Κοινό αντιδιαβητικό φάρμακο δίνει νέες ελπίδες για την αντιμετώπιση της λευχαιμίας

Στην πρώτη περίπτωση, μια διεθνής ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή ιατρικής Φιλίπ Λεμπούλς του Πανεπιστημίου του Παρισιού, που έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", ανακοίνωσε ότι ένα κοινό αντιδιαβητικό φάρμακο, η πλιογλιταζόνη (γνωστή στο εμπόριο και ως Actos), που χορηγήθηκε σε 24 ασθενείς με καρκίνο του αίματος, σε συνδυασμό με την κλασική θεραπεία για λευχαιμία, είχε θετικά αποτελέσματα.

Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς, οι οποίοι είχαν χρόνια μυελοειδή λευχαιμία και δεν είχαν αντιδράσει θετικά στη συμβατική θεραπεία, εμφάνισαν πλήρη ύφεση της νόσου μετά από 12 μήνες θεραπείας μαζί με το αντιδιαβητικό φάρμακο. Ορισμένοι δεν εμφάνισαν καμία υποτροπή του καρκίνου μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.

Η χρόνια μυελοειδής λευχαιμία είναι ένας σχετικά σπάνιος καρκίνος του αίματος, κυρίως των ενηλίκων, ο οποίος προκαλεί υπερπαραγωγή αφύσικων λευκών κυττάρων στο αίμα. Η νόσος συνήθως εξελίσσεται αργά, αλλά αν επιταχυνθεί ξαφνικά, μπορεί να αποβεί μοιραία.

Αν και έχουν ήδη ανακαλυφθεί διάφορα θεραπευτικά σχήματα (π.χ. η ουσία ιματινίμπη, γνωστή και ως Gleevec), δεν βοηθούν όλους τους ασθενείς, καθώς σε αρκετούς απομένουν καρκινικά κύτταρα σε κατάσταση «ύπνωσης» στον μυελό των οστών και κάποια στιγμή μπορεί να πολλαπλασιαστούν.

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι το ίδιο αντιδιαβητικό φάρμακο μπορεί να αποβεί χρήσιμο και για άλλους παρόμοιους καρκίνους του αίματος, αλλά πρέπει να προηγηθούν μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές, ενώ -όπως επεσήμαναν άλλοι ειδικοί- πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι παρενέργειες της πιογλιταζόνης.

Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη μεγαλύτερες δοκιμές του φαρμακευτικού συνδυασμού πιογλιταζόνης-ιματινίμπης και αναμένονται τα αποτελέσματά τους μέσα στα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια.

Κυτταρική θεραπεία

Η δεύτερη εξέλιξη αφορά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα μίας πειραματικής κυτταρικής θεραπείας της ελβετικής φαρμακευτικής εταιρείας Novartis, που είχε ξεκινήσει το 2010 με 14 ασθενείς, οι οποίοι έπασχαν από χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία, μια άλλη μορφή καρκίνου του αίματος. Κανείς καρκινοπαθής δεν είχε προηγουμένως ανταποκριθεί σε οποιαδήποτε άλλη θεραπεία.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια , με επικεφαλής τον δρα Ντέιβιντ Πόρτερ και η σχετική δημοσίευση έγινε στο ιατρικό περιοδικό "Science Translational Medicine". Όπως διαπιστώθηκε, μερικοί ασθενείς δεν εμφάνιζαν κανένα ίχνος της νόσου στο αίμα τους, σχεδόν πέντε χρόνια μετά την πειραματική θεραπεία.

Η θεραπεία -με την κωδική ονομασία CTL019- έγκειται στη γενετική τροποποίηση κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς (των Τ-λευκοκυττάρων), έτσι ώστε αυτά να δρουν πλέον ως αντισώματα που καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα. Ακολουθεί -αφού μεσολαβήσει χημειοθεραπεία- η επανεισαγωγή των μεταλλαγμένων ανοσοποιητικών κυττάρων στο αίμα του καρκινοπαθούς.

Όλα τα σημάδια του καρκίνου εξαφανίστηκαν σε τέσσερις ασθενείς (29%) και σε άλλους τέσσερις υπήρξε υποχώρηση του καρκίνου, ενώ 12 (43%) δεν ανταποκρίθηκαν καθόλου, με συνέπεια η λευχαιμία τους να επιδεινωθεί.

Σε όλους τους ασθενείς υπήρξε ως παρενέργεια μια σοβαρή φλεγμονή, με συμπτώματα τύπου γρίπης, η οποία θα μπορούσε να αποβεί μοιραία, αν και οι ερευνητές βρήκαν τρόπο να την αντιμετωπίζουν με άλλα φάρμακα.

Η Novartis πάντως σχεδιάζει εντός του 2016 να ζητήσει άδεια για δοκιμή της θεραπείας CTL019 σε παιδιά με οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, την πιο συχνή μορφή της νόσου στην παιδική ηλικία.