Τι είναι ο κοινωνικός εκφοβισμός: Παραδείγματα και πώς να αντιδράσετε

Ο εκφοβισμός (bullying) εμφανίζεται με πολλές διαφορετικές μορφές, όπως σωματικός, διαδικτυακός και κοινωνικός εκφοβισμός.

Πώς ορίζεται ο κοινωνικός εκφοβισμός

Ο κοινωνικός εκφοβισμός είναι μια μορφή εκφοβισμού που χρησιμοποιείται για να βλάψει σκόπιμα την κοινωνική φήμη κάποιου ή τις σχέσεις του με άλλους. Ο κοινωνικός εκφοβισμός μπορεί να προέρχεται από συμμαθητές, συναδέλφους, ακόμα και από φίλους και συγγενείς.

Ο κοινωνικός εκφοβισμός συχνά περιλαμβάνει έμμεσες συμπεριφορές και μπορεί να συμβεί τόσο προσωπικά όσο και διαδικτυακά (γνωστός και ως διαδικτυακός εκφοβισμός). Αλλά είτε ο εκφοβισμός είναι διαδικτυακός είτε όχι, άμεσος ή έμμεσος, όλες αυτές οι συμπεριφορές σκοπεύουν με κάποιο τρόπο στο να βλάψουν τη φήμη και τις σχέσεις ενός ατόμου.

Παραδείγματα κοινωνικού εκφοβισμού

• να διαδίδεις φήμες για κάποιον
• να κάνεις ταπεινωτικές φάρσες ή αστεία σε κάποιον
• να μιμείσαι κάποιον με τρόπο κοροϊδευτικό
• να προτρέπεις άλλους να αγνοήσουν ή να αποκλείσουν κάποιον
• να χρησιμοποιείς για κάποιον λόγια και εκφράσεις περιπαικτικές ή υβριστικές μπροστά σε άλλους
• να αγνοείς ενεργά κάποιον ενώ είστε γύρω από άλλους
• να φεύγεις από το δωμάτιο ή την περιοχή όταν μπαίνει κάποιος
• να αφήνεις σκόπιμα κάποιον εκτός ομαδικών δραστηριοτήτων
• να δημοσιεύεις φωτογραφίες στα social media κοροϊδεύοντας κάποιον
• να παρενοχλείς ή να προσβάλλεις κάποιον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ)
• να επεκτείνοντας αυτές τις συμπεριφορές σε άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες

Έρευνες δείχνουν μια σχέση μεταξύ του κοινωνικού εκφοβισμού και του αυξημένου κινδύνου προβλημάτων ψυχικής υγείας τόσο για το θύμα όσο και για τον θύτη.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2013, ερευνητές εξέτασαν τη σχέση μεταξύ αυτοκτονικών σκέψεων και συμπεριφορών και του λεκτικού και κοινωνικού εκφοβισμού στους εφήβους.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι:

• το 6,1% των μαθητών που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφερε ότι εκφοβίζει συχνά άλλους
• το 9,6% ανέφερε ότι εκφοβίζεται από άλλους συχνά
• το 3,1% δήλωσε ότι ήταν ταυτόχρονα θύτης και θύμα εκφοβισμού
• το 22% των θυτών ανέφερε σκέψεις ή απόπειρες αυτοκτονίας, όπως και το 29% των θυμάτων και το 38% όσων δήλωσαν ότι ήταν και τα δύο

Πιθανές αιτίες κοινωνικού εκφοβισμού

Είναι δύσκολο να καταλάβουμε το γιατί κάποιοι άνθρωποι εκφοβίζουν και γιατί άλλοι γίνονται στόχος συμπεριφορών εκφοβισμού. Έρευνα από το 2023 υποδηλώνει ότι πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν αυτούς τους τύπους συμπεριφορών, τόσο για τον θύτη, όσο και για το θύμα.

