ΠΕΦ: Πώς αποδυναμώνεται ο αναδυόμενος αστέρας της οικονομίας, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία

Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας και της εταιρείας Elpen, στην Ελλάδα, ο κλάδος της παραγωγικής φαρμακοβιομηχανίας χαρακτηρίζεται από σημαντικές επενδύσεις σε παραγωγικές υποδομές, σε ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης, σε τεχνολογία αιχμής, σε έρευνα και σε εξαγωγική δραστηριότητα.

Ο κλάδος της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας έχει πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις σε παραγωγικές υποδομές, σε ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης, σε τεχνολογία αιχμής, σε έρευνα και σε εξαγωγικές δραστηριότητες. Και γι' αυτό η έρευνα της McKinsey με τίτλο «Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά» αξιολογεί την ελληνική φαρμακοβιομηχανία ως «Αναδυόμενος αστέρας της ελληνικής οικονομίας».

Στο πλαίσιο αυτό, αποτελεί κλάδο προτεραιότητας στο πλαίσιο του αναπτυξιακού μοντέλου που θα πρέπει να υιοθετήσει εφεξής η χώρα και συνιστά κρίσιμη κινητήρια δύναμη για την ποιοτική αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας

1. Ο κλάδος του φαρμάκου υπέστη τεράστιες οικονομικές ζημιές από το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων που χορηγήθηκαν υποχρεωτικά από το ελληνικό κράτος για την εξόφληση των υπέρογκων χρεών των νοσοκομείων της περιόδου 2006-2009. Ακόμη, η Πολιτεία επέβαλε την μακροχρόνια (επί 30 χρόνια, αντί για 5 που ισχύει για όλες τις ανώνυμες εταιρείες) απόσβεση των ζημιών αυτών προκειμένου να διατηρηθεί με τεχνητό τρόπο η κερδοφορία των φαρμακοβιομηχανιών και να φορολογούνται τα κέρδη.

Η φαρμακευτική πολιτική σήμερα στην Ελλάδα

1. Οι πολιτικές που προωθούνται τα τελευταία 25 χρόνια για το φάρμακο ευνοούν τα εισαγόμενα φάρμακα, με αποτέλεσμα τη βαθμιαία αποδυνάμωση των μεριδίων αγοράς των ελληνικών φαρμάκων.

2. Το 70% του φαρμακευτικού προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ δαπανάται σε 100 σκευάσματα, από τα οποία ΜΟΝΟ ΤΑ ΤΡΙΑ παράγονται στην Ελλάδα.

3. Οι προσπάθειες που καταβάλλονται για τον περιορισμό της φαρμακευτικής δαπάνης βασίζονται κατά κύριο λόγο στον άξονα της τιμολόγησης με συνεχείς μειώσεις των τιμών, ιδιαίτερα των φαρμάκων της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, παραβλέποντας το γεγονός, πως η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης τα προηγούμενα χρόνια προέκυψε ως αποτέλεσμα της ανεξέλεγκτης κατανάλωσης ακριβών εισαγόμενων φαρμάκων.

4. Η Ελλάδα αποτελεί τη μόνη χώρα της ΕΕ όπου η απόφαση για την ασφαλιστική κάλυψη των νέων φαρμάκων δε βασίζεται στην αξιολόγηση της σχέσης του θεραπευτικού τους οφέλους προς το κόστος.

5. Ο κλάδος της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας δέχεται τα τελευταία χρόνια μια άδικη επίθεση, παρά το γεγονός, ότι:

• Αντιμετωπίζει υψηλά κόστη

• Φέρει περισσότερες θέσεις εργασίας

• Δηλώνει κέρδη από δραστηριότητες και φορολογείται ανάλογα

• Την ίδια στιγμή, οι μεγάλες πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες προχωρούν σε απολύσεις και εκμεταλλευόμενες τα «παραθυράκια» της νομοθεσίας, μεταφέρουν τα κέρδη τους στο εξωτερικό καταβάλλοντας ελάχιστους φόρους σε σχέση με την πραγματική τους κερδοφορία

• Οι μεγαλύτερες ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες, έχουν επιλέξει να κρατήσουν την παραγωγή τους στην Ελλάδα, παρά το γεγονός, ότι υπάρχουν χαμηλότερου κόστους λύσεις σε γειτονικές χώρες.

