδος είναι κομβικός στη νέα παραγωγική ταυτότητα.

Είναι πόλος απασχόλησης, έρευνας κι επιστημονικής ανάπτυξης. Δεν θέλουμε να κάνουμε ένα παλαιού τύπου προστατευτικό παρελθόν. Αλλά να διαμορφώσουμε ένα υπόδειγμα με συνέργιες, συνδέσεις με ξένες βιομηχανίες κρατικούς φορείς που θα διασφαλίζει φτηνό φάρμακο στους ασθενείς.
Μπορούμε να υπερβούμε παλαιά πρότυπα. Η βίαιη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης καταστρέφει την παραγωγική βάση και το κοινωνικό κράτος. Δε χρειάζεται πρώτα να γίνει η παραγωγική ανασυγκρότηση και μετά να δούμε τι θα δώσουμε στο κοινωνικό κράτος.
Επίσης, ένα άλλο δίλημμα, που κυριαρχεί, είναι δημόσιος ή ιδιωτικός τομέας, υπογράμμισε, σημειώνοντας, ότι πρέπει να περάσουμε σε μια συνεργατική λογική ώστε να μεγιστοποιήσουμε το αμοιβαίο συμφέρον. Άλλο δίλημμα επίσης, είναι, ντόπιο ή ξένο φάρμακο; Αν μια επιχείρηση λειτουργεί ληστρικά το πρώτο στοιχείο είναι η ληστρικότητα. Το κοινωνικό κριτήριο είναι αυτό που υπερτερεί, άρα, πρέπει να δούμε ένα νέο μοντέλο, σημείωσε ο κ. Δραγασάκης.

Ο κ. Ανδρέας Ξανθός

Από την πλευρά του ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, ανέφερε ότι η Ελλάδα χρειάζεται μία νέα φαρμακευτική πολιτική ένα ισχυρό κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ Πολιτείας, Βιομηχανίας και παραγωγής χρειαζόμαστε μία άλλη κουλτούρα κοινωνικής ευθύνης. Και συνέχισε:

Είναι μια πολύ καλή πρωτοβουλία ώστε να βρούμε ένα νέο πλαίσιο ανάμεσα στο κράτος και στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Σήμερα έχουμε ένα ιατροβιομηχανικό σύμπλεγμα που παράγει συνεχώς νέα προϊόντα. Παράγουν με μεγάλο κόστος που πιέζουν τα συστήματα υγείας. Οι τιμές έχουν αυτές μεγάλο περιθώριο κερδοσκοπίας. Κανείς δεν αμφισβητεί ότι τα νέα προϊόντα παράγουν θεραπευτικό όφελος. Πρέπει να αναζητήσουμε μια νέα ισορροπία ανάμεσα στην πρόσβαση στην καινοτομία αλλά καις τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας.
Ήδη έχουμε ξεκινήσει μία πρωτοβουλία 5 χωρών του Νότου για κοινή διαπραγμάτευση αποζημίωσης προκειμένου να πετύχουμε καλύτερες τιμές στα καινοτόμα φάρμακα. Συνειδητοποιείται μια νέα ανάγκη.
Φυσικά είναι μονόδρομος να προχωρήσουμε στα θέματα της νέας πατέντας, πρόσβασης των ασθενών. Η φαρμακευτική αγορά θα πρέπει να λειτουργήσει με κοινωνικούς όρους.

Κανείς δεν αναπολεί την περίοδο της ανεξέλεγκτης δαπάνης, αλλά τώρα έχουμε περάσει στο άλλο άκρο, της ισοπέδωσης των τιμών, ωστόσο ο όγκος των συνταγών δεν έχει εξαλειφθεί καθώς επίσης και η υποκατάσταση παλιών, φθηνών και αποτελεσματικών φαρμάκων.
Επίσης θα πρέπει σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του χώρου, να δώσουμε χώρο ώστε να βοηθήσουμε τα αξιόπιστα ποιοτικά γενόσημα, υπογράμμισε ο υπουργός, προσθέτοντας, ότι το στοιχείο της έρευνας πως το 62% του ελληνικού πληθυσμού δεν εμπιστεύεται τα γενόσημα, είναι προβληματικό.

