Πού οφείλονται οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις;

Οι λοιμώξεις αυτές συμβαίνουν μετά από περίπου 1 στις 30 επεμβάσεις, συνήθως χωρίς εξήγηση.

Ενώ τα ποσοστά άλλων ιατρικών επιπλοκών έχουν δείξει σταθερή βελτίωση με την πάροδο του χρόνου, δεδομένα από τον Οργανισμό Έρευνας και Ποιότητας Υγείας και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ δείχνουν ότι το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν βελτιώνεται. Επιπλέον, η παγκόσμια αύξηση της αντοχής στα αντιβιοτικά προβλέπεται να αυξήσει τα ποσοστά λοίμωξης μετά από χειρουργική επέμβαση.

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, οι περισσότερες λοιμώξεις που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη, προκαλούνται από αβλαβή βακτήρια που έφεραν ήδη οι ασθενείς στο σώμα τους πριν εισαχθούν στο νοσοκομείο.

Η μελέτη συνέκρινε τα βακτήρια στο μικροβίωμα -αυτά που αποικίζουν τη μύτη, το δέρμα και άλλες περιοχές του σώματος- με τα βακτήρια που προκαλούν πνευμονία, διάρροια και λοιμώξεις του αίματος.

Διαπιστώθηκε ότι τα βακτήρια που ζουν αβλαβώς στο σώμα μας όταν είμαστε υγιείς, ευθύνονται συχνότερα για αυτές τις σοβαρές λοιμώξεις όταν νοσούμε.

Τα ευρήματα της μελέτης επιβεβαιώνουν τον αυξανόμενο αριθμό μελετών που υποστηρίζουν αυτήν την υπόθεση. Οι έρευνες δείχνουν ότι πολλές λοιμώξεις μετά από χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη, προκαλούνται από μικρόβια που βρίσκονται ήδη στο δέρμα του ασθενούς.

Μεταξύ των διαφορετικών τύπων λοιμώξεων που σχετίζονται με τη νοσοκομειακή περίθαλψη, εκείνες που εμφανίζονται μετά από χειρουργική επέμβαση είναι ιδιαίτερα προβληματικές, καθώς αποτελούν σημαντική αιτία επανεισαγωγής στο νοσοκομείο και θανάτου.

Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στις λοιμώξεις που προκύπτουν μετά από χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη για τρεις λόγους. Πρώτον, παρόμοιος αριθμός γυναικών και ανδρών υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση σπονδυλικής στήλης για διάφορους λόγους, πράγμα που σημαίνει ότι τα ευρήματα θα μπορούσαν να ισχύουν για μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων.

Δεύτερον, για τη χειρουργική επέμβαση της σπονδυλικής στήλης δαπανώνται περισσότεροι πόροι από οποιοδήποτε άλλο είδος χειρουργικής επέμβασης στις ΗΠΑ.

Τέλος, η λοίμωξη μετά από χειρουργική επέμβαση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνη για τους ασθενείς, επειδή συχνά απαιτεί επαναληπτικές χειρουργικές επεμβάσεις και μακροχρόνια χρήση αντιβιοτικών.

Σε διάστημα ενός έτους, οι ερευνητές συνέλεξαν δείγματα από βακτήρια που ζούσαν στη μύτη, το δέρμα και τα κόπρανα 200 ασθενών οι οποίοι επρόκειτο να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση της σπονδυλικής στήλης. Στη συνέχεια, παρακολούθησαν αυτά τα βακτήρια για 90 ημέρες για να συγκρίνουν τα δείγματα με τυχόν λοιμώξεις που εμφανίστηκαν αργότερα.

Τα ευρήματα έδειξαν ότι παρόλο που τα είδη των βακτηρίων που ζούσαν στο δέρμα της πλάτης των ασθενών διέφεραν μεταξύ των ανθρώπων, υπήρχαν ορισμένα διακριτά μοτίβα. Τα βακτήρια που αποικίζουν το άνω μέρος της πλάτης γύρω από τον αυχένα και τους ώμους είναι παρόμοια με εκείνα της μύτης. Τα βακτήρια που συνήθως υπάρχουν στο κάτω μέρος της πλάτης είναι παρόμοια με εκείνα του εντέρου και των κοπράνων. Η σχετική συχνότητα της παρουσίας τους σε αυτές τις περιοχές του δέρματος δείχνει πόσο συχνά εμφανίζονται σε λοιμώξεις μετά από χειρουργική επέμβαση στις ίδιες συγκεκριμένες περιοχές της σπονδυλικής στήλης.

Το 86% των βακτηρίων που προκάλεσαν λοιμώξεις μετά από χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη ταυτίζονταν γενετικά με βακτήρια που έφερε ο ασθενής πριν από την επέμβαση. Ο αριθμός αυτός είναι πολύ κοντά στις εκτιμήσεις προηγούμενων μελετών που χρησιμοποιούσαν παλαιότερες γενετικές τεχνικές οι οποίες επικεντρώνονταν στο βακτήριο Staphylococcus aureus. Σχεδόν το 60% των λοιμώξεων ήταν επίσης ανθεκτικές στο προληπτικό αντιβιοτικό που χορηγήθηκε κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, στο αντισηπτικό που χρησιμοποιήθηκε για τον καθαρισμό του δέρματος πριν από την τομή ή και στα δύο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά δεν εμφανίστηκε στο νοσοκομείο αλλά από μικρόβια με τα οποία ζούσε ήδη ο ασθενής.

Τα ευρήματα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την πρόληψη των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και την υγειονομική φροντίδα. Εάν η πιο πιθανή πηγή χειρουργικής λοίμωξης –το μικροβίωμα του ασθενούς– είναι γνωστή εκ των προτέρων, αυτό δίνει στους γιατρούς την ευκαιρία να προστατευτούν από αυτήν πριν από μια προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση. Τα τρέχοντα πρωτόκολλα για την πρόληψη των λοιμώξεων, όπως τα αντιβιοτικά ή τα τοπικά αντισηπτικά, ακολουθούν ένα ενιαίο μοντέλο, αλλά η εξατομίκευση θα μπορούσε να τα κάνει πιο αποτελεσματικά.

Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό Science Translational Medicine.