6. Η δημόσια συζήτηση για τη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης επικεντρώνεται ασύμμετρα στις τιμές των γενοσήμων φαρμάκων, τα οποία αποτελούν και τη βασική παραγωγή των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών. Το γεγονός αυτό αποτελεί τεράστιο λάθος που αποπροσανατολίζει από την ουσία του προβλήματος ενώ παράλληλα είναι ολοφάνερη η απουσία παρεμβάσεων στους υπόλοιπους παράγοντες που συντελούν καθοριστικά στην αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης (π.χ.: φαρμακοεπιδημιολογικά δεδομένα, έλεγχοι του όγκου, ρυθμοί υποκατάστασης, κ.α).

7. Προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ασφυκτικοί στόχοι της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, στοχεύθηκαν μονομερώς τα γενόσημα φάρμακα και επιβλήθηκαν μονομερείς μειώσεις τιμών.

8. Η υιοθέτηση της συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία έχει οδηγήσει στην αύξηση της κατανάλωση πρωτοτύπων φαρμάκων σε βάρος των ελληνικών γενοσήμων φαρμάκων.

9. Η φαρμακευτική πολιτική που εφαρμόζεται στην χώρα μας δεν προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες, οι οποίες θα αλλάξουν το ισχύον κλίμα της «κατευθυνόμενης απαξίωσης» των γενοσήμων. Η εισαγωγή των γενοσήμων στη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης πραγματοποιήθηκε με βίαιο τρόπο, ως μια ακόμη μνημονιακή υποχρέωση και χωρίς να έχει προηγηθεί η κατάλληλη ενημέρωση του Έλληνα ασθενή από τους κατάλληλους φορείς.

10. Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΟΠΥΥ, στην Ελλάδα συνταγογραφούνται 4,5 με 5 εκ. συνταγές τον μήνα. Παρ' όλα αυτά, οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης για μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης παραμένουν προσανατολισμένες στη μείωση των τιμών των φαρμάκων και όχι στον περιορισμό της κατανάλωσης αυτών.

11. Η πολιτική για το φάρμακο δεν προβλέπει τα απαραίτητα αναπτυξιακά κίνητρα, τα οποία θα προωθήσουν τις καινοτόμες επενδύσεις και θα ενισχύσουν την εγχώρια παραγωγή φαρμάκων. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία δραστηριοποιείται σε ένα περιβάλλον αντίξοο, που θέτει εμπόδια και δημιουργεί αντικίνητρα για την υγιή επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις σε έρευνα και την ανάπτυξη καινοτομίας.

12. Τα εισαγόμενα φάρμακα λαμβάνουν γρηγορότερα άδεια κυκλοφορίας από τον ΕΟΦ, σε σχέση με τα εγχωρίως παραγόμενα, γεγονός που διαμορφώνει συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού.

Πού οδηγείται η ελληνική φαρμακοβιομηχανία;

Η φαρμακευτική πολιτική των τελευταίων χρόνων οδηγεί στη δημιουργία ολιγοπωλιακών καταστάσεων, τάση που παρατηρείται και στην ευρύτερη ευρωπαϊκή αγορά.

Στο πλαίσιο αυτό, οι ελληνικές παραγωγικές φαρμακοβιομηχανίες τίθενται αντιμέτωπες με την προοπτική της εξαφάνισής τους και υποχρεώνονται σε αναγκαστική υιοθέτηση στρατηγικών τύπου "crisis management" σε βάρος των στρατηγικών ανάπτυξης.