Ο κ. Κ. Φωτάκης

Ο αναπληρωτής υπουργός Παιδείας Κ. Φωτάκης, επεσήμανε στην παρέμβασή του, ότι η φαρμακοβιομηχανία μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης για την ελληνική οικονομία και επιχειρηματικότητα και πως ήρθε η ώρα, να συνδέσουμε την έρευνα με την βιομηχανία.

Η κυρία Θεοδώρα Τζάκρη

Η κυρία Τζάκρη, εκθείασε τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας, σημειώνοντας, ότι έχει έντονη εξωστρέφεια με 21% της παραγωγής να πηγαίνει σε άλλες χώρες, ενώ αποτλεί το 2.3% της προστιθέμενης αξίας της μεταποίησης.

Η Υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, επισήμανε ότι «η ανάπτυξη της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας ταυτόχρονα εξυπηρετεί ευθέως δύο εξαιρετικά κρίσιμης σημασίας εθνικούς στόχους:

α) Την περιστολή της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, ως απόρροια της επιδιωκόμενης αύξησης του μεριδίου των γενοσήμων στην ελληνική αγορά έναντι των πρωτοτύπων, δεδομένου ότι τα γενόσημα αποτελούν και τα βασικά προϊόντα της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας.

β) Την ανάσχεση του brain drain, δεδομένου ότι η φαρμακοβιομηχανία συνιστά έναν από τους κλάδους που μπορεί να προσφέρει απασχόληση και νέες θέσεις εργασίας σε ανθρώπινο δυναμικό υψηλής κατάρτισης και εξειδίκευσης είτε άμεσα στις ίδιες τις επιχειρήσεις είτε έμμεσα σε ερευνητικούς φορείς ή σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες συνδεδεμένες με τον κλάδο του φαρμάκου και της υγείας γενικότερα».

Η κυρία Θεοδώρα Τζάκρη αναφέρθηκε επίσης και στη δυναμική του κλάδου της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας, παρουσιάζοντας συγκεκριμένα στοιχεία που δείχνουν τη συμβολή του στην απασχόληση.

Συγκεκριμένα, στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας απασχολούνται συνολικά 7.674 εργαζόμενοι, οι οποίοι αποτελούν το 50% του προσωπικού του κλάδου και το 2,6% των εργαζομένων της μεταποίησης. Επιπλέον, είναι ο μόνος κλάδος που κατά την περίοδο της κρίσης οι εργαζόμενοι που απασχολεί όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά αυξήθηκαν κατά 3.681. Επίσης ο κλάδος κατάφερε να διατηρήσει 15.000 συνδεδεμένες θέσεις εργασίας, ενώ ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συμβολή του και στην ανάσχεση του brain drain.

Ο ΣΕΒ

Ο πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Θεόδωρος Φέσσας, τόνισε μεταξύ άλλων, ότι όταν η οικονομία πάει καλά, πάει και η φαρμακοβιομηχανία. Παρά τις διορθώσεις στο δημοσιονομικό κομμάτι, δεν έχει αποκατασταθεί ακόμη το κλίμα εμπιστοσύνης στην οικονομία και δεν έχει βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα, αν και διανύουμε τον 9ο χρόνο ύφεσης και τον 7ο Μνημονίων. Το κράτος δεν μπορεί να είναι πηγή πλούτου, αλλά μόνο ο ιδιωτικός τομέας, που δημιουργεί προοπτικές και θέσεις εργασίας. Χρειάζεται ένας εθνικός ρεαλιστικός αναπτυξιακός στρατηγικός στόχος. Η φαρμακοβιομηχανία είναι δεύτερος κλάδος σε εξαγωγές, με 50.000 εργαζομένους. Θα μπορούσε να αποτελέσει αναπτυξιακό μοχλό. Να γίνει ανάχωμα στο brain drain, αλλά μόλις αντιμετωπιστούν τα προβλήματα δήλωσε ο κ. Φέσσας.

