Παντοτινά χημικά διεγείρουν την μετάσταση του καρκίνου

Μια νέα μελέτη διεξήγαγε μια ανάλυση των επιπέδων έκθεσης σε μεγέθη συγκρίσιμα με εκείνα που βρέθηκαν σε πυροσβέστες και άλλα άτομα που έρχονται σε τακτική επαφή με ουσίες ανά- και πολυ-φθοροαλκυλίου (PFAS).

Τα επίπεδα PFAS στο αίμα των πυροσβεστών τείνουν να είναι υψηλότερα από εκείνα του γενικού πληθυσμού λόγω της συχνής έκθεσής τους σε αφρό πυρόσβεσης, ο οποίος περιέχει χημικές ουσίες PFAS, επειδή έχουν επιβραδυντική επίδραση σε μία φωτιά.

Οι πυροσβέστες είναι πιο πιθανό από τον γενικό πληθυσμό να αναπτύξουν και να πεθάνουν από διάφορους καρκίνους, όπως και ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Περιβαλλοντικοί παράγοντες πιστεύεται ότι σχετίζονται με περίπου το 80% των περιπτώσεων αυτού του καρκίνου.

Τι είναι τα παντοτινά χημικά PFAS

Στη νέα έρευνα, η έκθεση σε PFAS στο εργαστήριο προκάλεσε τα κύτταρα καρκίνου του παχέος εντέρου να φτάσουν σε νέες θέσεις στον οργανισμό, υπονοώντας έναν πιθανό ρόλο στην εξάπλωση του καρκίνου (μετάσταση).

“Η μελέτη μας δεν αποδεικνύει ότι πρόκειται για μετάσταση, αλλά ότι τα καρκινικά κύτταρα έχουν αυξημένη κινητικότητα, κάτι που είναι χαρακτηριστικό της μετάστασης”, λέει η επιδημιολόγος Caroline H. Johnson από το Πανεπιστήμιο Yale.

Τα PFAS είναι ανθρωπογενείς χημικές ουσίες που βασίζονται σε δεσμούς άνθρακα-φθορίου. Όπως υποδηλώνει ο χαρακτηρισμός τους ως “παντοτινά χημικά”, αυτοί οι δεσμοί είναι πολύ ισχυροί και ανθεκτικοί, γεγονός που καθιστά τα PFAS δημοφιλή για χρήση σε πολλά είδη προϊόντων. Δυστυχώς, τους επιτρέπει επίσης να επιβιώνουν στο περιβάλλον για χρόνια σε συνεχώς αυξανόμενες συγκεντρώσεις.

“Οι ουσίες PFAS αποτελούν μια διαδεδομένη κατηγορία ανθεκτικών οργανικών ρύπων που προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία για το κοινό παγκοσμίως. Ανιχνεύονται συχνά στο περιβάλλον, όπως στο πόσιμο νερό, τη σκόνη εσωτερικών χώρων, τα προϊόντα καθαρισμού και τις επικαλυπτικές ουσίες”, λέει ο πρώτος συγγραφέας της έρευνας και φυσιολόγος, Jie Zheng, από το Πανεπιστήμιο Yale.

Πολλά από αυτά τα παντοτινά χημικά εξακολουθούν να υπάρχουν σε καθημερινά είδη, αν και οι κίνδυνοι των PFAS είναι σε μεγάλο βαθμό ασαφείς, εν μέρει λόγω των πολλών διαφορετικών ενώσεων που εμπλέκονται.

Έρευνες έχουν δείξει δείξει ότι αυτές οι χημικές ουσίες εξαπλώνονται σε όλο το περιβάλλον και η έκθεση σε υψηλά επίπεδα έχει συνδεθεί με επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων και των ζώων.

Το υπερφθοροκτανοϊκό οξύ (PFOA), ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο χημικό που ανήκει στα PFAS, ταξινομήθηκε ως καρκινογόνο για τον άνθρωπο από τον Διεθνή Οργανισμό Έρευνας για τον Καρκίνο τον Νοέμβριο του 2023 και το υπερφθοροοκτανοσουλφονικό οξύ (PFOS), ένα άλλο κοινό PFAS, ταξινομήθηκε ως πιθανώς καρκινογόνο για τον άνθρωπο.

Πώς έγινε η έρευνα

Για να μελετήσουν το πώς τα παντοτινά χημικά επηρεάζουν την επιθετικότητα του καρκίνου του παχέος εντέρου, οι Zheng, Johnson και οι συνεργάτες τους χρησιμοποίησαν κύτταρα του εν λόγω καρκίνου και μεταβολομικά που αναπτύχθηκαν στο εργαστήριο (μια διαδικασία που μετρά τα επίπεδα μεταβολιτών, χιλιάδων μικρών μορίων όπως αμινοξέα, λιπίδια και πρωτεΐνες).

Στα πειράματα χρησιμοποιήθηκαν δύο τύποι κυττάρων καρκίνου παχέος εντέρου. Ένα γονίδιο KRAS άγριου τύπου υπήρχε στον έναν τύπο, ενώ ο άλλος είχε μια κοινή μετάλλαξη στο γονίδιο KRAS, το οποίο συνδέεται με ιδιαίτερα επιθετικό καρκίνο παχέος εντέρου.

Διαπιστώθηκαν τα εξής:

• Όταν εκτέθηκαν σε PFOS και PFOA, τα καρκινικά κύτταρα παρουσίασαν αυξημένη κινητικότητα και μεγαλύτερη τάση εξάπλωσης.
• Για να εμβαθύνουν, οι ερευνητές εξέτασαν τις επιδράσεις των χημικών ουσιών στον μεταβολισμό των κυττάρων. Η έκθεση στο PFAS άλλαξε διάφορους μεταβολίτες που είναι κρίσιμοι για την λειτουργία των κυττάρων, όπως αμινοξέα και λιπαρά οξέα, καθώς και πρωτεΐνες σηματοδότησης που σχετίζονται με τη μετάσταση.
• Ουσίες που είναι συνήθως αντιφλεγμονώδεις και προστατευτικές έναντι του καρκίνου μειώθηκαν και στα καρκινικά κύτταρα μετά την έκθεση στα παντοτινά χημικά. Ορισμένες διαφορές ήταν πιο αισθητές στα μεταλλαγμένα κύτταρα, πράγμα που θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι καρκίνοι με αυτήν την μετάλλαξη μπορεί να είναι πιο πιθανό να εξαπλωθούν με την έκθεση στο PFAS.

Αυτά τα αποτελέσματα στο εργαστήριο δείχνουν ότι η έκθεση σε υψηλά επίπεδα PFOS και PFOA θα μπορούσε ενδεχομένως να αυξήσει τον κίνδυνο εξάπλωσης του καρκίνου του παχέος εντέρου σε πραγματικές συνθήκες. Αυτή είναι κρίσιμη πληροφορία για όσους βρίσκονται σε θέσεις εργασίας με πιθανή υψηλή έκθεση, λένε οι ερευνητές, και η παρακολούθηση αυτών των χημικών είναι το κλειδί για την προστασία της υγείας τους.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Environmental Science & Technology.

Πηγή: sciencealert.com