Υπό τις τρέχουσες συνθήκες είναι πολύ δύσκολο για μια ελληνική φαρμακευτική εταιρεία να επενδύσει στην ανάπτυξη και στην κυκλοφορία κάποιου νέου γενοσήμου διατηρώντας τα ίδια υψηλά πρότυπα ποιότητας που έχουν αναδείξει το ελληνικό φάρμακο ως ασφαλούς, αποτελεσματικής και ποιοτικής επιλογής σε πάνω από 85 χώρες του κόσμου.

Προτάσεις

• Η Πολιτεία θα πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη συγκράτησης της φαρμακευτικής δαπάνης, αλλά και υποστήριξης ενός βιομηχανικού κλάδου, ο οποίος τεκμηριωμένα ενισχύει την απασχόληση, τα φορολογικά έσοδα, τις εργοδοτικές εισφορές, τις εξαγωγές και την κατοχύρωση της τεχνογνωσίας. Η πολιτική για το φάρμακο θα πρέπει να αλλάξει στην κατεύθυνση που δείχνει η σημαντική αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας. Η στρατηγική αυτή επιλογή εκπορεύεται από την συμβολή της στην προστασία της δημόσιας υγείας και τη βιωσιμότητα της δημόσιας ασφάλισης, την σημαντική ενίσχυση της απασχόλησης, τη διασφάλιση της αυτάρκειας της χώρας σε φάρμακα, την τόνωση του ρυθμού ανάπτυξης και τα σημαντικά οφέλη για το σύνολο της εθνικής οικονομίας.

• Κρίνεται σκόπιμο να προωθηθεί η ισότιμη συμμετοχή όλων των παρόχων υγείας στη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης κι όχι μόνο της φαρμακοβιομηχανίας.

• Είναι απαραίτητη μια στοχευμένη πολιτική για τη συγκράτηση της φαρμακευτικής δαπάνης, η οποία να εστιάζει στον περιορισμό της κατανάλωσης και όχι στη μείωση των τιμών των φαρμάκων.

• Οι οριζόντιες περικοπές στις τιμές των παλιών φαρμάκων θέτουν σε κίνδυνο την ύπαρξη τους στην αγορά. Γι' αυτό και πρέπει να σταματήσουν.

• Οποιαδήποτε πολιτική ενίσχυσης των γενοσήμων φαρμάκων θα πρέπει να συνοδεύεται από την επιλογή επώνυμου γενόσημου φαρμάκου από τον ιατρό. Μια τέτοια επιλογή θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στα ελληνικά φάρμακα τόσο από την πλευρά των επαγγελματιών υγείας, όσο κι από την πλευρά των ασθενών.

• Η υλοποίηση του στόχου για περιορισμό της φαρμακευτικής θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο εφαρμογής μιας συνολικής πολιτικής χρήσης οικονομικότερων αλλά εξίσου αποτελεσματικών φαρμάκων. Η Πολιτεία θα πρέπει να υλοποιήσει πολιτικές ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τα ελληνικά παραγόμενα γενόσημα φάρμακα, τα οποία αποτελούν εξίσου ποιοτικές αλλά οικονομικότερες θεραπευτικές επιλογές.

• Ο στόχος της διείσδυσης του ελληνικού φαρμάκου στην αγορά θα εξυπηρετηθεί καλύτερα μέσω της κατάργησης της συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία και της υιοθέτησης της συνταγογράφησης με βάση την εμπορική ονομασία (brand name).

• Η ορθολογική χρήση των φαρμάκων εγγυάται τη μείωση των δαπανών υγείας, κυρίως μέσω της υποκατάστασης ακριβότερων φαρμακευτικών θεραπειών ή την αποφυγή νοσοκομειακών φροντίδων, οι οποίες επιβαρύνουν με υψηλό κόστος την δαπάνη για την υγεία.