Ο κ. Θεόδωρος Τρύφων

Από την πλευρά του ο πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας Θεόδωρος Τρύφων επεσήμανε ότι το επόμενο στάδιο είναι το βασικό, η υλοποίηση της μελέτης, ενώ το μόνο που δεν ζητάει ο κλάδος είναι κρατικοδίαιτη στήριξη. Επιβιώνουμε με τις εξαγωγές.
Είναι σημαντικό να υπάρχει συνεργασία και με τις διεθνείς βιομηχανίες, άλλωστε οι μελέτες λένε για εγχώρια και όχι Ελληνική βιομηχανία.
Η εγχώρια βιομηχανία έχει μεγάλο αριθμό παραγωγικό μονάδων και εργαζομένων. Πάνω από 11.000 άμεσα και 50.000 έμμεσα θέσεις εργασίας, με διεθνή ερευνητική δραστηριότητα, με τεχνογνωσία παραγωγής άριστης ποιότητας φαρμάκων, ενώ έχουμε μεγάλη προσαρμοστικότητα, καθώς και σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης, προκειμένου να καλύψουμε την εγχώρια ζήτηση.

Ο κ. Τρύφων αναφέρθηκε στο ελληνικό παράδοξο, στα δελτία τιμών δηλαδή των τεσσάρων τελευταίων ετών, όπου οι τιμές των ελληνικών σκευασμάτων μειώνονται συνεχώς και θα πρέπει φυσικά να στραφούμε στον έλεγχο του όγκου και στο μείγμα κατανάλωσης, όπως είπε.

Ακόμη, επεσήμανε ότι εάν συνεχιστούν τα χαράτσια clawback και rebate (τα οποία αποτελούν το 30% του τζίρου των βιομηχανιών) τότε οι ελληνικές επιχειρήσεις σε 12 μήνες θα σβηστούν από τον χάρτη. Πρότεινε τέλος, να βρεθεί τρόπος τιμολόγησης και αδειοδότησης για τα υβρδικά φάρμακα, να υπάρξει στροφή σε προιόντα οριακής καινοτομίας και έρευνας, ενώ έστειλε το μήνυμα,« να πάμε στην ανάπτυξη με τρένο και όχι με κάρο».

Ο ΕΟΦ

Η πρόεδρος του ΕΟΦ κυρία Κατερίνα Αντωνίου σε μία πραγματικά πολύ δυναμική της παρέμβαση, επεσήμανε πως πρέπει να αλλάξει η τιμολογιακή πολιτική και πως η ανάπτυξη για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία, πρέπει να εμπεριέχει στόχους, κατεύθυνση, συνεργατικότητα και σχέδιο οργανωμένο όλου του δικτύου. Ωστόσο επέπληξε τους εκπροσώπους των φαρμακοβιομηχανιών, καθώς όπως είπε, οι άδειες για φαρμακευτικά προιόντα που έχουν κατατεθεί στον Οργανισμό, ανέρχονται μόλις σε 100 ενώ τα προηγούμενα χρόνια, άγγιζαν τις 2.000 και τις 1.700. Επίσης, σε άλλο σημείο της τοποθέτησής της, σημείωσε ότι ο Οργανισμός, θα πρέπει να αρχίσει να αναπτύσει τον συμβουλευτικό του ρόλο, και να πληρώνεται μάλιστα γι αυτό, πρόταση την οποία αποδέχθηκε μάλιστα ο πρόεδρος της ΠΕΦ κ. Θεόδωρος Τρύφων.

