Πνευμονική εμβολή: Πώς να προλάβετε την πολύ σοβαρή εξέλιξη

Ένας θρόμβος αίματος μπορεί να ξεκινήσει συνήθως από τα πόδια ή τις φλέβες στην λεκάνη (εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση). Σε κάποιο σημείο, εάν δεν αντιμετωπιστεί, αυτός ο θρόμβος μπορεί να φτάσει στους πνεύμονες. Εκεί, εγκαθίσταται στις πνευμονικές αρτηρίες και αρχίζει να εμποδίζει τη φυσιολογική ροή του αίματος στους πνεύμονες.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η αρτηρία μπορεί να αποκλειστεί από κάτι άλλο εκτός από θρόμβο αίματος, όπως μια φυσαλίδα αέρα ή μέρος ενός όγκου. Είτε έτσι είτε αλλιώς, η απόφραξη προκαλεί βλάβη στον πνεύμονα και μειώνει την ποσότητα του οξυγόνου στο αίμα που ταξιδεύει προς τα έξω για να θρέψει το σώμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν η απόφραξη υποχρεώνει την καρδιά να εργαστεί πολύ πιο έντονα, αυξάνεται η αρτηριακή πίεση στους πνεύμονες κι έτσι η πνευμονική εμβολή μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική υπέρταση.

Πνευμονική εμβολή: Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο

Πολλοί διαφορετικοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να αναπτύξει εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση και πνευμονική εμβολή, όπως:

• Ατομικό ιστορικό: Περίπου το 33% των ατόμων που έχουν προσβληθεί από εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση ή πνευμονική εμβολή θα την εμφανίσουν άλλη μία φορά μέσα σε 10 χρόνια.
• Οικογενειακό ιστορικό: Αν και λιγότερο συχνό από άλλες αιτίες υπερβολικής πήξης του αίματος, μερικοί έχουν μια κληρονομική γενετική πάθηση που επηρεάζει τις φυσιολογικές διαδικασίες πήξης στο αίμα.
• Καθιστική ζωή: Είναι πιο πιθανό να σχηματιστούν θρόμβοι αίματος κατά τη διάρκεια παρατεταμένων περιόδων καθίσματος, όπως ανάπαυση στο κρεβάτι ή κατά τη διάρκεια αεροπορικών ταξιδιών. Η ακινησία στο νοσοκομείο, ιδιαίτερα μετά από χειρουργική επέμβαση ή τραύμα αποτελεί σημαντικό κίνδυνο.
• Άλλες ιατρικές καταστάσεις: Καρδιοπάθεια, διάμεση πνευμονοπάθεια, COVID-19, καρκίνοι σε πάγκρεας, ωοθήκες και πνεύμονες, καθώς με μεταστάσεις καρκίνων από άλλα σημεία μπορούν να κάνουν πιο πιθανό τον σχηματισμό εμπλοκής στον πνεύμονα. Ο λύκος και άλλες ρευματολογικές παθήσεις μπορεί να σχετίζονται με αυξημένη πήξη του αίματος.
• Κάπνισμα: Το κάπνισμα στενεύει και καταστρέφει την επένδυση των αιμοφόρων αγγείων, καθιστώντας πιο πιθανό να σχηματιστούν θρόμβοι αίματος.
• Παχυσαρκία: Το υπερβολικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβων αίματος ειδικά σε γυναίκες που καπνίζουν ή έχουν υπέρταση.
• Συμπληρωματικά οιστρογόνα: Τα υψηλά οιστρογόνα στα αντισυλληπτικά χάπια και οι θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης μπορούν να αυξήσουν τους παράγοντες πήξης του αίματος.
• Εγκυμοσύνη: Οι έγκυες μπορεί να εμφανίσουν θρόμβους επειδή το έμβρυο πιέζει συνήθως τις φλέβες στην λεκάνη, επιβραδύνοντας τη ροή του αίματος από τα πόδια.

Ποια είναι τα συμπτώματα της πνευμονικής εμβολής

Αυτά ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με το μέγεθος του θρόμβου, το πόσο εμπλέκεται ο πνεύμονας και εάν συντρέχει υποκείμενη ιατρική πάθηση.

Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι:

• Δύσπνοια που εμφανίζεται ξαφνικά
• Πόνος στο στήθος που επιδεινώνεται όταν εισπνέετε και γίνεται τόσο έντονα αισθητός που μπορεί να νομίζετε ότι πάθατε έμφραγμα
• Ζαλάδα ή λιποθυμία λόγω ξαφνικής απώλειας της αρτηριακής πίεσης
• Βήχας, ο οποίος μπορεί να περιέχει αίμα
• Πόνος ή πρήξιμο στα πόδια
• Πόνος στην πλάτη
• Υπερβολική εφίδρωση
• Γαλαζωπά χείλη ή νύχια

Τι μπορώ να κάνω για να μην πάθω πνευμονική εμβολή

Όλοι μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο πήξης του αίματος αλλάζοντας τις συνήθειές μας για να ακολουθήσουμε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής:

• διακοπή του καπνίσματος (είναι το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για την υγεία σας)
• τακτική άσκηση
• να μην κάθεστε ακίνητοι/καθιστοί για πολλή ώρα
• καλή ενυδάτωση
• διατήρηση ενός υγιούς βάρους, ακολουθώντας μια υγιεινή ισορροπημένη διατροφή

Πώς να αποτρέψετε την εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση

Καθώς η πνευμονική εμβολή προκαλείται συχνά από εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, είναι σημαντικό να ληφθούν μέτρα για την πρόληψή της.

Εάν νοσηλεύεστε στο νοσοκομείο για κάποια άλλη πάθηση, η ιατρική σας ομάδα θα λάβει μέτρα για να αποτρέψει την εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση. Μετά την επέμβαση, θα πρέπει να αρχίσετε να κινείστε ή να κάνετε ασκήσεις ποδιών μόλις αυτό είναι ασφαλές.

Υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αποτρέψετε πιθανή εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση σε ταξίδια μεγάλων αποστάσεων:

• φορέστε χαλαρά, άνετα ρούχα
• κάντε ασκήσεις διάτασης ποδιών: λυγίστε και ισιώστε τα πόδια, τα πέλματα και τα δάχτυλα των ποδιών σας κάθε 30 λεπτά όταν κάθεστε
• περπατήστε όποτε μπορείτε
• φορέστε κάλτσες συμπίεσης
• αποφύγετε την αφυδάτωση

Εάν κινδυνεύετε να αναπτύξετε θρόμβους αίματος, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν ταξιδέψετε μεγάλες αποστάσεις.

Πηγές: lung.org, asthmaandlung.org.uk