• Η Πολιτεία θα πρέπει να σχεδιάσει τα απαραίτητα αναπτυξιακά κίνητρα τα οποία θα ενθαρρύνουν την προώθηση των καινοτόμων επενδύσεων εκ μέρους της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι ισχύοντες φορολογικοί μηχανισμοί, οι οποίοι θα πρέπει να τροποποιηθούν, καθώς επίσης και η απλοποίηση της διαδικασίας των εξαγωγών. Θα πρέπει να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες, ώστε να αρθούν τα αντικίνητρα που δρουν σε βάρος της ανάπτυξης της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας.

• Αναβάθμιση του ρόλου του ΕΟΦ, προκειμένου πέρα από την προστασία της Δημόσιας Υγείας να αναλάβει τον ρόλο του ως αναπτυξιακού μοχλού για την εγχώρια παραγωγική φαρμακοβιομηχανία.

«Το ελληνικό φάρμακο πρέπει να παραμείνει στην αγορά»

• Γιατί, υπό το πρίσμα της σχέσης κόστους - αποτελεσματικότητας αναδεικνύεται ως η ποιοτικότερη και οικονομικότερη θεραπευτική επιλογή.

• Γιατί η Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία αποτελεί «ατμομηχανή ανάπτυξης» για την ελληνική οικονομία.

• Γιατί το Ελληνικό Φάρμακο αποτελεί το μοναδικό από τα συστατικά στοιχεία των δαπανών υγείας, το οποίο προσφέρει προστιθέμενες αξίες, οικονομικές και ερευνητικές.

• Γιατί η συνολική επίδραση της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας στην απασχόληση από τη δραστηριότητα του κλάδου εκτιμάται σε 53.100 θέσεις εργασίας (άμεση απασχόληση στον κλάδο της παραγωγής + απασχόληση σε κλάδους που συμμετέχουν με εισροές στην παραγωγή + θέσεις που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της καταναλωτικής δαπάνης από τους καταβαλλόμενους μισθούς).

• Γιατί η ελληνική παραγωγή φαρμάκων έχει τη δυνατότητα να καλύψει πάνω από το 80% των εξωνοσοκομειακών αναγκών της ελληνικής αγοράς.

Συμπεράσματα για την ελληνική φαρμακευτική αγορά

1. Η μονοδιάστατη εμμονή στην τιμολογιακή πολιτική σε βάρος των – ούτως ή άλλως – φθηνών ελληνικών φαρμάκων συνιστά καταχρηστική συμπεριφορά σε βάρος της ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας και απειλή για τη βιωσιμότητα της εγχώριας παραγωγής φαρμάκων. Ο αφανισμός του φαρμακοπαραγωγικού δυναμικού της χώρας έναντι της αμφίβολης επίτευξης βραχυπρόθεσμων στόχων για τη φαρμακευτική δαπάνη δεν μπορεί να αποτελεί ενδεδειγμένη επιλογή.

2. Η επένδυση στην καινοτομία αποτελεί εγγύηση για την βιωσιμότητα και την οικονομική ευρωστία της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας.

3. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αποτελεί μέρος της λύσης για την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την εξαετή ύφεση. Για τον λόγο αυτό, κρίνεται ως επιτακτική η παροχή αναπτυξιακών κινήτρων από την Πολιτεία, με σκοπό την απελευθέρωση της ισχυρής δυναμικής του κλάδου.

4. Η Πολιτεία θα πρέπει να προωθήσει άμεσα την εφαρμογή μιας συνολικής πολιτικής για τα γενόσημα φάρμακα μέσω δράσεων ενημέρωσης του κοινού και παροχής των κατάλληλων κινήτρων στους ιατρούς και φαρμακοποιούς.

5. Η εφαρμογή συνταγογραφικών κατευθυντήριων γραμμών και ο έλεγχος της συνταγογράφησης θα πρέπει να αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους της φαρμακευτικής πολιτικής στη βάση του τριπλού στόχου της προστασίας της δημόσιας υγείας, της συγκράτησης των δαπανών και της ανάπτυξης του εγχώριου παραγωγικού ιστού.

Διαβάστε επίσης

Ναυαρχίδα της ανάπτυξης η ελληνική φαρμακοβιομηχανία

Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία: ένα πραγματικό success story, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