Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2025: Υγιές Ξεκίνημα στη ζωή για ένα Ελπιδοφόρο Μέλλον

Φέτος όμως είναι διαφορετικά. Το 2025, το μήνυμα του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δεν είναι μόνο σαφές, είναι επείγον:

“Υγιή ξεκινήματα, ελπιδοφόρο μέλλον” (Healthy beginnings, hopeful futures)

Με αυτό το μήνυμα ο ΠΟΥ καλεί τα έθνη, τις κοινότητες και τον καθένα μας ξεχωριστά να αναγνωρίσουμε μια δύσκολη αλήθεια: πάρα πολλές μητέρες και νεογνά εξακολουθούν να πεθαίνουν από αιτίες που γνωρίζουμε πώς να προλάβουμε. Η φετινή εκστρατεία είναι μια κραυγή για να τερματιστούν οι θάνατοι μητέρων και βρεφών, οι οποίοι μπορούν να προληφθούν, και να δοθεί προτεραιότητα στην μακροπρόθεσμη υγεία των γυναικών και των παιδιών τους σε κάθε στάδιο της ζωής.

Γιατί όταν η ζωή μιας γυναίκας ξεκινά με υγεία και η ζωή ενός παιδιού ξεκινά με αξιοπρέπεια, τότε ολόκληρες γενιές ευημερούν.

Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2025: Γιατί το φετινό θέμα έχει τεράστια σημασία αυτήν τη στιγμή

Περισσότερες από 4,5 εκατομμύρια μητέρες και μωρά πεθαίνουν κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού ή τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των θανάτων μπορούν να προληφθούν. Αυτό που θα έπρεπε να είναι στιγμές χαράς -το να δημιουργείς και να καλωσορίζεις μια νέα ζωή- συχνά γίνονται τραγωδίες βουτηγμένες στη σιωπή.

Δεν πρόκειται απλώς για μια κρίση υγείας: είναι μια κρίση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το θέμα “Υγιή ξεκινήματα, ελπιδοφόρο μέλλον” μας υπενθυμίζει ότι η υγεία των γυναικών και των μωρών τους δεν είναι πολυτέλεια, είναι ένα παγκόσμιο δικαίωμα. Και οι πρώτες 1.000 ημέρες της ζωής -από τη σύλληψη έως τα δεύτερα γενέθλια του παιδιού- αποτελούν τα θεμέλια της μελλοντικής υγείας, ανάπτυξης και ανθεκτικότητας του ατόμου.

Όταν αποτυγχάνουμε να προστατεύσουμε το άτομο σε αυτό το παράθυρο της ζωής του, τότε κινδυνεύουμε να χάσουμε ολόκληρες ζωές πριν καν έχουν την ευκαιρία να ξεκινήσουν.

Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2025: Ένα παγκόσμιο κάλεσμα για τον τερματισμό των προλαμβανόμενων τραγωδιών

Η φετινή εκστρατεία προτρέπει τις κυβερνήσεις και τα ιδρύματα υγείας να κλιμακώσουν τις επενδύσεις και την πολιτική δέσμευση για:

• Εξασφάλιση της πρόσβασης σε εξειδικευμένη φροντίδα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού
• Επέκταση της καθολικής υγειονομικής κάλυψης, ώστε αυτή να συμπεριλάβει όλες τις υπηρεσίες υγείας για κάθε μητέρα και το μωρό της
• Βελτίωση στη διατροφή, την υγιεινή και την πρόσβαση σε επείγουσα μαιευτική περίθαλψη
• Αντιμετώπιση της ανισότητας των φύλων και της φτώχειας, τα οποία παραμένουν σημαντικά εμπόδια στη φροντίδα των νέων μητέρων
• Προστασία της υγείας των γυναικών, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά σε όλη τους τη ζωή

Η πρόκληση είναι τεράστια, αλλά ο δρόμος είναι ξεκάθαρος. Οι χώρες που επενδύουν σε μαίες, οικογενειακό προγραμματισμό, προγεννητική φροντίδα και σεβαστές πρακτικές τοκετού έχουν δει δραματικές μειώσεις στη βρεφική και μητρική θνησιμότητα.

