ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Πώς να έχετε με ασφάλεια το βούτυρο εκτός ψυγείου

Μιχάλης Θερμόπουλος

Το βούτυρο είναι γαλακτοκομικό προϊόν, που σημαίνει ότι παρασκευάζεται από γάλα θηλαστικών.

Πώς να έχετε με ασφάλεια το βούτυρο εκτός ψυγείου
Bigstock

Παρασκευάζεται αναδεύοντας το γάλα ή την κρέμα γάλακτος μέχρι να διαχωριστεί σε βουτυρόγαλα (υγρό) και λίπος (στερεό).

Το βούτυρο είναι μοναδικό μεταξύ των γαλακτοκομικών προϊόντων λόγω της πολύ υψηλής περιεκτικότητάς του σε λιπαρά. Ενώ το πλήρες γάλα περιέχει λίγο περισσότερο από 3% λιπαρά και η παχύρρευστη κρέμα περιέχει σχεδόν 40% λιπαρά, το βούτυρο περιέχει περισσότερο από 80% λιπαρά. Το υπόλοιπο 20% είναι κυρίως νερό.

Σε αντίθεση με άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, δεν περιέχει πολλούς υδατάνθρακες ή πολλές πρωτεΐνες.

Αυτή η υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά είναι που κάνει το βούτυρο τόσο παχύρρευστο και αλειφόμενο. Ωστόσο, όταν διατηρείται στο ψυγείο, γίνεται σκληρό και δύσκολο να απλωθεί.

Αυτό οδηγεί πολλούς να αποθηκεύουν το βούτυρο σε θερμοκρασία δωματίου, η οποία το διατηρεί στην ιδανική συνοχή για μαγείρεμα και άλειμμα.

Δεν χαλάει τόσο γρήγορα όσο άλλα γαλακτοκομικά

Επειδή το βούτυρο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και σχετικά χαμηλή περιεκτικότητα σε νερό, είναι λιγότερο πιθανό να υποστηρίξει την ανάπτυξη βακτηρίων συγκριτικά με άλλα είδη γαλακτοκομικών προϊόντων.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν είναι αλατισμένο, γεγονός που μειώνει περαιτέρω την περιεκτικότητα σε νερό και κάνει το περιβάλλον ακόμα πιο αφιλόξενο για τα βακτήρια.

Το αλατισμένο βούτυρο αντιστέκεται στην ανάπτυξη βακτηρίων

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), αν και οι περισσότεροι τύποι βακτηρίων θα μπορούσαν να επιβιώσουν στο ανάλατο βούτυρο, υπάρχει μόνο ένας τύπος βακτηρίων που μπορεί να επιβιώσει στις συνθήκες του αλατισμένου βουτύρου.

Σε μια μελέτη για τον προσδιορισμό της διάρκειας ζωής του βουτύρου, οι επιστήμονες πρόσθεσαν διάφορα είδη βακτηρίων στο βούτυρο για να δουν πόσο καλά θα αναπτυχθούν.

Μετά από τρεις εβδομάδες, η περιεκτικότητα σε βακτήρια ήταν σημαντικά χαμηλότερη από την ποσότητα που προστέθηκε, αποδεικνύοντας ότι το βούτυρο δεν υποστηρίζει την ανάπτυξη των περισσότερων βακτηρίων.

Ως εκ τούτου, το κανονικό, αλατισμένο βούτυρο έχει χαμηλό κίνδυνο βακτηριακής μόλυνσης, ακόμη και όταν διατηρείται σε θερμοκρασία δωματίου.

Μάλιστα, το βούτυρο παράγεται εξαρχής έχοντας υπόψη ότι οι καταναλωτές μπορεί να μην το διατηρήσουν στο ψυγείο.

Μην αφήνετε το βούτυρο να “ταγγίσει”

Αν και το βούτυρο έχει χαμηλό κίνδυνο ανάπτυξης βακτηρίων, η υψηλή περιεκτικότητά του σε λιπαρά σημαίνει ότι είναι ευάλωτο στο να ταγγίσει. Όταν ένα λίπος χαλάσει, καταλαβαίνουμε ότι πλέον δεν τρώγεται γιατί μυρίζει και μπορεί να αποχρωματιστεί.