Διακυβέρνηση του Σχεδίου Δράσης

H πλατφόρμα συνεργασίας για την ανάπτυξη της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας, θα αποτελεί ένα αναγνωρισμένο εθνικό δίκτυο- forum συνεργασίας, με κύριο στόχο:

- Την περαιτέρω εξειδίκευση και αναλυτικό σχεδιασμό των δράσεων ενίσχυσης της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας
- Τον συντονισμό της εφαρμογής των δράσεων από το σύνολο των αρμόδιων φορέων με γνώμονα τη διασφάλιση της απρόσκοπτης υλοποίησής τους και της αξιοποίησης των μεταξύ τους συνεργειών
- Τη συνεχή – συστηματική παρακολούθηση της υλοποίησης του σχεδίου δράσης και την επανεξέταση – επανασχεδιασμό του με βάση τα αποτελέσματα εφαρμογής, καθώς και τις εξελίξεις της αγοράς φαρμάκου σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, με κύριους κατευθυντήριους άξονες την ανάπτυξη – μεταφορά τεχνογνωσίας, την ανάπτυξη της καινοτομίας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας με όρους κοινωνικής ανταποδοτικότητας.

Όργανα διακυβέρνησης

Για την εφαρμογή των μέτρων προβλέπεται η λειτουργία Επιτροπής Συντονισμού, Γραφείου Διοίκησης και Προγραμματισμού και Πλατφόρμας ανάπτυξης, η οποία υποστηρίζεται από σειρά φορέων, όπως:
- Το Παρατηρητήριο της αγοράς Φαρμάκου του Υπ. Υγείας
- Το Κέντρο Επιχειρηματικής Ευφυΐας των επιχειρήσεων
- Την Πλατφόρμα καινοτομίας Βιοϊατρικής και Φαρμάκου της ΓΓΕΤ.

Σχετικά με την μελέτη

Σύμφωνα με τη μελέτη της Planet, οι φαρμακοβιομηχανίες άντεξαν στα χρόνια της ύφεσης και διατήρησαν την κερδοφορία τους.

Οι επιχειρήσεις της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας συγκεντρώνουν περίπου το 24% της συνολικής αγοράς σε όγκους φαρμάκων. Απασχολούν περίπου 7.000 εργαζόμενους οι οποίοι αποτελούν το 50% του συνόλου του προσωπικού που απασχολείται στον φαρμακευτικό κλάδο. Το 21% του Κύκλου Εργασιών τους αφορά εξαγωγές σε πάνω από 85 χώρες του κόσμου (Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Βέλγιο, Αυστρία, ΗΠΑ, Καναδάς, κ.α).

Γενικά ο φαρμακευτικός κλάδος στην Ελλάδα παρουσιάζει κατά την τελευταία επταετία ελαφρώς πτωτική πορεία (μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής κύκλου εργασιών: -4,5%), με την ελληνική φαρμακοβιομηχανία όμως να αυξάνει οριακά το μερίδιό της στο 27% το 2014 και να συγκρατεί τα επίπεδα κερδοφορίας της, παρά τη συνεχή μείωση των τιμών στο 4%.

Ως απειλές της φαρμακοβιομηχανίας, θα μπορούσε να είναι, μία περαιτέρω μείωση τιμών και φαρμακευτικής δαπάνης, συνέχιση του clawback, περιορισμός δυνατότητας συμψηφισμού του clawback και συνεχιζόμενη μείωση της τιμής των γενοσήμων.

Ως ευκαιρίες για τις ελληνικές βιομηχανίες, σύμφωνα με την κυρία Μάχη Καραγιάννη της Planet, είναι η αύξηση της ζήτησης, οι κλινικές έρευνες, η έμφαση στο branding και η στροφή των επιχειρήσεων στην αναζήτηση φυτικών φαρμάκων.

Διαβάστε ακόμη:

Η μελέτη της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας, δείχνει ολοταχώς τον δρόμο της ανάπτυξης