Πέρα από τη γέννα: Η ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στη δια βίου υγεία των γυναικών

Η υγεία μιας γυναίκας δεν μπορεί να μετρηθεί αποκλειστικά από το αποτέλεσμα μιας γέννας. Και όμως, τα παγκόσμια συστήματα υγείας συχνά περιορίζουν την προσοχή τους στα χρόνια της τεκνοποίησης, αγνοώντας το πλήρες τόξο της ζωής μιας γυναίκας.

Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2025 πιέζει προς μια ευρύτερη κατανόηση: η υγεία της μητέρας είναι δια βίου υγεία.

Πολύ συχνά, οι γυναίκες λαμβάνουν φροντίδα μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης με αποτέλεσμα αργότερα να υπομένουν αβοήθητες. Τι γίνεται όμως μετά; Πολλές γυναίκες συνεχίζουν να αγωνίζονται σιωπηλά —σωματικά, συναισθηματικά ή οικονομικά— χωρίς πρόσβαση σε φροντίδα παρακολούθησης, αντισύλληψη, προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου ή υποστήριξη ψυχικής υγείας.

Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ένα φάσμα υποτιμημένων προβλημάτων υγείας, όπως:

• Μη μεταδοτικές ασθένειες, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
• Επιλόχεια κατάθλιψη και άγχος, τα οποία συχνά μένουν αδιάγνωστα και χωρίς θεραπεία
• Εμπόδια στον οικογενειακό προγραμματισμό, με αποτέλεσμα απρογραμμάτιστες εγκυμοσύνες ή εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου
• Προβλήματα υγείας γύρω από την έμμηνο ρύση, συμπεριλαμβανομένης της ενδομητρίωσης και του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
• Οστεοπόρωση και εμμηνόπαυση, τα οποία παραμένουν ελάχιστα μελετημένα και ανεπαρκώς αντιμετωπισμένα ζητήματα παγκοσμίως

Σε πολλά μέρη του κόσμου, απαρχαιωμένα στερεότυπα και συστημικές ανισότητες εμποδίζουν τις γυναίκες να αναζητήσουν έγκαιρη φροντίδα. Αναμένεται από τις γυναίκες να δίνουν πάντα προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων (οικογένεια, παιδιά, ηλικιωμένοι) μπροστά από τις δικές τους. Έρχονται καθημερινά αντιμέτωπες με ντροπή, απόλυση και έλλειψη αυτονομίας πάνω στο ίδιο τους το σώμα.

Εστιάζοντας στις ανάγκες των γυναικών από την μητρική εμπειρία και επιβίωση, η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2025 υπερασπίζεται το δικαίωμα των γυναικών στα στοιχειώδη της ζωής: αυτονομία, αξιοπρέπεια και πρόσβαση στην υγειονομική φροντίδα από την εφηβεία έως και την τρίτη ηλικία.

Διότι το υγιές ξεκίνημα δεν αφορά μόνο την πρώτη μέρα της ζωής. Αφορά τη διατήρηση της ζωής με σκοπό, ασφάλεια και υγεία σε κάθε βήμα.

Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2025: Ιστορίες που μιλούν πιο δυνατά από τις στατιστικές

Πίσω από κάθε αριθμό κρύβεται μια ιστορία...

Ουγκάντα: Η ιστορία της 21χρονης Kabugho

Η Kabugho από την αγροτική περιοχή Kasese στην Ουγκάντα έγινε μητέρα τριών παιδιών στα 21 της. Δεν είχε πρόσβαση σε υπηρεσίες οικογενειακού προγραμματισμού και εκπαίδευση, γεγονός που οδήγησε σε πρώιμες και επαναλαμβανόμενες εγκυμοσύνες.

Τώρα, ως εκπαιδευτικός στον τομέα, υποστηρίζει τις καλύτερες υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας, για να βοηθήσει άλλες νεαρές γυναίκες να αποφύγουν παρόμοιες εμπειρίες.

Νεπάλ: Η εμπειρία της Lalita

Η Lalita, μια μέλλουσα μητέρα στο Νεπάλ, αντιπροσωπεύει τη θετική αλλαγή στις υπηρεσίες μητρικής υγείας στη χώρα. Λόγω της βελτιωμένης πρόσβασης σε ποιοτική προγεννητική φροντίδα, γυναίκες όπως η Lalita δεν χρειάζεται πλέον να φοβούνται τις μη ασφαλείς τοκετούς, όπως οι προηγούμενες γενιές.