Τα λίπη ταγγίζουν/αλλοιώνονται, μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται οξείδωση, η οποία αλλάζει τη μοριακή τους δομή και παράγει δυνητικά επιβλαβείς ενώσεις. Έχει επίσης ως αποτέλεσμα άσχημες γεύσεις σε όλα τα τρόφιμα που παρασκευάζονται με τα ταγγισμένα λίπη.

Η θερμότητα, το φως και η έκθεση στο οξυγόνο μπορούν όλα να επιταχύνουν αυτήν τη διαδικασία.

Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να χρειαστούν από αρκετές εβδομάδες έως περισσότερο από ένα χρόνο για να επηρεάσει αρνητικά η οξείδωση το βούτυρο, ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής και αποθήκευσης του.

butter-boutyro-psomi

Παραμένει φρέσκο για περισσότερο καιρό στο ψυγείο

Το ανάλατο (χτυπημένο ή ωμό) μη παστεριωμένο βούτυρο διατηρείται καλύτερα στο ψυγείο για να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες ανάπτυξης βακτηρίων.

Το αλατισμένο βούτυρο δεν χρειάζεται να φυλάσσεται στο ψυγείο καθώς ο κίνδυνος ανάπτυξης βακτηρίων είναι πολύ χαμηλός.

Μελέτες έχουν δείξει ότι το βούτυρο έχει διάρκεια ζωής πολλών μηνών, ακόμη και όταν αποθηκεύεται σε θερμοκρασία δωματίου.

Ωστόσο, θα παραμείνει φρέσκο περισσότερο εάν διατηρηθεί στο ψυγείο. Η ψύξη επιβραδύνει τη διαδικασία οξείδωσης, η οποία τελικά θα προκαλέσει το τάγγισμα του βουτύρου.

Γι' αυτό συνιστάται γενικά να μην αφήνετε το βούτυρο έξω για περισσότερες από μερικές ημέρες ή εβδομάδες για να το διατηρήσετε πιο φρέσκο.

Επιπλέον, εάν η θερμοκρασία του σπιτιού σας είναι μεγαλύτερη από 21–25°C, καλό είναι να το διατηρείτε στο ψυγείο.

Εάν προτιμάτε να κρατάτε το βούτυρο σας εκτός ψυγείου, αλλά δεν περιμένετε να χρησιμοποιήσετε ολόκληρη τη συσκευασία σύντομα, κρατήστε εκτός μια μικρότερη ποσότητα και το υπόλοιπο βάλτε το στο ψυγείο.

Μπορείτε να αποθηκεύσετε μεγαλύτερες ποσότητες βουτύρου στην κατάψυξή σας, κάτι που θα το διατηρήσει φρέσκο έως και ένα χρόνο.

Συμβουλές για την αποθήκευση του βουτύρου εκτός ψυγείου

Αν και ορισμένα είδη βουτύρου πρέπει να διατηρούνται στο ψυγείο, είναι καλό να διατηρείτε το κανονικό, αλατισμένο βούτυρο εκτός ψυγείου.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές που μπορείτε να ακολουθήσετε για να βεβαιωθείτε ότι το βούτυρο σας παραμένει φρέσκο όταν αποθηκεύεται σε θερμοκρασία δωματίου:

  • Κρατήστε μόνο μια μικρή ποσότητα εκτός και αποθηκεύστε το υπόλοιπο στο ψυγείο ή στην κατάψυξη για μελλοντική χρήση
  • Προστατέψτε το από το φως χρησιμοποιώντας ένα αδιαφανές δοχείο ή βάλτε το μέσα σε ντουλάπι
  • Αποθηκεύστε το σε αεροστεγές δοχείο
  • Κρατήστε το μακριά από το άμεσο ηλιακό φως και οποιαδήποτε εστία θέρμανσης (π.χ. μάτια και φούρνος κουζίνας, καλοριφέρ κ.α.)
  • Φυλάσσετε το βούτυρο εκτός ψυγείου μόνο εάν η θερμοκρασία δωματίου είναι κάτω από 21–25°C

Υπάρχουν πολλά δοχεία βουτύρου ειδικά σχεδιασμένα για να καλύπτουν τις περισσότερες από αυτές τις ανάγκες, αλλά ένα αδιαφανές πλαστικό δοχείο αποθήκευσης λειτουργεί επίσης καλά.