Για παράδειγμα, ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την ευπάθεια κάποιου στον εκφοβισμό είναι:

• να ζεις μέσα σε μια δυσλειτουργική οικογένεια
• να έχεις χαμηλότερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο
• να ανήκεις σε μια συγκεκριμένη φυλετική ή εθνική ομάδα
• να ανήκεις σε μειονότητα φύλου ή σεξουαλικότητας
• να είσαι αντιληπτός ως “διαφορετικός” από τους συνομηλίκους σου

Αν και είναι αδύνατο να πούμε ακριβώς γιατί κάποιος μπορεί να εκφοβίσει άλλους, αρκετοί παράγοντες φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο να γίνεις θύτης κοινωνικού εκφοβισμού.

Για παράδειγμα, το να έχεις βιώσει κάποια δυσάρεστα/καθοριστικά συμβάντα στην παιδική ηλικία ή το να έχεις οξυμένα ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως η ανταγωνιστικότητα, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πράξεων εκφοβισμού. Έρευνες έχουν επίσης βρει ότι άλλες συμπεριφορές στον τρόπο ζωής μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα κάποιος να γίνει θύτης εκφοβισμού.

Μια μελέτη από το 2022 σχετικά με τον κοινωνικό εκφοβισμό μεταξύ προπτυχιακών φοιτητών διερεύνησε τον ρόλο ορισμένων τύπων συμπεριφορών στο φαινόμενο. Τα αποτελέσματα της μελέτης βρήκαν μια συσχέτιση μεταξύ των συμπεριφορών ανάληψης κινδύνου και του εθισμού στα διαδικτυακά παιχνίδια και την πιθανότητα να γίνεις θύτης.

Πώς να αντιδράσετε στον κοινωνικό εκφοβισμό

Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στον κοινωνικό εκφοβισμό και έχουμε την ευθύνη να μιλήσουμε εναντίον του, όταν τον βλέπουμε γύρω μας.

Εάν παρατηρήσετε παιδιά ή έφηβους να εμπλέκονται σε συμπεριφορές που φαίνεται να αποτελούν κοινωνικό εκφοβισμό, είναι σημαντικό να παρέμβετε όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Αφού σταματήσετε τη συμπεριφορά, μπορείτε να συγκεντρώσετε περισσότερες πληροφορίες απ' όλους τους εμπλεκόμενους και να καταλάβετε πώς να προχωρήσετε.

Ωστόσο, ακόμη και οι ενήλικες μπορούν να βιώσουν κοινωνικό εκφοβισμό (στην εργασία, στις σπουδές και στο διαδίκτυο) και δεν είναι πάντα εύκολο να καταλάβετε πώς να αντιδράσετε όταν συμβαίνει σε εσάς ή σε κάποιον άλλον ενήλικα.

Εάν είστε παρευρισκόμενος, μπορείτε να προσπαθήσετε να ανακατευθύνετε ήρεμα τη συνομιλία ή τη συμπεριφορά. Μια ριζική αλλαγή θέματος μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα από την άμεση αντιπαράθεση. Εάν αυτό δεν λειτουργήσει, μπορείτε επίσης να αμφισβητήσετε τη συμπεριφορά σε ομαδικό επίπεδο και να ενημερώσετε τον θύτη ότι η συμπεριφορά του δεν είναι αποδεκτή και θα τεθεί εκτός συνόλου αν την επαναλάβει.

Εάν αισθάνεστε πολύ νευρικοί για να μιλήσετε, εξετάστε το ενδεχόμενο να επικοινωνήσετε με το άτομο που δέχεται εκφοβισμό για να βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλές και να του δώσετε να καταλάβει ότι είστε μαζί του σε όλο αυτό.

Εάν δεχθείτε εκφοβισμό, κρατήστε απόσταση από τον θύτη και προσπαθήστε να περιορίσετε τις αλληλεπιδράσεις σας μαζί του, αν μπορείτε. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, φροντίστε να τεκμηριώσετε και να αναφέρετε κάθε αλληλεπίδραση που συμβαίνει μεταξύ σας. Και αν η συμπεριφορά γίνει παρενόχληση, επικοινωνήστε με τις Αρχές, ειδικά εάν αισθάνεστε ότι κινδυνεύετε.

Πηγή: healthline.com