Αυτός ο μετασχηματισμός είναι αποτέλεσμα της δέσμευσης του Νεπάλ για την ενίσχυση των υπηρεσιών υγείας της μητέρας, του νεογνού και του παιδιού.

Βραζιλία: Σαρώνει η επιλόχεια κατάθλιψη

Μια μελέτη που διεξήχθη στη νότια Βραζιλία διερεύνησε τον επιπολασμό της επιλόχειας κατάθλιψης μεταξύ των γυναικών. Τα ευρήματα ανέδειξαν ότι ένας σημαντικός αριθμός γυναικών εμφανίζει επιλόχεια κατάθλιψη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για καλύτερη υποστήριξη ψυχικής υγείας και πόρους για τις νέες μητέρες.

Αυτές οι ενδεικτικές ιστορίες υπογραμμίζουν τη σημασία της αντιμετώπισης των προκλήσεων της μητρικής υγείας παγκοσμίως και την ανάγκη για συνεχείς προσπάθειες για την παροχή ολοκληρωμένης φροντίδας και υποστήριξης για τις γυναίκες και τα μωρά τους.

Υπάρχουν όμως και ιστορίες αλλαγής. Κοινότητες όπου οι εκπαιδευμένες μαίες αποτελούν πλέον αξιόπιστα σωσίβια για τις υπόλοιπες γυναίκες. Πόλεις όπου τα έφηβα κορίτσια έχουν πρόσβαση στην αναπαραγωγική εκπαίδευση και φροντίδα. Νοσοκομεία όπου η γέννηση αντιμετωπίζεται με σεβασμό, αξιοπρέπεια και χαρά.

Το φετινό θέμα μας προ(σ)καλεί να μετατρέψουμε την τραγωδία σε μεταμόρφωση.

Τι μπορείτε να κάνετε σήμερα κιόλας

Δεν χρειάζεται να είστε υπεύθυνος χάραξης πολιτικής ή επαγγελματίας υγείας για να κάνετε τη διαφορά. Δείτε πώς μπορείτε να λάβετε μέρος στην Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2025:

• Αυξήστε την ευαισθητοποίηση: Μοιραστείτε το υλικό της φετινής εκστρατείας και τα βασικά μηνύματα του ΠΟΥ στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης
• Στηρίξτε: Υποστηρίξτε τοπικούς και παγκόσμιους οργανισμούς που εργάζονται για τη βελτίωση της υγείας της μητέρας και των νεογνών
• Ακούστε και μάθετε: Δυναμώστε τις φωνές των γυναικών, ειδικά από περιθωριοποιημένες κοινότητες
• Δωρίστε: Χρηματοδοτήστε προγράμματα που εκπαιδεύουν μαίες, χτίζουν κλινικές ή παρέχουν μεταγεννητική φροντίδα στις γυναίκες
• Μιλήστε: Κάντε την μητρική υγεία μέρος της δημόσιας συζήτησης, όχι μόνο της ιδιωτικής κουβέντας στο πλαίσιο του δικού σας μόνο οικογενειακού προγραμματισμού

Κάθε φωνή έχει σημασία. Κάθε ενέργεια μετράει. Το μέλλον ξεκινά σήμερα, με τον καθένα μας.

Σύνοψη

Το “Υγιή ξεκινήματα, ελπιδοφόρο μέλλον” είναι κάτι περισσότερο από ένα σύνθημα. Είναι ηθική επιταγή.

Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2025 μας ζητά να φανταστούμε έναν κόσμο όπου καμία γυναίκα δεν πεθαίνει, δίνοντας ζωή και κανένα παιδί δεν γεννιέται χωρίς την υπόσχεση για υγεία και ίσες ευκαιρίες. Ένας κόσμος όπου κάθε μητέρα είναι σεβαστή, κάθε μωρό είναι ασφαλές και κάθε δικαίωμα υγείας προστατεύεται.

Είναι ένα μέλλον που μπορούμε να χτίσουμε, αρκεί να επιλέξουμε να το κάνουμε. Και δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για να ξεκινήσουμε από σήμερα.

Πηγές:
who.int (1)
who.int (2)
unicef.org
thelancet.com
unfpa.org